Nieuwe wapens voor Oekraïne, maar voorlopig nog geen Duitse Leopard-tanks

Dit blog is gesloten

We sluiten dit blog over de oorlog in Oekraïne nu af. Lees hier verder in ons nieuwe blog.

Nieuwe wapens voor Oekraïne, maar voorlopig nog geen Duitse Leopard-tanks

Verschillende Europese landen hebben donderdag nieuwe wapens toegezegd aan Oekraïne, maar Duitsland heeft over de levering van de door Oekraïne gewilde Leopard-tanks nog niets besloten. Volgens internationale persbureaus hebben Denemarken en Estland tientallen Ceasar-houwitsers beloofd, het Verenigd Koninkrijk zeshonderd Brimstone-raketten en de Amerikanen pantservoertuigen. De druk van westerse bondgenoten op Duitsland om de levering van Leopard-tanks aan Oekraïne goed te keuren, neemt toe.

Sinds het Verenigd Koninkrijk vorige week beloofde om veertien moderne Challenger 2-tanks naar Oekraïne te sturen, en ook westerse bondgenoten hun geavanceerde Leopard-tanks aan Oekraïne willen doneren, staat de Duitse bondskanselier Olaf Scholz voor een dilemma. De zware tanks kunnen met hun grote bereik het verschil maken op het slagveld, zeker als Oekraïne er genoeg krijgt. Alleen Scholz is bang dat de Russische president Vladimir Poetin het niet zal tolereren als NAVO-landen Oekraïne van moderne offensieve gevechtsvoertuigen voorziet.

Een anonieme bron binnen de Amerikaanse regering heeft tegen persbureau AP gezegd dat Duitsland de weg voor leveringen van Leopard-tanks aan Oekraïne alleen wil vrijmaken als de VS ook Abrams-tanks stuurt. Vrijdag worden naar verwachting knopen doorgehakt. Dan komen de politieke leiders uit vijftig landen samen op de Duitse vliegbasis Ramstein om de steun aan Oekraïne te coördineren. De westerse aarzeling frustreert de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, die woensdag in Davos zei dat er geen tijd te verliezen is.

Europees parlement bijna unaniem voor speciaal tribunaal om Russische misdaden te berechten

Het Europese Parlement heeft donderdag een resolutie aangenomen om Russische politieke en militaire leiders verantwoordelijk te houden voor hun misdaden in Oekraïne. Dat heeft het donderdag bekendgemaakt in een persbericht. Het wil daarbij een speciale rechtbank instellen om de misdaden te berechten.

Een nieuw tribunaal zou, zo luidt het persbericht, „een juridisch vacuüm” in de internationale strafrecht opvullen. Het parlement zegt dat de wreedheden begaan door Russische militairen in Boetsja, Irpin en vele andere Oekraïense steden de wreedheid van de oorlog aan het licht brengen. Daarnaast onderstrepen ze het belang van gecoördineerde internationale actie om de verantwoordelijken voor de rechter te brengen. „Deze stap zou een duidelijk signaal afgeven aan Rusland en de wereld.”

Ondanks juridische bezwaren, klonken al langer steeds meer geluiden, ook in Nederland, om de Russische leiders ter verantwoording te roepen voor de inval in Oekraïne. „We rekenen op de steun van partners bij de uitvoering van deze beslissing”, twitterde de Oekraïense premier Denys Shmyhal. „Straf voor het leiderschap van Rusland moet onvermijdelijk zijn”.

Zweden levert 50 infanterievoertuigen aan Oekraïne

De Zweedse regering heeft donderdag een nieuw pakket militaire hulp aan Oekraïne aangekondigd. Onderdeel daarvan is de levering van gepantserde infanteriegevechtsvoertuigen en het Archer-artilleriesysteem. Dat maakte de Zweedse premier Ulf Kristersson bekend op een persconferentie, melden internationale persbureaus.

Het steunpakket heeft een waarde van 4,3 miljard Zweedse kronen, omgerekend zo’n 387 miljoen euro. Het gaat onder meer om vijftig gepantserde Type 90-voertuigen. Voor de Zweedse premier is een mogelijke overwinning van Oekraïne in der oorlog „van onbeschrijfelijk belang”. „Want”, zo licht hij op de persconferentie toe, „het vecht voor de vrijheid van heel Europa”. „Dat is een van de grootste redenen waarom zoveel landen momenteel zoveel doen om Oekraïne te helpen. De morele steun is belangrijk, maar ook onze gezamenlijke veiligheid.”

