Stiekem condoom afdoen tijdens de seks is geen verkrachting, oordeelt de rechtbank

Eind vorige maand vroeg het Openbaar Ministerie bij de rechtbank Rotterdam nadrukkelijk aandacht voor twee sekspartijen in de zomer van 2021. „Verkrachting”, noemde de officier van justitie de handelwijze van de twee mannen die in strijd met de wens van hun bedpartner tijdens de seks geen condoom om deden.

In verschillende landen is dit zogeheten ‘stealthing’ al bij wet verboden en ook in Nederland wordt aan een verbod gewerkt. In de nieuwe Wet Seksuele Misdrijven, die nog door de Tweede Kamer moet worden behandeld, wordt „heimelijk het condoom afdoen” terwijl dat expliciet anders met elkaar is afgesproken, onder strafbare seksuele misleiding geschaard.

Het OM wilde dat wetstraject niet afwachten en koos middels twee proefprocessen voor de vlucht naar voren. In beide strafzaken stond buiten kijf dat de vrouwen vooraf duidelijk hadden laten weten alleen seks met condoom te willen.

In alle opwinding vergeten

De ene verdachte verwijderde het condoom toen hij na het wisselen van sekspositie de vrouw van achteren ging penetreren. De ander, zo verklaarde hij op de zitting, had die avond al een keer seks gehad mét condoom en vergat in alle opwindingen een nieuw condoom om te doen toen zijn bedpartner met seksspeeltjes kwam aanzetten en anale penetratie voorstelde.

De officier van justitie had weinig mededogen met diens vermeende vergeetachtigheid en eiste een jaar celstraf (waarvan zes maanden voorwaardelijk) wegens verkrachting of – mocht dat niet bewezen worden – dwang. Voor de andere verdachte diende de straf volgens de officier van justitie netto nóg hoger uit te vallen: een jaar cel waarvan vier maanden voorwaardelijk.

Beide rechtszaken en forse strafeisen leidden twee weken geleden tot een golf van media-aandacht, bijval én kritiek. Met name uit de kring van strafrechtadvocaten werd gememoreerd dat het OM nooit tot vervolging wegens verkrachting had mogen overgaan omdat stealthing in de wet niet strafbaar gesteld is.

Lees ook: Strafbare verkrachting of laakbare misleiding: stealthing stelt juristen op de proef

Overeenstemming

In de twee uitspraken maakte de rechtbank Rotterdam dinsdag duidelijk dat stealthing geen verkrachting is. Bij verkrachting is namelijk sprake van het seksueel binnendringen van een ander via dwang. En bij beide sekspartijen in 2021 was over het penetreren nu juist overeenstemming. De rechtbank acht het een brug te ver om de wet op te rekken en stealthing als verkrachting te kwalificeren, omdat het in strijd is met het grondwettelijke beginsel dat je niet veroordeeld mag worden voor handelingen die (nog) niet strafbaar zijn.

In een adem stelt de rechtbank vervolgens dat stealthing toch wel strafbaar is: op grond van het eveneens door het OM ten laste gelegde delict dwang. Dwang kan plaatsvinden door middel van geweld, bedreiging met geweld of onverwacht handelen waar een ander zich niet tegen kan verzetten. Dat laatste is bij stealthing het geval volgens de rechtbank.

Lees ook: Oneerlijkheid in bed los je niet op met strafbaarstelling

Drie maanden voorwaardelijk

Toch worden niet beide mannen veroordeeld. De man die tijdens de seks zijn condoom afdeed toen hij zijn sekspartner van achter ging penetreren, is wél schuldig aan dwang: zij kon dit niet zien en zich niet tegen dit onverwachte handelen verzetten. De man hoeft niet de cel in: hem is drie maanden voorwaardelijke gevangenisstraf opgelegd. Ook moet hij de vrouw 1.000 euro aan immateriële schade vergoeden omdat zij is blootgesteld aan de stress van een mogelijke zwangerschap of seksueel overdraagbare aandoening.

De rechtbank stelt dat de man misbruik heeft gemaakt van het vertrouwen dat de vrouw in hem stelde en dat hij haar persoonlijke vrijheid heeft ingeperkt. Met de straf wil de rechtbank „een signaal afgeven dat stealthing onacceptabel is”.

De verdachte die stelde het condoom vergeten te zijn om te doen in alle opwinding door de seksspeeltjes en het verzoek tot anale seks, wordt vrijgesproken. De rechtbank gelooft namelijk niet dat hij het condoom opzettelijk achterwege heeft gelaten, onder meer omdat eerder die avond wel seks met een condoom plaatsvond.

Maar ook in die uitspraak maakt de rechtbank duidelijk dat stealthing voortaan strafbaar is. De man zou namelijk niet zijn vrijgesproken als hij „bijvoorbeeld tijdens de penetratie het condoom heimelijk had afgedaan of als hij tegen de verdachte zou hebben gelogen dat hij een condoom om deed.”