NRC Onbehaarde Apen

Een eerbetoon aan de zon

In deze extra zomeraflevering van wetenschapspodcast Onbehaarde Apen wordt de zon van verschillende kanten belicht. Een eerbetoon aan de zon, met muzikale begeleiding van het Dudok Quartet.

Onbehaarde Apen viert het onverwachte

Waarom praten we hardop? En waarom hebben Tibetanen minder last van hoogteziekte? Voor deze laatste aflevering voor de zomer gaat de wetenschapsredactie op zoek naar verrassende vragen met onverwachte antwoorden.

wo · 24 juni 2020

Geo-engineering: draaien aan de thermostaat van de aarde

Ingrijpen in het klimaat met de hulp van technologieën klinkt steeds aanlokkelijker. Maar wat zijn dit voor technologieën en is ingrijpen wel ethisch verantwoord?

wo · 17 juni 2020

Corona: wat weten we nu?

Wat weten we nu over corona en kan de wetenschap ons de antwoorden geven die we nodig hebben?

wo · 10 juni 2020

#97 Het regent niet genoeg, Nederland droogt uit

Hoewel februari dit jaar nog heel nat was valt er inmiddels veel te weinig regen. Waarom is het zo droog? Hoe schadelijk is het? En hoe moeten we Nederland inrichten als het zo droog blijft in de toekomst?

wo · 3 juni 2020

Hoe SpaceX Amerika weer bemande ruimtevaart teruggaf

Bemande capsules bouwen is de eredivisie van de ruimtevaarttechniek. Waarom is het zo gevaarlijk en duur? En hoe kan het dat juist een commercieel bedrijf als SpaceX de grote ruimtevaartorganisatie NASA weer op het juiste spoor zet?

wo · 27 mei 2020

Hoe een sprinkhaan verandert in een allesverslindend monster

Ze zijn niet te stoppen en hebben een onstilbare honger. Wat maakt de sprinkhaan zo’n succesvol zwermdier en is hij nog wel te bestrijden?

wo · 20 mei 2020

Hoe wreed waren de Vikingen echt?

Grote mannen met gevlochten baarden op drakenschepen: het beeld van de Vikingen is een cliché dat wordt herhaald in films, kinderseries en games. Maar in hoeverre klopt dat stereotype met de geschiedenis?

wo · 13 mei 2020

Alexander von Humboldt: de laatste homo universalis?

In zijn tijd was hij een beroemde wetenschapper en ontdekkingsreiziger, nu zijn we hem haast vergeten. Toch wordt Alexander von Humboldt (1769-1859) gezien als de grondlegger van de ecologie en inspireerde hij bekende tijdgenoten als Goethe en Darwin. Waarom is hij weggezakt in het collectieve geheugen? En wat kunnen we vandaag de dag leren van deze Pruisische wetenschapsheld?

wo · 6 mei 2020

Waarom de octopus verrassend slim is

Kraaien, chimpansees, olifanten, papegaaien én octopussen: allemaal dieren die intelligent gedrag vertonen. Maar de octopus is extra bijzonder. Waaraan dankt dit weekdier zijn slimheid? En hoe slim is de octopus precies?

wo · 29 april 2020

Hoe ziek worden we van dieren?

Van Q-koorts tot salmonella, en van het nieuwe coronavirus tot ebola: allemaal zijn het ziekten die ooit begonnen met een overspringende bacterie of virus van dier op mens. Hoe ontstaan deze zoönosen precies? En waarom zijn vleermuizen zo vaak de bron?

wo · 22 april 2020

Waar is alle antimaterie gebleven?

Bij de oerknal ontstond in een keer heel veel materie én antimaterie, in theorie zelfs evenveel. Maar om ons heen is bijna alleen nog maar materie. Hoe kan dat? Waar is al die antimaterie naartoe?

wo · 15 april 2020

Wat kinderen willen weten over het coronavirus

Wat willen kinderen weten van het coronavirus? We kregen veel leuke, verrassende en nieuwsgierige vragen binnen en in deze aflevering geven wetenschapsredacteuren antwoord.

wo · 8 april 2020

Is het dragen van een ketting al een teken van abstract denken?

130.000 jaar-oude arendsklauwtjes werden waarschijnlijk door Neanderthalers als ketting gedragen. Zijn ze een nieuw bewijs dat Neanderthalers een complexere mensensoort waren dan lange tijd werd gedacht?

wo · 1 april 2020

Kan de aarde zonder permafrost?