Donderdag en vrijdag komen de NAVO en politieke leiders uit ongeveer vijftig landen bijeen op de Duitse luchtmachtbasis Ramstein om te bespreken hoe Kiev van meer wapens kan worden voorzien. De focus zal naar verwachting liggen op de vraag of Duitsland zijn Leopard-gevechtstanks naar Oekraïne zal sturen.

Spaanse premier roept op tot onderhandelingen met Poetin

De Spaanse premier Pedro Sánchez heeft woensdag in Davos opgeroepen tot onderhandelingen met de Russische president Vladimir Poetin. „Het is belangrijk dat we ook contact houden met Poetin”, zei Sánchez tegen CNN. „Ik pleit ervoor dat de Franse en Duitse regering hierin het voortouw nemen”. Hij denkt daarbij aan gesprekken tussen Duitsland, Frankrijk, Rusland en Oekraïne, zoals zij die voor de Russische invasie hielden in het zogeheten Normandië-overleg.

Spanje voelt er weinig voor zware wapens te leveren aan Oekraïne. Afgelopen zomer overwoog Spanje volgens verschillende media nog Leopard 2-tanks te leveren, maar de Spaanse minister van Buitenlandse Zaken, José Manuel Albares, liet woensdag weten dat „die mogelijkheid momenteel niet op tafel ligt”.

NAVO-baas Jens Stoltenberg maakte op het World Economic Forum in Davos juist duidelijk dat Oekraïne zwaardere en modernere wapens kan verwachten om Rusland militair het hoofd te kunnen bieden. De NAVO-lidstaten VS, het VK en Frankrijk hebben Oekraïne al zwaardere wapens toegezegd.

Atoomagentschap gaat experts stationeren bij alle Oekraïense kerncentrales

Het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) gaat teams stationeren bij alle vier de functionele kerncentrales in Oekraïne, evenals bij de oude centrale in Tsjernobyl. Dat maakte het hoofd van het IAEA Rafael Grossi woensdag bekend. Sinds september zijn er al twee IAEA-experts permanent aanwezig bij de kerncentrale bij Zaporizja, de grootste kerncentrale van Europa. Nog negen deskundigen zullen zich voor onbepaalde tijd vestigen bij de andere centrales.

Door de Russische invasie van Oekraïne is er een verhoogd risico op een kernramp, omdat een directe inslag de reactoren binnenin de kerncentrales kan blootleggen. Met name bij de Zaporizja-centrale is dat risico reëel, omdat er in het gebied rondom deze installatie bij vlagen hevig gevochten werd. De internationale gemeenschap roept Rusland al maanden op om een gedemilitariseerde zone op te zetten bij de installatie. Die is er officieel niet, al is het al enige tijd stil rondom de centrale.

Voorop in de campagne voor militaire terughoudendheid bij nucleaire centrales loopt het IAEA, dat Rusland de afgelopen maanden meermaals heeft bekritiseerd vanwege zijn onverantwoordelijk omspringen met de centrale. „Het afvuren van granaten in de buurt van een kerncentrale is in strijd met het fundamentele principe dat de fysieke integriteit van nucleaire installaties te allen tijde moet worden gehandhaafd”, aldus Grossi in maart.

Zelensky roept in Davos op tot meer snelheid bij leveren van tanks

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft tijdens een toespraak op het World Economic Forum westerse leiders opgeroepen haast te maken met het leveren van tanks en luchtverdedigingssystemen. Zijn rede werd per beeldverbinding uitgezonden op de top in het Zwitserse bergdorp Davos, zo melden internationale persbureaus. De snelle levering is volgens Zelensky nodig omdat Rusland „terreur exporteert” en Oekraïne dat probeert tegen te houden.

„Tirannie vordert sneller dan democratieën”, stelde Zelensky, doelend op de terughoudendheid van met name Duitsland in het leveren van tanks. Het land fabriceert de Leopold 2-tanks die verschillende Europese landen, waaronder Polen, willen sturen. Duitsland moet daarom toestemming geven voor de leveringen, maar heeft dat vooralsnog niet gedaan.

Poetin beschouwt Russische overwinning in Oekraïne als ‘onvermijdelijk’

De Russische president Vladimir Poetin ziet een Russische overwinning in Oekraïne als „onvermijdelijk”. Dat heeft hij woensdag gezegd in een fabriek in Sint-Petersburg waar luchtverdedigingssystemen worden vervaardigd, meldt persbureau Reuters. De buitenlandminister van Rusland, Sergej Lavrov, sprak woensdag zich eveneens uit over de oorlog. Ook hij zei overtuigd te zijn van Russisch succes, ondanks de volgens hem „hybride oorlog” die het Westen tegen Rusland zou voeren.

