Oekraïne beschuldigt Rusland van afschieten raketten die over Moldavië en Roemenië vlogen, Roemenië ontkent

Dit blog is gesloten

Lees hier verder in het volgende blog.

Oekraïne beschuldigt Rusland van afschieten raketten die over Moldavië en Roemenië vlogen, Roemenië ontkent

Twee Russische kruisraketten zijn vrijdagochtend door Roemeens en Moldavisch luchtruim gevlogen, claimt Valeri Zaloezjny, het hoofd van de Oekraïense strijdkrachten, op Telegram. De raketten zouden om 10.18 uur zijn afgeschoten vanaf de Zwarte Zee en eerst over Oekraïne zijn gekomen, om via Moldavië en Roemenië weer terug Oekraïne in te vliegen. Roemenië ontkent, en zegt dat er sprake was van één raket die alleen over Moldavië is gekomen.

Moldavië onderschrijft die lezing. Het ministerie van Defensie zegt in een verklaring dat de raket boven de plaats Mocra het land in kwam, en boven Cosauti weer Oekraïne invloog. Een woordvoerder van het Moldavische ministerie van Buitenlandse Zaken schrijft op Twitter dat de Russische ambassadeur in het land is ontboden vanwege de „onacceptabele schending” van het luchtruim. Rusland heeft voor zover bekend nog niet gereageerd.

Volgens persbureau Reuters werd Oekraïne vrijdag getroffen door een nieuwe reeks raketaanvallen. In Zaporizja, in het zuidoosten van het land, zouden zeker zeventien raketten zijn ingeslagen. De stroomvoorziening is opnieuw getroffen, meldt energiebedrijf Ukrenergo.

Oekraïens energienetwerk opnieuw onder vuur genomen door Rusland

Rusland heeft vrijdagochtend opnieuw meerdere luchtaanvallen uitgevoerd op het energienetwerk in verschillende Oekraïense steden. Dat meldt een woordvoerder van de Oekraïense strijdkrachten in Donetsk op Telegram. Het spreekt van een „massale aanval” van raketten en kamikazedrones, waarbij verschillende energiecentrales werden getroffen. Het Oekraïense elektriciteitsbedrijf Ukrenergo kondigde vrijdagochtend aan dat de hoogspanningsinfrastructuur was getroffen op plekken in de oostelijke, westelijke en zuidelijke regio’s. Dat leidde volgens het bedrijf tot stroomuitval.

Onder meer in de regio’s Charkov en Zaporizja werden beschietingen gemeld. In vrijwel het hele land klonk het luchtalarm. Persbureau AP meldde explosies in de hoofdstad Kiev en meerdere steden van het land. In een tijdspanne van een uur zouden minstens zeventien raketten de zuidoostelijke stad Zaporizja hebben getroffen tijdens de zwaarste aanval op die stad sinds de Russische inval vorig jaar, zeiden lokale autoriteiten volgens AP. Zaporizja zou deels zonder elektriciteit zitten, meldt waarnemend burgemeester van de stad Anatoli Koertjev op Telegram.

Ook de regio Donetsk kreeg volgens Pavlo Kyrylenko, het hoofd van de regionale militaire dienst, vrijdagochtend te maken met talloze Russische raketaanvallen. Daar zouden verschillende gebouwen beschadigd zijn. In Bachmoet zouden, naast infrastructuurschade, minstens drie gewonden zijn gemeld zo schrijft Kyrylenko op Telegram.

Macron: Kiev snel gevechtsvliegtuigen leveren is onmogelijk

Frankrijk kan voorlopig „in geen geval” gevechtsvliegtuigen leveren aan Oekraïne. Dat zei de Franse president Emmanuel Macron in de nacht van donderdag op vrijdag tijdens een persconferentie.

„Ik sluit absoluut niets uit”, zei Macron over de eventuele levering van vliegtuigen, „maar momenteel is dat de nood niet.” Macron wil liever „nuttigere” en „snellere” wapens aan Kiev leveren.

