Caroline de Gruyter schrijft wekelijks over politiek en Europa.
Veel Europese media brengen dezer dagen dubbelportretten van ‘de twee EU-presidenten’: Commissievoorzitter Ursula Von der Leyen en bondskanselier Angela Merkel. Dit is ongekend.
Vanwege de prijs van vier kopjes koffie per persoon zit politiek Nederland nu hoog in de gordijnen en dreigt het de Europese Unie in een diepe crisis te storten.
Franse en Turkse militaire schepen raakten bijna slaags in de Middellandse Zee. Dit is het zoveelste teken dat Europa, als het niet uitkijkt, in een enorm conflict verzeild raakt dat het niet kan winnen.
Baden-Württemberg was het eerste Duitse Land dat mensen tijdens de coronacrisis toestond om bij stervende familieleden te zijn. Andere Länder waren sceptisch.
De interne markt gaat niet alleen over economie, geld en getallen. Het is een middel om burgers bijeen te brengen. Er vloeien andere dingen uit voort.
Middenpartijen moeten staan voor matiging, dialoog en degelijkheid, schrijft Caroline de Gruyter. „Juist als polarisatie dreigt. Dát is de les van Trumps Amerika.”
De Duitse politiek en samenleving zijn opvallend positief over het corona-reconstructieplan van Merkel en Macron. Er heeft zich daar een stille revolutie voltrokken: Duitsers zijn hun angst voor schuld aan het kwijtraken.
Caroline de Gruyter begrijpt waarom er in Duitsland wel brede steun is voor een coronaherstelfonds dat getroffen landen moet helpen, en in Nederland niet. "Merkel máákt draagvlak."
Sommigen waarschuwen dat de democratie het loodje legt en vrezen dictators en 1984-scenario’s. Maar Hongkonggriep leert ons: wij, burgers, vragen hier zelf om.
De hoogste rechtbank van Duitsland oordeelde dat de ECB niet voldoende duidelijk heeft gemaakt dat het opkopen van staatsobligaties van eurolanden in zijn mandaat past. Europa heeft er een „historisch moment” bij, dat is duidelijk.
In de werkkamer van de Duitse kunsthistoricus en filosoof Walter Benjamin in Berlijn hing een engel van Paul Klee.
We moeten de Europese begroting gebruiken om iedereen weer op de been te helpen, schrijft Caroline de Gruyter. Dat betekent: Europese belastingen. "Als Nederland slim is, dimt het vast een beetje. Want dit is waar het heengaat."
Sinds eind maart zijn al bijna een half miljoen Europeanen naar huis gevlogen met speciale, collectieve Europese vluchten. Nu hebben we #WeTakeYouHome.
Als we samen met anderen de brand uittrappen, komen we er beter uit dan als ieder het voor zich doet. Als er één moment is waarop politici dit grotere verhaal moeten vertellen, is het nu.
Viktor Orbán calculeerde dat Europese regeringsleiders volledig in beslag genomen zouden zijn door de coronabusiness. En dat ze weinig zouden doen als hij nu de noodtoestand uitriep en zijn land van een pseudo-democratie omzette in een dictatuur. Dat was niet zo gek geredeneerd.
"We vragen ons af of onze zorgstelsels het wel aankunnen. Die vraag hadden we vijftig jaar geleden niet kunnen stellen – omdat de zorg toen veel minder goed was. Het virus herinnert ons dus aan de vooruitgang."
Zo traag en vol weerzin Europese regeringen bij de bankencrisis in 2008 in beweging kwamen, zo vlot gaat het nu, schrijft Caroline de Gruyter. Wat is het verschil?
Bij hevige crises als de corona-pandemie kan de staat scoren, schrijft Caroline de Gruyter. "Daar is iets tegenstrijdigs aan."
Het harde toontje is terug. Rutte werd, na de begrotingstop, in Brussel met David Cameron vergeleken. Dat kost hem punten.
Vandaag zijn we bang voor corona, morgen vinden we weer wat anders. "Angst kan nuttig zijn, maar kan ook een belemmering zijn om de realiteit te zien."
EU-lidstaten besluiten constant om allerlei dingen Europees te doen die ze zelf niet kunnen en vervolgens verdommen ze het om het benodigde geld en middelen beschikbaar te stellen.
Je ziet het aan CETA, het handelsakkoord met Canada. En ook aan de oeverloze Europese discussie over zomertijd en wintertijd. Economie is uit, welzijn is in.
De na-oorlogse christendemocraten in Europa vormden een baken van stabiliteit. Ze waren een buffer tegen extremisme, cultuurclashes en klassenstrijd. Wat is daarvan over?
Als het de Britten na de eerste economische klap van de Brexit weer voor de wind mocht gaan, en flínk voor de wind, kunnen sommige Europeanen zeggen: dan willen wij ook een exit.
Veel Britse Conservatieven willen geen revolutie, schrijft Caroline de Gruyter. Met hun stem voor Brexit hebben ze die juist voorkomen. "Alleen Johnson kon het behoud van hun way of life garanderen."
Volgens Transparency International is de Europese Raad met afstand „de meest obscure instelling van Brussel”. Hoe kunnen burgers iets van Europa begrijpen, als het machtigste orgaan schimmig blijft doen?
In de eenentwintigste eeuw domineert niemand de wereld, die is multipolair geworden. Iedereen trekt aan iedereen.
De natiestaat moet beter voor de mensen zorgen, is de boodschap in 'Slow Démocratie' van de jonge Franse wetenschapper David Djaïz. Een intelligent, hoopgevend boek, aldus Caroline de Gruyter.
Vaak is opgemerkt dat de romans van Orwell weer actueel zijn. China bespioneert zijn eigen burgers, bij Uniqlo doen robots 90 procent van het werk. Typisch 1984!
/s3/static.nrc.nl/bvhw/wp-content/blogs.dir/114/files/2019/07/gruyter-caroline-de-2019-01-b.png)