Volgens Poetin is het Russische militair-industriële complex krachtig genoeg is om het Russische leger van de benodigde wapens te voorzien. In de fabriek in Sint-Petersburg schreef hij het door hem voorspelde succes verder toe aan „eensgezindheid onder de Russische bevolking en de moed van onze soldaten”. Poetin meent dat Rusland net zoveel luchtafweerraketten produceert als „de rest van de wereld bij elkaar”.

Het is weliswaar lastig om onafhankelijke uitspraken te doen over de werkelijke Russische wapenproductie, maar het afgelopen jaar stapelden de verhalen zich op over de armlastige staat van het Russische leger. In december beloofde Poetin onbeperkte financiële middelen om daar verandering in te brengen. Volgens de Russische staatsbegroting gaat het komende jaar een derde van alle uitgaven naar defensie, onder meer mogelijk gemaakt door bezuinigingen op onderwijs en de zorg.

Canada zegt 200 pantservoertuigen toe aan Kiev

Canada gaat tweehonderd pantservoertuigen leveren aan Oekraïne. Dat maakt de Canadese minister van Defensie Anita Anand woensdag bekend tijdens een bezoek aan Kiev. Het gaat om het Senator-type pantservoertuigen, dat in Canada wordt geproduceerd. Oekraïne heeft specifiek om deze voertuigen gevraagd, volgens Anand vanwege hun wendbaarheid, snelheid en schadebestendigheid. Ze kunnen worden ingezet voor vracht- of troepentransport, en er kunnen wapens op gemonteerd worden.

De Canadese premier Justin Trudeau heeft omgerekend bijna 700 miljoen euro aan steun toegezegd aan Oekraïne. Daar vallen ook deze pantservoertuigen onder, in totaal hebben ze een waarde van zo’n 60 miljoen euro. De Oekraïense minister van Defensie Oleksii Reznikov bedankte Anand en Canada voor de steun.

Canada ondersteunt het Oekraïense defensieapparaat al langer. Sinds 2015 leidde Canadese militairen meer dan 35.000 Oekraïense troepen op, onder meer in het Verenigd Koninkrijk en Polen. Eind vorig jaar leverde het NAVO-land bovendien meer dan een half miljoen stuks thermisch kleding en militaire winterjassen samen met Zweden.

Vijftien doden bij helikoptercrash vlakbij Kiev, onder wie minister en drie kinderen

Bij een helikoptercrash in de Oekraïense stad Brovary in de Kiev-oblast vlakbij een kinderopvang en een flatgebouw zijn woensdag vijftien mensen om het leven gekomen. Onder de dodelijke slachtoffers zit het volgens de politie het leiderschap van het Oekraïense ministerie van Binnenlandse Zaken: minister Denys Monastyrsky, zijn onderminister en een staatssecretaris. Zij bevonden zich met nog zes anderen in de neergestorte helikopter. Ook drie kinderen stierven door het ongeluk.

Over hoe het ongeluk heeft kunnen gebeuren, hebben de Oekraïense autoriteiten vooralsnog niets naar buiten gebracht. Volgens de website Windy.com hingen er woensdagochtend lage wolken boven Brovary, en was het zicht beperkt. „In de lucht worden je fouten je helaas niet vergeven”, zei de Oekraïense luchtmacht bij monde van een woordvoerder tegen persbureau Reuters. Hij voegde eraan toe dat het onderzoek naar de ramp nog zeker weken kan duren.

Op niet-geverifieerde beelden op sociale media is een volledig verbrijzelde helikopter te zien, een staatstoestel van Franse makelij, evenals de brand die het ongeluk voor de interventie van de brandweer heeft doen ontstaan. Zeker 29 personen zijn met verwondingen naar het ziekenhuis gebracht, onder wie 15 kinderen. Op het moment van de crash waren kinderen en personeelsleden in de kinderopvang aanwezig. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky noemde de crash een „verschrikkelijke tragedie”, meldt Reuters.

Dit bericht is om 12.44 uur geactualiseerd. Aanvankelijk hadden de Oekraïense autoriteiten het over achttien doden, maar dat stelden ze later bij.