President Volodymyr Zelensky dringt er al langer bij de bondgenoten van Oekraïne op aan straaljagers te sturen. Donderdag zei hij dat verschillende Europese leiders bereid waren deze te leveren. „Europa zal bij ons zijn tot onze overwinning. Ik heb gehoord dat een aantal Europese leiders bereid is om ons de nodige wapens en ondersteuning te geven, inclusief het vliegtuig”, aldus Zelensky.

Volgens de Oekraïense president zullen de gevechtsvliegtuigen doorslaggevend zijn in de strijd tegen Rusland. Het Westen is terughoudend met het leveren van wapens die Oekraïne tegen Rusland kan gebruiken op Russisch grondgebied, uit vrees dat Rusland dan wraakacties tegen westerse landen zou kunnen uitvoeren.

Achttien door Nederland geleasete Leopard 2-tanks niet naar Oekraïne

De achttien Leopard 2-gevechtstanks die Nederland leaset van Duitsland zullen niet aan Oekraïne worden geleverd. Dat zei minister Kajsa Ollongren (Defensie, D66) donderdag in de Tweede Kamer, meldt persbureau ANP. De Duitse regering heeft volgens Ollongren een „militaire afweging” gemaakt en besloten de levering van de tanks niet toe te staan. Volgens de minister was Nederland „er niet voor gaan liggen” als Berlijn de tanks wel had willen sturen.

Eerder zei minister-president Mark Rutte (VVD) dat de van Duitsland geleasete tanks misschien door Nederland gekocht zouden worden om te schenken aan Kiev. Nederland heeft ook aangeboden Oekraïense militairen te trainen in het gebruiken van de moderne Leopard 2-tanks. Dat aanbod staat nog steeds.

Wel gaan Nederland, Duitsland en Denemarken minstens honderd van de oudere Leopard 1-tanks schenken aan Oekraïne, vertelde Ollongren woensdag. Die moeten „zo snel mogelijk” worden geleverd.

Directeur Internationaal Atoomagentschap pleit in Moskou voor veiligheidszone bij Zaporizja-kerncentrale

Het hoofd van het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) Rafael Grossi is in Moskou om te onderhandelen over een veiligheidszone rondom de Oekraïense Zaporizja-kerncentrale. Dat meldt de Russische onderminister van Defensie Sergej Rjabkov donderdag aan internationale persbureaus. Grossi is in gesprek met Aleksej Lichatsjov, de directeur van het Russische kernenergiebedrijf Rosatom. Volgens Grossi gaat Rusland roekeloos om met de veiligheid van kerncentrales in Oekraïne.

Door gevechten rondom de Zaporizja-centrale, de grootste kerncentrale in Europa, is er een verhoogd risico op een kernramp volgens het IAEA. Een directe inslag zou de reactoren binnen de centrale kunnen blootleggen. De centrale is in handen van Rusland sinds maart vorig jaar. Oekraïne en Rusland beschuldigden elkaar voortdurend van het beschieten van de centrale, al is het de afgelopen maanden wel rustig in het gebied.

Het IAEA loopt al maanden voorop in de campagne om een veiligheidszone op te zetten in het gebied. Dat weigert Rusland, ondanks herhaaldelijk aandringen van de internationale gemeenschap en Oekraïne.

Sinds september zijn er kernexperts van het atoomagentschap aanwezig bij de Zaporizja-centrale om de veiligheid van de reactoren te waarborgen. In januari besloot het IAEA ook nucleaire experts te vestigen bij alle andere actieve kerncentrales in Oekraïne, evenals in de oude centrale in Tsjernobyl.