Een reservoir voor broeikasgassen of een schatkamer vol mammoetfossielen: zo komt permafrost vaak in het nieuws. Maar wat is permafrost precies? En wat gebeurt er als de dooi doorzet door klimaatverandering?

wo · 25 maart 2020

Wat zijn de lessen van de Spaanse griep?

Honderd jaar geleden had de wereld ook te maken met een pandemie: de Spaanse griep eiste uiteindelijk tientallen miljoenen levens. Kunnen we nu iets leren van die uitbraak en hoe er toen op gereageerd werd?

wo · 18 maart 2020

Wat bezielde de kruisvaarders?

Eind elfde eeuw trokken tienduizenden West-Europeanen richting het Midden-Oosten om Jeruzalem te ‘bevrijden’. Nu wordt er vaak romantisch en ideologisch teruggekeken op de kruistochten. Waarom eigenlijk?

wo · 11 maart 2020

New Age of wetenschap: wat hebben we aan de Gaia-hypothese?

James Lovelock (100) stelt de aarde voor als een zelfregulerend systeem, waarin stenen, atmosfeer en leven één systeem vormen dat de boel in evenwicht houdt. De Gaia-theorie werd in de jaren ’70 populair in de milieubeweging en kritisch benaderd door evolutiebiologen. Maar is deze theorie van Lovelock vandaag nog relevant?

wo · 4 maart 2020

Op neutrinojacht in de Middellandse zee

Je kunt ze niet zien, ze vliegen dwars door de aarde heen en op de bodem van de Middellandse zee hangen bollen met gevoelige camera’s naar ze te loeren: neutrino’s. Maar hoe jaag je op deze onzichtbare deeltjes? En wie bedacht als eerste dat dit deeltje zou kunnen bestaan?

za · 29 februari 2020

Hoe komen we aan 29 februari?

Verrassing! Een extra dag, een extra Onbehaarde Apen. Maar waar komt die 29e februari vandaan? En wat is een schrikkel? In deze aflevering van Onbehaarde Apen gaan we op zoek naar de oorsprong van het schrikkeljaar.

wo · 26 februari 2020

Staat de natuur vaker in brand?

Overal ter wereld komen branden in de natuur voor. Wie het nieuws kijkt ziet zorgwekkende beelden. Komen bosbranden tegenwoordig vaker voor? Zo ja: hoe komt dat?

wo · 19 februari 2020

De strijd tegen corona: wie speelt welke rol?

Welke wetenschappers komen er in actie op het moment dat er een nieuwe epidemie uitbreekt? In deze aflevering van Onbehaarde Apen lopen we ze allemaal langs: van de viroloog tot de bioloog en van de socioloog tot de arts.

wo · 12 februari 2020

Hoe arts en algoritme collega’s worden

Van microscopen tot insulinepompen en van MRI-scans tot zuurstofapparaten: de zorg zit vol technologie. Moeten dokters vrezen voor hun baan? Of moeten ze juist blij zijn met algoritmes?

wo · 5 februari 2020

Waar komt de maan vandaan?

In deze aflevering van Onbehaarde Apen duiken we in het onopgeloste raadsel van de maan en maken we opnieuw kennis met deze oude bekende.

wo · 29 januari 2020

Wat is traangas en waarom is het zo populair?

Traangas. Voor de politie lijkt het een perfect middel, er zijn geen dodelijke slachtoffers en een menigte wordt uit elkaar gedreven. Maar het gas is niet zo onschuldig als het lijkt, er zijn wel degelijk dodelijke slachtoffers en ook op de lange termijn kan je gezondheid eronder lijden.

wo · 22 januari 2020

Waarom we het vaker over lymfe moeten hebben

Je hebt er meer van dan van bloed, maar toch hebben we het er niet vaak over: lymfe. In deze aflevering van Onbehaarde Apen duiken we in dit onbekende levensvocht en bespreken we de nieuwste medische technieken.

wo · 15 januari 2020

Was er een Europese genocide in de bronstijd?

Om het Europa anno 3000 voor Christus te begrijpen bestuderen archeologen al eeuwen potten, werktuigen en wapens. Sinds 2010 beschikken ze over een nieuw middel: dna-analyse van stokoude botten. Daaruit blijkt dat in Europa in de vroege bronstijd echt een drastische bevolkingsverandering heeft plaatsgevonden. De vraag is nu: hoe vredig verliep die verandering?

wo · 29 juli 2020