Het nieuws van maandag 2 januari 2023

In 2022 kreeg meldpunt PersVeilig 198 meldingen binnen, het jaar ervoor nog 272. Volgens de organisatie komt dat doordat in ‘coronajaar’ 2021 veel meer demonstraties plaatsvonden waarbij journalisten belaagd werden.

De eurozone verwelkomt Kroatië per 1 januari als nieuwe lidstaat, terwijl het hervormen van de muntunie stagneert. Vooral een gemeenschappelijk Europees depositogarantiestelsel stuit op veel weerstand. En het grootste zorgenkind voor 2023 is Italië.

Met Kroatië erbij telt de eurozone per 1 januari 2023 twintig landen. Andere Midden-Europese landen blijven huiverig en verzetten zich tegen toetreding. „Echt cruciaal wordt het pas in tijden van crisis.”

Sinds de Tweede Wereldoorlog flakkert het debat over overbevolking in Nederland herhaaldelijk op. Mede door Pim Fortuyns uitspraak ‘Het is een vol land’ werd immigratie deze eeuw een belangrijk thema.

Nachtwerk: het is zeer ongezond voor je lijf en bioritme. Dus begon het Jeroen Bosch Ziekenhuis een speciaal nachtregime, compleet met gezonde voeding en powernaps voor medewerkers. NRC loopt een nacht mee. „In de nacht ben je foutgevoeliger.”

Betekent de oorlog het definitieve einde van het oligarchensysteem in Oekraïne? De Russische president Vladimir Poetin bombardeert hun fabrieken en ander bezittingen en de Oekraïense overheid neemt die in beslag. Oekraïners zijn er niet rouwig om.

Het Afrikaanse continent moet voor gezondheidszorg niet langer afhankelijk zijn van het westen, was de les uit de coronacrisis. Een Zuid-Afrikaanse vaccinoloog en een farmaceutisch bedrijf zijn pioniers, maar lopen ook tegen obstakels aan.

Met ruim 3,3 miljard streams is het nummer Blinding Lights van The Weeknd is de meest beluisterde plaat ooit op Spotify. „De competitie om aandacht van de luisteraar bikkelhard geworden”, zegt Top Notch-manager Farid Benmbarek.

Op sociale media wordt ze de zwarte ‘excuustruus van de VVD’ genoemd. In het bedrijfsleven speelde haar kleur nooit een rol.

2023 wordt een moeilijker jaar dan 2022, zegt IMF-directeur Georgieva. Vooral Europa krijgt het lastig.

Doordat er veel werd gebeld, kwam Oekraïne er achter waar een grote eenheid Russische reservisten was gelegerd.

Ze pakken je eten af, ze scheuren vuilniszakken open en dat gelúíd! Maar niemand weet wat echt goed werkt tegen overlast van meeuwen, een probleem dat we misschien zelf hebben veroorzaakt.

Theoloog Alain Verheij (34) schreef een boek over rijkdom en verrijking. „Stoppen met vliegen en dan kwaad zijn op mensen die wél vliegen. Dat is een spiritualiteit van niets.”

Wetenschappers twitteren om hun werk te verspreiden en om „op de hoogte te blijven”. Blijven ze dat doen?

Het verloop van de Oudejaarsnacht zorgde voor een nieuw standpunt bij D66: de partij wil een totaalverbod op vuurwerk. Coalitiepartijen CDA en VVD blijven tegen.

Er zou een vuurwerkshow plaatsvinden op de Erasmusbrug in Rotterdam. Toen die niet doorging, werden door iemand racistische teksten op de brug geprojecteerd. Een deel van deze leuzen was ook live op tv te zien

Voor deze serie sturen lezers foto’s van hun ouders in. Deze week stuurde Marianne Wieberdink (1950) foto's in van haar ouders Ate Wieberdink (1917-2006) en Gisela Wieberdink-Söhnlein (1921-2021).

„De 17-jarige dochter van mijn geliefde is depressief", schrijft een lezer. „Hoe haalt haar moeder haar uit deze neerwaartse spiraal van zelfdestructie?” NRC vraagt advies aan twee deskundigen.

Op verzoek van de Belgische autoriteiten wil EP-voorzitter Roberta Metsola de immuniteit van twee parlementariërs opheffen. Zij zouden een rol hebben gespeeld in het omkoopschandaal binnen het parlement.

De National Portrait Gallery in Londen heeft een voormalig Victoriaans toiletgebouw in het centrum van Londen gekocht. In de ondergrondse ruimte komt een nieuwe entree van het museum.

Kunstenaar Grayson Perry en Queen-gitarist Brian May zijn voortaan Sir Grayson Perry en Sir Brian May. Ze behoren tot de culturele beroemdheden die bij de ‘New Year Honours’ in Groot-Brittannië onderscheiden zijn.

Een groep van ongeveer 80.000 mensen heeft in de afgelopen twee jaar geen opfriscursus reanimeren gehad. Zij worden vanaf nu niet meer opgeroepen bij een hartstilstand in de buurt.

David Grossman vreest dat zijn land ten prooi valt aan het radicaal-rechtse monster dat Benjamin Netanyahu aan de borst drukt.

Kinderdagverblijven geven zelden paracetamol aan een ziek kind. Terwijl zowel kind áls ouders daarbij zijn gebaat, stelt Bernard Leenstra.