Von der Leyen kondigt nieuwe sancties tegen Rusland aan

De voorzitter van de Europese Commissie Ursula von der Leyen heeft donderdag nieuwe sancties tegen Rusland aangekondigd, waaronder meer exportverboden en het strenger aanpakken van „Russische propagandisten”. Dat zei ze donderdag tijdens een gezamenlijke persconferentie met de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en de voorzitter van de Europese Raad Charles Michel in Brussel. Volgens de voorzitter moet „Rusland betalen voor alle verwoesting en bloedvergieten”.

De nieuwe sancties zullen volgens Von der Leyen „de militaire machine van Rusland verder uithongeren en de fundamenten van zijn economie doen wankelen”. Volgens Michel zijn de komende weken en maanden „van cruciaal belang” en moet de EU gedurende deze tijd zo veel mogelijk steun blijven geven aan Oekraïne. Daarnaast zei hij er zeker van te zijn dat Europese leiders klaar zijn om meer militaire steun te leveren aan Oekraïne.

Oekraïne zinspeelt op levering gevechtsvliegtuigen

Het lijkt erop dat de kwestie van de westerse levering van gevechtsvliegtuigen en lange afstandswapens aan Oekraïne „kan worden opgelost”. Dat zegt Andri Jermak, de stafchef van president Volodymyr Zelensky, donderdag op Telegram . Wat hij precies bedoelt met deze uitspraak, is voor nu onduidelijk. Volgens Jermak volgen later meer details.

President Zelensky zelf zei tegen verslaggevers in Brussel, waar hij donderdag een EU-top bijwoont, dat „een aantal” Europese regeringsleiders inmiddels bereid zou zijn moderne jachtvliegtuigen te leveren. Het Westen is terughoudend in het leveren van wapens die Oekraïne tegen Rusland kan gebruiken op Russisch grondgebied, uit vrees dat Rusland dan wraakacties tegen westerse landen zou kunnen uitvoeren.

Volgens Zelensky zullen gevechtsvliegtuigen doorslaggevend zijn in de strijd tegen Rusland. Hetzelfde zei hij eerder ook over precisieraketsystemen en moderne gevechtstanks. Ook die wilde het Westen in eerste instantie niet leveren, maar uiteindelijk gingen Europa en de Verenigde Staten toch overstag.

Zelensky in Brussel: Rusland grootste anti-Europese kracht van de moderne wereld

Volodymr Zelensky heeft donderdag het Europees Parlement toegesproken. In zijn toespraak noemde de Oekraïense president Rusland „de meest anti-Europese kracht” ter wereld. Hij benadrukte dat de verdediging van Oekraïens grondgebied tegen de Russische invasie gelijkstaat aan de verdediging van heel Europa. „Wij verdedigen onszelf, wij verdedigen u.” Ook is hij ervan overtuigd dat zijn land zal toetreden tot de Europese Unie nadat het, naar zijn verwachting, als overwinnaar uit de oorlog met Rusland zal zijn gekomen.

Zelensky is in Brussel om bij de Europese leiders aan te dringen gevechtsvliegtuigen aan Kiev te leveren. Roberta Metsola, voorzitter van het Europees Parlement, ondersteunde tijdens een toespraak kort voor Zelensky’s optreden de oproep van Oekraïne om meer wapens. Volgens Metsola moeten Europese lidstaten snel overwegen om straaljagers aan Oekraïne te leveren. Ze richtte zich ook direct tot Zelensky. „We kennen het offer dat uw volk heeft moeten doorstaan voor Europa en we moeten het niet alleen met woorden eren, maar ook met daden”. Zelensky bedankte de EU tijdens zijn toespraak voor alle hulp.

Na zijn toespraak hield Zelensky een EU-vlag omhoog en werd het Oekraïense volkslied gespeeld. De Oekraïense president werd donderdag in Brussel geprezen door Europese parlementsleden. Bij binnenkomst kreeg hij een staande ovatie kort voor hij het parlement toesprak. Sommige parlementsleden droegen blauwe en gele kleuren van de Oekraïense vlaggen in linten die aan hun jasje waren vastgemaakt.