Rutte: van plan om mee te doen met levering Patriots aan Oekraïne

Nederland is van plan Duitsland en de Verenigde Staten te steunen in hun project om Patriot-luchtafweersystemen naar Oekraïne te sturen. Dat heeft premier Mark Rutte dinsdag gezegd tijdens een overleg met de Amerikaanse president Joe Biden in het Witte Huis, zo melden internationale persbureaus en de NOS.

Hoe die steun er precies uit zal zien - of Nederland een Patriot-luchtafweersysteem gaat leveren, of bijvoorbeeld van plan is te helpen bij het trainen van Oekraïense militairen - is niet bekend. Het ministerie van Defensie kon de berichtgeving dinsdag niet bevestigen.

Patriot-luchtverdedigingssystemen zijn wapensystemen die tot een hoogte van zo’n twintig kilometer en een afstand van zestig kilometer doelen in de lucht kunnen onderscheppen, met behulp van een radar. Die doelen kunnen van alles zijn: de Patriot kan onder meer helikopters, ballistische en kruisrakketten uitschakelen. Meerdere onderscheppingen tegelijk zijn voor het wapensysteem, dat volledig automatisch kan opereren, ook mogelijk.

Adviseur van Zelensky neemt ontslag na uitspraken over raketaanval Dnipro

Oleksij Arestovitsj, een van de adviseurs van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, heeft zijn dinsdag ontslag ingediend. Kort na de raketaanval op Dnipro, waarbij zeker veertig mensen om het leven kwamen, zei hij dat de raket was neergeschoten door de Oekraïense luchtafweer en daardoor op het flatgebouw terechtkwam. In zijn ontslagbrief, die hij op Facebook heeft gedeeld, noemt hij dat een „fundamentele fout”.

Onder meer Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov nam het idee over dat Oekraïense luchtafweer de doden zou hebben veroorzaakt. Defensieminister Andrij Zahorodnjoek en zijn onderminister Hanna Maliar spraken dat tegen: de flat stortte in door toedoen van een Kh-22-raket, die niet door Oekraïense luchtafweer kan worden onderschept. „Geen twijfel mogelijk”, schrijft Maliar.

De uitspraak van Arestovitsj zorgde voor verontwaardiging onder Oekraïense politici. Parlementslid Oleksi Hontsjarenko schreef op Telegram dat hij handtekeningen verzamelde om de presidentsadviseur tot vertrek te dwingen. Op vrijdagmorgen bood Arestovitsj „iedereen die diep gekwetst is door mijn eerdere foute verklaring van de Russische raketaanval” zijn excuses, maar kennelijk was dat niet genoeg. Hontsjarenko noemt het ontslag van Arestovitsj „de juiste stap”.

Nederland en Duitsland vragen meer aandacht voor ontvoering Oekraïense kinderen door Rusland

Nederland en Duitsland zetten samen in op meer aandacht voor Oekraïense kinderen die uit het bezette gebied zijn ontvoerd door Rusland. Dat maakten buitenlandminister Wopke Hoekstra (CDA) en zijn Duitse collega Annalena Baerbock maandag bekend tijdens een gezamenlijke persconferentie in Den Haag, melden internationale persbureaus.

„Het gaat om tienduizenden kinderen”, zei Hoekstra, die vindt dat er meer aandacht moet komen voor deze „verachtelijke misdaden” door Rusland. Volgens Baerbock moeten de daders van de ontvoeringen voor de rechter worden gebracht. Het gaat om kinderen die uit bezet gebied worden ontvoerd naar Russisch rondgebied, waar zij terecht komen in weeshuizen of worden geadopteerd door gastgezinnen. Rusland stelt met de deportatie van de kinderen hen te helpen, terwijl in veel gevallen hun Oekraïense familie of verzorgers nog in leven zijn.

Hoekstra en Baerbock kondigden aan samen te gaan werken met de Verenigde Naties, de OVSE en het Internationaal Strafhof om internationaal meer aandacht te krijgen voor het lot van de kinderen. „Hun ouders, families en zorgverleners moeten niet langer in onzekerheid en angst leven. Deze kinderen zijn thuis bij hun families in Oekraïne. Ze hebben hun huizen niet vrijwillig verlaten, maar zijn ontvoerd”, aldus Baerbock.

De Duitse buitenlandminister bezocht maandag ook het Internationaal Strafhof in Den Haag, waar ze sprak met hoofdaanklager Karim Khan. Na afloop sprak Baerbock haar steun uit voor een speciaal tribunaal dat de Russische agressie en oorlogsmisdaden in Oekraïne kan berechten.

