De jarenlange strijd om het geld van de vissers

Vader en zoon maken op de gang voor de zittingszaal een berustende, haast ontspannen indruk. Ze keuvelen met hun advocaten over de ontbrekende broer, die net vrij is uit detentie. Hun advocaten mopperen op de „sport” die het Openbaar Ministerie van criminele vermogens afpakken lijkt te maken. Intern zou het „prijsjes uitdelen” aan de officier die de hoogste bedragen scoort. Terwijl „voordeelsontneming” volgens de wet écht geen straf is, maar een maatregel, bedoeld ter reparatie.

Eenmaal op de zitting schieten de twee mannen, aan de praat gebracht door de voorzitter, vol wrok. Vooral richting het OM, nu vertegenwoordigd door een advocaat-generaal. Die hoopt na eerdere gestrande pogingen bij rechtbank en hof op toestemming van de rechter om alsnog ongeveer vier ton „wederrechtelijk genoten voordeel” af te mogen pakken. Daarvoor is eerder beslag gelegd op hun vissersbedrijf, op privétegoeden, auto’s, onroerend goed en bedrijfskapitaal. Ter waarde van 7 miljoen euro, tot grote verontwaardiging van de mannen en hun beide advocaten.

Eerst visten ze nog met een mooie kotter, nu gaat Lucien (46) de zee op met een „wrak”. Geen bank of verzekeraar wil meer zaken met ze doen – voor een subsidie of compensatieregeling van de overheid komen ze al jaren niet meer in aanmerking. De dieselolie is ook niet meer te betalen. „Als het zo doorgaat is het straks einde verhaal”, zegt Lucien.

Witwassen

Behalve het disproportionele miljoenenbeslag in verhouding tot de geëiste vier ton zit de lange duur van de zaak hen dwars. Het tweetal werd in 2017 vrijgesproken van betrokkenheid bij drugssmokkel, waarvoor het familielid wel werd veroordeeld. Het strafbare feit waarmee ze in verband werden gebracht, dateert uit 2010: smokkel van drugs en sigaretten met schepen, in het bijzonder het aan land brengen ervan. De broer kreeg 30 maanden cel. En het OM mocht bedragen van 9,5 en 8,1 ton „afpakken”, waar het een totaal van bijna 3 miljoen had geëist.

De zaak van vandaag is een late uitloper van die kwestie. Het OM handhaaft de verdenking van witwassen en eist „ontneming”, wat de rechtbank dus afwees. Het gerechtshof wees daarop de zaak terug naar de rechtbank, waar de advocaat-generaal het vandaag nogmaals mag proberen. De zaak is uitgebreid schriftelijk voorbereid, waardoor de zitting neerkomt op het samenvatten van de schriftelijke stukken.

De advocaten menen dat de zaak nu al zó lang geduurd heeft dat het OM z’n recht heeft verspeeld om de eis door te zetten. Ze bekritiseren het financiële onderzoek door justitie van de boeken van het vissersbedrijf uitgebreid. Daarin ging volgens het OM in een bepaald jaar zoveel onverklaarbaar geld in contanten om, dat er wel een illegale geldstroom moest zijn. Wat vader Gerard (70) bestrijdt. Hij was gewend over meerdere jaren zo’n 10 tot 12 mille uit pinautomaten te tappen, gewoon „om erover te kunnen beschikken”. Illegale herkomst van het geld staat dan ook niet vast, meent de advocaat. Zij omschrijft haar cliënt als ooit „een vermogend man”. Maar hij is nu gereduceerd tot „tweemaal AOW” met z’n levenspartner.

Als het zo doorgaat, is het einde verhaal

Lucien

Maar het belangrijkste argument van de verdediging is toch de overschrijding van de wettelijke verplichte ‘redelijke termijn’ waarbinnen een strafzaak moet worden afgehandeld. De beslaglegging duurt inmiddels zo’n negen jaar, met „desastreuze gevolgen”.

Dan spuwen vader en zoon nog eenmaal hun gal. „Onze kop gaat eraf”, zegt Lucien. En Gerard noemt het OM „kwakzalvers, die niet kunnen optellen en aftrekken”.

Vijf weken later wijst de rechtbank de vorderingen op de twee mannen af. Het OM heeft niet bewezen dat de twee mannen zelf financieel voordeel hebben gehad. Dat geldt niet voor de vennootschap. De vordering op het bedrijf wordt toegewezen voor een bedrag van 220.000 euro. De behandeling van de zaak heeft volgens de rechter zeven jaar te lang geduurd. Anders had de vennootschap 230.000 euro moeten betalen.