Later sprak Zelensky de leiders van de 27 leiders van de EU-lidstaten toe en bedankte hen voor hun „onvoorwaardelijke steun” sinds het begin van de oorlog. „Een vrij Europa is niet denkbaar zonder Oekraïne”, aldus Zelensky. „Hoe dichterbij we zijn, hoe sterker we zullen zijn”. Daarnaast benadrukte hij het belang van de Europese waarden. „Europa zou geen grijze zones moeten hebben. Europa is vrij, Europa zal vrij zijn en Europa is verenigd. Die eenheid is fundamenteel voor de veiligheid”.

Dit bericht is later aangevuld met Zelensky’s uitspraken tegenover de 27 regeringsleiders

‘Rusland voert aanvallen oosten Oekraïne op’

De aanvallen in het oosten van Oekraïne worden aanzienlijk opgevoerd en Russische troepen proberen met man en macht de verdediging bij de stad Kreminna te doorbreken. Dat zegt de Oekraïense gouverneur van de regio Loehansk Serhi Hajdaj donderdag tegen Oekraïense media. Volgens Hajdaj heeft het Oekraïense leger meer wapens nodig om stand te houden in hun strijd tegen de Russen. „Ik kan bevestigen dat het aantal aanvallen en beschietingen aanzienlijk is toegenomen”, zegt Hajdaj. Als de Russische troepen door de linies bij Kreminna kunnen breken, komen ze een stap dichter bij de grotere stad Kramatorsk. Onafhankelijke bevestiging van Hajdajs bewering is er niet.

Oekraïne verwacht de komende weken een groot Russisch offensief. Het hoofd van de Oekraïense nationale veiligheidsraad, Oleksi Danilov, zei vorige week in een interview dat hij een „maximale escalatie” van Rusland verwacht. „Rusland is al het mogelijke aan het verzamelen, aan het oefenen en trainen.”

Door de dreiging van het nieuwe Russische offensief vraagt Zelensky om meer wapens uit het Westen, onder meer om tanks, straaljagers en langeafstandsraketten. Vrijdag beloofden de Verenigde Staten GLSDB-raketten naar Oekraïne te sturen. Deze raketten komen ongeveer twee keer zo ver als de raketten die Oekraïne eerder kon afvuren. Daarmee komen ook delen van Rusland en de Krim binnen bereik van Oekraïense strijdkrachten. Het Kremlin reageerde dreigend op het Amerikaanse besluit: „Elk deel van Oekraïne dat nog onder het bewind van Kiev staat, zal branden”.

Lees ook: Oekraïne bereidt zich voor op nieuw Russisch offensief

Oekraïense president Zelensky aangekomen in Brussel voor EU-top

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is donderdagochtend in Brussel aangekomen. Daar spreekt hij naar verwachting tijdens een speciale zitting het Europees Parlement toe. Later op de dag schuift hij aan bij de 27 regeringsleiders op een speciaal ingelaste EU-top.

Met het bezoek aan Brussel rondt de Oekraïense president een rondreis langs de belangrijkste Europese bondgenoten af. Woensdag bezocht Zelensky Londen waar hij de Britse premier Rishi Sunak en koning Charles ontmoette en een bezoek bracht aan het parlement. Later op de dag reisde hij door naar Parijs om met de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Olaf Scholz te spreken. Het is inmiddels bijna een jaar geleden dat Rusland Oekraïne binnenviel.

Ook premier Mark Rutte is aanwezig in Brussel. Aan verslaggevers ter plaatse benadrukte hij nogmaals dat Nederland geen enkele vorm van militaire steun aan Oekraïne uitsluit, zo meldt persbureau Reuters. „We hebben consequent gezegd dat we niets uitsluiten”, aldus Rutte.