Turkse ombudsman: Rusland en Oekraïne werken aan grote gevangenenruil

Rusland en Oekraïne werken aan een akkoord voor de uitruil van in totaal duizend krijgsgevangenen. Dat heeft de Turkse ombudsman Seref Malkoç maandag gezegd. Hij woonde vorige week een ontmoeting bij tussen de Oekraïense ombudsman Dmytro Loebinets en zijn Russische collega Tatjana Moskalkova, waarbij beide partijen een lijst presenteerden met krijgsgevangenen die geruild moeten worden.

Volgens Malkoç verzocht Oekraïne om de vrijlating van achthonderd krijgsgevangenen en overhandigde Moskalkova een lijst met daarop tweehonderd namen. De Turkse ombudsman stelt dat zijn land bereid is om een „humanitaire corridor” te regelen in Istanbul, waar de gevangenen zonder gevaar kunnen worden uitgeruild.

De uitruil van (gewonde) gevangenen was eerder op de maandag ook onderwerp van gesprek tijdens een telefoongesprek tussen de Russische president Vladimir Poetin en Recep Tayyip Erdogan, de president van Turkije. Sinds het begin van de oorlog hebben Rusland en Oekraïne al enkele honderden krijgsgevangenen uitgeruild.

Zeker veertig doden bij raketaanval in Oekraïense Dnipro, aantal blijft oplopen

Het dodental van de raketaanval die zaterdag een flatgebouw in de Oekraïense stad Dnipro trof, is maandag opgelopen tot veertig. Dat melden Oekraïense autoriteiten. Het aantal is een van de hoogste sinds het begin van de oorlog en zal naar verwachting blijven stijgen.

Volgens de Oekraïense regionale gouverneur Valentyn Reznitsjenko is „het lot van 35 andere bewoners van het gebouw onbekend”, wat de vrees voedt voor een verdubbeling van het dodental. Zeker 75 mensen zouden inmiddels gewond zijn geraakt bij de aanval, onder wie veertien kinderen. Reddingsoperaties, met onder meer de inzet van een hondenbrigade, gaan nog steeds door om overlevenden onder het rokende puin te vinden. Sinds de start van de reddingsoperaties zijn volgens de gouverneur zeker 39 mensen vanonder het ravage gered.

Het Kremlin ontkende, zoals het altijd doet, verantwoordelijk te zijn voor het bloedbad en gaf de Oekraïense kant de schuld. De woordvoerder van president Vladimir Poetin, Dmitri Peskov, sprak van „een tragedie” die te wijten zou zijn aan de Oekraïense luchtafweer.

Kremlin reageert verbolgen op Britse levering zware tanks aan Oekraïne

Het Kremlin reageert geprikkeld op het nieuws dat het Verenigd Koninkrijk de zware en moderne Challenger 2-tanks gaat leveren aan de Oekraïense strijdmacht. Dat meldt persbureau Reuters maandag. Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov zei dat de Britse tanks zullen „branden, net als de rest”. Volgens Peskov zal de nieuwe lading zwaar defensiematerieel die beloofd is door onder meer het VK, Polen, de Verenigde Staten en Frankrijk weinig verschil maken voor het verloop van de oorlog.

Op het hoogste politieke niveau binnen de NAVO bestaat al sinds het begin van de oorlog de vraag wat voor materieel geleverd kan worden aan Oekraïne, zonder Rusland te erg te provoceren. Intussen smeekt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky luidkeels om zwaardere wapens zoals gevechtsvliegtuigen en tanks. Volgens Zelensky, wiens tegenaanval van afgelopen zomer is vastgelopen, zouden zware tanks dé manier zijn om de Russische linies weer te doorbreken. Afgelopen zaterdag gaf het VK toe aan Zelensky door bekend te maken dat het veertien zware tanks zal leveren aan Oekraïne. Andere bondgenoten, waaronder de VS en Duitsland, worden door de Britse toezegging verder onder druk gezet om ook tanks beschikbaar te stellen.

Duitsland produceert de zware en geavanceerde Leopard 2-tanks, en moet toestemming geven aan andere landen die ook Leopard 2’s hebben om te leveren, zoals Finland en Polen. Bondskanselier Olaf Scholz wil dat alleen doen als de Amerikanen hun M1 Abrams-tank leveren. Die is volgens de VS echter te geavanceerd en onderhoudsintensief om zomaar naar het front te sturen. Allebei de landen zijn bovendien bang dat hun geavanceerde tanktechnologie in Russische handen valt, als de tanks worden ingezet in Oekraïne.

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het blog van de afgelopen dagen terug