Deze week hoopt McCarthy verkozen te worden tot Speaker. Maar intern verzet door trumpisten maakt dit nog onzeker. Radicale partijgenoten voeren campagne tegen hem onder het motto ‘Never Kevin’.

De verlaging van de binnentemperatuur heeft gevolgen. Op kantoor is de ‘outdoor-kampeerder look’ populair ziet Sarah Ouwerkerk.

Voor het eerst in twee (!) jaar mogen ze officieel weer: nieuwjaarszoenen. Maar op het werk doen mensen er álles aan om ze te ontwijken. Terecht, vindt Japke-d. Bouma.

Naturalis heeft een nieuwe museumzaal over evolutie. De techniek waarmee het verhaal van het oerleven wordt verteld, is kunstzinnig en grensverleggend.

Jeremy Renner, bekend van The Avengers, is naar het ziekenhuis gebracht nadat hij zwaargewond raakte bij een ongeval met een sneeuwschuiver. Zijn toestand is „kritiek, maar stabiel”.

Wanneer start je met kleedgeld en moeten meerderjarige kinderen meebetalen aan de vakantie? Bij opvoeden komen veel financiële vragen kijken. NRC zet de adviezen van deskundigen op een rij.

Gepantserde voertuigen kwamen zondag aan bij de gevangenis, waarna schutters het vuur openden op bewakers. Tien van de veertien doden zijn bewakers.

Veel dönerzaken staan op omvallen door de hogere kosten voor energie en inkoop. Ze durven die niet te verhalen op hun klanten.

De sportkalender voor 2023 staat vast en is weer overvol. Wat gaat dit jaar ons brengen, behalve veel winnaars en nog veel meer verliezers? Zes vragen en antwoorden om in de stemming te komen.

Met een waar volksfeest vieren aanhangers van president Lula diens beëdiging. „Eindelijk is er weer hoop, de democratie is gered.”

Het prijsplafond moet bijna alle huishoudens beschermen tegen te hoge energierekeningen. Lang niet alles over de subsidieregeling is al duidelijk. Wat is er wel bekend?

Van gezellige maar onveilige stadions naar betonnen kolossen langs de snelweg of industrieterrein. De auteur van het boek Verdwenen stadions verlangt ernaar. „Vroeger was niet alles beter, maar zeker wel de stadions.”

OpenAI, het meest succesvolle AI-laboratorium van dit moment, werd opgericht om ervoor te zorgen dat AI „ten goede komt aan de gehele mensheid”. Volgens critici is die missie een rookgordijn voor commerciële belangen.

Theo accepteerde niet dat een vrouwelijke medewerker van het Leger des Heils geen contact meer met hem wilde. „We hadden iets kunnen opbouwen.”

Een oorlog op Europese bodem, inflatierecords in tal van landen en renteverhogingen die vaak nog hoger waren dan verwacht. NRC vroeg vier beursspecialisten wat hen het meeste is bijgebleven van 2022.

De Nederlandse bevolking is tot diep in de 20ste eeuw veel sneller gegroeid dan in vrijwel elk ander land in Europa. Inmiddels is immigratie nog de enige bron van de groei. De politieke paniek om de verwachte groei is overigens van alle tijden.

Sinds zondag is Luiz Inácio ‘Lula’ da Silva weer president van Brazilië, een functie die hij meer dan tien jaar geleden bekleedde. Hij komt aan het hoofd van een gespleten land.

Het duurt nog jaren voor het vuurwerkverbod werkt, zegt Hubert Bruls, voorzitter van het Veiligheidsberaad. „Mensen moeten erin geloven.”

Niet functioneren als je smartphone niet in de buurt is. Het aantal jongeren dat zich bij een kliniek meldt met een socialemediaverslaving neemt toe, vooral meisjes hebben ermee te maken. „Ik raakte in paniek als m’n telefoon leeg was.”

Verstandelijk gehandicapten met complexe problemen dreigen de dupe te worden van de crisis. Zorgorganisaties zullen niet langer willen opnemen om financiële redenen, betoogt Matthijs Heijstek.

De Hoorn van Afrika gaat het vijfde mislukte regenseizoen in. In Zuid-Ethiopië kwamen de afgelopen maanden 3,5 miljoen stuks vee om, in Kenia 2,5 miljoen. „Ik weet niet meer hoe het verder moet.”

Bijna een jaar na het vertrek van Marc Overmars komt er bij Ajax langzaam meer aandacht voor vrouwen die slachtoffer werden van ongewenst gedrag. Niet iedereen is blij met hoe het nu gaat, bleek onlangs bij een vergadering.

Een Libanese migrant die zelfstandig uit Nederland vertrok, strandde onderweg naar Dubai. Wat ging er mis bij haar vertrek?

Angela Stöger bestudeert de geluiden waarmee dieren communiceren, zoals olifanten. „Die bestrijken een heel breed repertoire.”

Universele verklaringen over de rechten van de mens vullen de Afghaanse ruimte alleen nog met lucht, constateert Somaia Ramish.

Ook Apeldoorn trekt zich weinig aan van het verbod op het afsteken van vuurwerk, leert de afgelopen jaarwisseling in een volkswijk in Zuid. „Ik heb alle tien vingers nog, kijk maar.”