‘Wagnergroep stopt met werven gevangenen’

Het Russische huurlingenleger Wagnergroep is gestopt met het werven van gevangenen om te vechten in de oorlog in Oekraïne. Dat heeft Jevgeni Prigozjin, eigenaar van de Wagnergroep, donderdag tegen Russische media gezegd. Volgens Prigozjin is de werving van gevangenen sinds een maand „volledig stopgezet”.

Eerder deze week publiceerde de Russische nieuwssite Mediazona een verhaal waarin staat dat de Wagnergroep afgelopen maanden moeite had met het rekruteren van gevangenen, na geruchten over het hoge aantal slachtoffers in het huurlingenleger. Ronselaars van Wagner gingen eind vorig jaar meerdere strafkampen af op zoek naar nieuwe gevangenen, maar bleken dit keer minder succes te hebben door „het roddelnetwerk onder de gevangenen”.

De Wagnergroep bestaat deels uit gevangenen, die door Prigozjin werden gerekruteerd in Russische strafkampen door het hele land. Ze moesten zes maanden dienen, in ruil voor geld en kwijtschelding van hun straf. Tienduizenden gevangen accepteerden het aanbod, maar de meesten van hen overleefden de strijd niet: van de 50.000 gevangenen die door de Wagnergroep werden gerekruteerd, zijn er 40.000 gesneuveld of vermist, zo meldde mensenrechtenorganisatie Russia Behind Bars enkele weken geleden.

Lees ook dit profiel: Wie is de Russische krijgsheer Prigozjin die angst zaait in Oekraïne – en in Rusland?

Oekraïense leger mag Starlink-satellieten niet meer gebruiken voor drones

Het Amerikaanse ruimtevaartbedrijf SpaceX heeft maatregelen genomen om te voorkomen dat het Oekraïense leger nog langer zijn satelliet-internetdienst Starlink kan gebruiken om drones te besturen. Dat meldt persbureau Reuters woensdag. Volgens Gwynne Shotwell, de bestuurder van SpaceX, is Starlink „nooit bedoeld om te worden bewapend”.

„Oekraïeners hebben het echter gebruikt op manieren die onbedoeld waren en geen deel uitmaakten van de overeenkomst”, aldus Shotwell. Het satellietnetwerk werd vorig jaar beschikbaar gesteld door SpaceX. De topman van het ruimtevaartbedrijf Elon Musk deed dat na een verzoek van de Oekraïense regering. Zo kan Oekraïne blijven communiceren wanneer mobiele netwerken en landverbindingen uitvallen.

Vooral aan het front is Starlink cruciaal gebleken. Via versleutelde Starlink-verbindingen houden militairen contact met hun commandanten, en het satellietinternet wordt gebruikt om drones aan te sturen waarmee vijandelijke posities in kaart worden gebracht. Tegen dit laatste zijn nu maatregelen genomen. „Er zijn dingen die we daartegen kunnen doen en die we gedaan hebben”, aldus Shotwell. Verder gaf ze geen details over welke maatregelen er precies zijn genomen.

Lees ook: Zijn Starlinks zijn onmisbaar op het slagveld - maar wat wil Elon Musk?

Zelensky op bezoek in Londen, Britse premier Sunak belooft vliegtraining

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky is woensdag aangekomen in Londen voor ontmoetingen met de Britse premier Rishi Sunak en koning Charles, en een bezoek aan het parlement. De Britse krant The Guardian spreekt van een verrassingsbezoek.

„Het Verenigd Koninkrijk was een van de eerste die Oekraïne te hulp schoot”, schrijft Zelensky op Telegram. „En vandaag ben ik in Londen om het Britse volk persoonlijk te bedanken voor hun steun en premier Rishi Sunak voor zijn leiderschap.” Volgens persbureau Reuters is hij niet alleen op bezoek om te bedanken, maar ook om meer wapensteun te vragen.

Dat lijkt al bij voorbaat gelukt: rond het moment dat Zelensky landde, maakte de Britse regering bekend dat ze Oekraïense piloten wil gaan opleiden om gevechtsvliegtuigen van de NAVO te besturen. Het VK gaat ook meer militaire uitrusting sturen en de sancties tegen Rusland uitbreiden. Sunak spreekt in een verklaring van een „belofte om de komende jaren schouder aan schouder met Oekraïne te staan”.

Het is voor zover bekend de tweede keer sinds het begin van de oorlog dat Zelensky zijn land verlaat, na een bezoek aan de Verenigde Staten in december. Mogelijk gaat de Oekraïense president deze week ook naar Brussel, maar dat bezoek is volgens nieuwssite Politico onzeker geworden nadat erover werd gelekt.

Nederland koopt en levert gemoderniseerde tanks aan Oekraïne, samen met Duitsland en Denemarken

Nederland gaat samen met Denemarken en Duitsland minstens honderd Leopard-1 tanks kopen en leveren aan Oekraïne. Dat meldt het ministerie van Defensie dinsdag. Het gaat om gereviseerde tanks van het type A5, die worden aangeschaft bij de Duitse defensie-industrie. Daar staan ze momenteel in opslag. Daarnaast leveren de landen reserveonderdelen en munitie.

Volgens defensieminister Kajsa Ollongren (D66) is de levering nodig omdat de oorlog in Oekraïne zich in „een cruciale fase” bevindt. „Ik verwacht dat de gevechtshandelingen in de komende maanden intensiever worden. Rusland blijft doorgaan met mobilisatie en er zijn tekenen dat Rusland een nieuw offensief voorbereidt”, aldus Ollongren.

De Duitse en Nederlandse ministeries van Defensie bekeken de afgelopen tijd de mogelijkheden om samen tanks te sturen naar Oekraïne. Dit was tot voor kort niet mogelijk, omdat Duitsland als ‘maker’ van de Leopard-tanks toestemming moest geven om deze aan Oekraïne te leveren. Eind januari ging bondskanselier Olaf Scholz akkoord.

De eerste Leopard-1 tanks moeten „binnen enkele maanden” naar Oekraïne worden overgebracht. De levering staat los van het initiatief om Oekraïne ook de moderne Leopard-2A6 gevechtstanks te schenken. Hierover lopen nog gesprekken tussen de defensieministers van landen die Oekraïne militair steunen.

Oekraïne verwijderde zo’n 19 miljoen Russische en Russischtalige boeken uit bibliotheken

Oekraïne heeft het afgelopen jaar tot november zo’n 19 miljoen boeken uit bibliotheken gehaald die zijn geschreven door Russische auteurs of in het Russisch zijn uitgebracht. Dat heeft het Oekraïense parlementslid Jevhenia Kravtsjoek dinsdag laten weten, melden internationale persbureaus. Oekraïne wil de Russische taal en cultuur met het weghalen van de boeken zoveel mogelijk uit het dagelijks leven van de Oekraïense bevolking halen.

Kravtsjoek liet niet weten wat er met de boeken is gebeurd. De politica zei wel dat er nog meer boeken verwijderd gaan worden, van auteurs die Rusland steunen in de oorlog tegen Oekraïne. Dat land begon in 2014 al met het verwijderen van Russische boeken, toen Rusland de Krim annexeerde. Dat proces kwam het afgelopen jaar in een stroomversnelling toen Rusland Oekraïne binnenviel.

Oekraïens is de enige officiële taal van Oekraïne. Volgens een onderzoek uit 2019 van het Kyiv International Institute of Sociology spreekt ongeveer de helft van de bevolking voornamelijk of alleen Oekraïens en ongeveer 30 procent spreekt voornamelijk of alleen Russisch.

Welkom in dit blog

In dit blog verslaat NRC de ontwikkelingen van de oorlog in Oekraïne.

Lees hier ons vorige blog over de oorlog terug