Froukje en S10: ‘Het regende pieken dit jaar. Een beetje te veel, eigenlijk’

De een toog begin december in haar eentje naar Amerika, een inspiratiereis van New York naar Miami. De ander koos voor Marokko – een verlangen „gewoon eens zomaar in het zand van de Sahara te liggen”. Na een buitengewoon, tot de nok volgestapeld jaar van concerten, prijzen, muziekreleases én het Eurovisie Songfestival in Turijn zoeken de twee populairste popzangeressen van dit moment, Froukje Veenstra (21) en Stien den Hollander (22), ofwel S10 (spreek uit: es-tien), deze maand maar één ding: rust.

Ze komen ook enigszins moe over, eind november aan de eettafel bij Froukje thuis in Amsterdam. Of beter gezegd: overvoerd, door de aaneenschakeling van hoogtepunten in ieders eigenlijk best nog prille muziekcarrière. Er was zoveel „echt heel sick” dit jaar, dat het uiteindelijk niet meer allemaal bij ze aankwam, vertellen ze.

Het is in kleine momentjes merkbaar. Zoals de vraag van Froukje tussendoor aan S10. „Was dat Songfestival in Turijn nou echt dít jaar?” S10 knikt, maar is er toch ook eventjes niet zeker van. Ze telt de maanden terug op haar vingers. „Nah ja. Het was gewoon pas zes maanden geleden, in mei. Wat vergeten we zoiets snel.”

Of wanneer we het hebben over liedjesschrijven. Froukje hoopt na twee EP’s – korte albums, beide zes nummers lang – een officieel debuutalbum te maken, met gloednieuw werk. Maar het componeren van liedjes wil helemaal niet lukken, zucht ze. Ze blokkeert. Als alle muziek die je maakte en uitbracht direct bekroond wordt met prijzen, is een nieuwe klim naar de schrijftop een zware tocht. Ze voelt zich leeg.

„Het zal wel weer komen.” Ze probeert het met evenveel vertrouwen te zeggen als in ‘Onbezonnen’, het liedje uit 2021 dat inmiddels ruim 9,5 miljoen keer gestreamd is op Spotify. Daarin heeft ze het over hoe ze de zorgeloosheid van haar jongere zelf mist: „Het komt wel weer”. Vanmiddag verraden haar ogen onzekerheid.

„Het artiestenbestaan gaat in cycli”, weet ze wel. „Schrijven, opnemen en live spelen. Daar heb ik nu een volle cirkel van doorgemaakt. Ik moet weer opnieuw.” S10 knikt. Ook zij had dit jaar schrijfangst te overwinnen. „Je hebt toch ook altijd dat ene stemmetje”, zegt S10. „Dit klinkt te commercieel. Dit is niet goed. Dat kan niet. Wat heb ik nou te melden. En hoe persoonlijk ga ik nu weer kunnen zijn? Kijk, dit zijn mijn liedjes, met mijn geheimen. Maar over elk liedje moet ik later ook weer tien vragen beantwoorden. Daar allemaal van los komen is zo lastig. Want je wil toch een tien scoren.”

Froukje, instemmend: „Ik denk dat ik onbewust meer ben gaan nadenken over hoe je je wilt profileren. Terwijl ik gewoon weer wil opschrijven wat er in me opkomt.”

Nuchtere, eerlijke kijk

„Hoi, Froukje hier, ik woon op de derde”, klonk het even daarvoor, van bovenaan het trappenhuis. Sinds een half jaar woont de zangeres in Amsterdam met huisgenote Pieteke, bassiste in haar band. Ze is blij met hun etage. Kijk hoe ze boffen met de ruimte, wijst ze rond. Aan de huiskamer, een contrabas tegen de muur, grenst de als studio ingerichte werkkamer. Hun instrumenten, waaronder keyboards, diverse gitaren en basgitaren, staan klaar voor elke snelle ingeving.

Terwijl zangeres S10 nog een sigaretje rookt op het balkon, stoeit Froukje in de keuken met de espressomachine. Ze ontwaart de skyline van Rotterdam op de meegenomen gebaksdoos – há! „Ik kan Rotterdam soms best missen.” Ze studeerde er pop aan Codarts, het conservatorium. Na haar tweede jaar onderbrak ze die studie. Een verlegen lachje. Hoe zal ze het zeggen. Ze werd een beetje te succesvol. Dit jaar studeerde ze alsnog af.

Froukje, opgegroeid in Groene Hart-gemeente Nieuwkoop, en S10, uit het Noord-Hollandse dorp Abbekerk, verwierven zich ieder op hun eigen manier een plek op het hoofdpodium van de alternatieve Nederpop. In elektropopliedjes leggen ze hun getroebleerde hart op tafel – een nuchtere, eerlijke kijk op hun angsten en onzekerheden. In eigen taal. Logisch, vinden ze. „In het Nederlands snap ik wat ik zeg”, zegt Froukje. Om het idee dat een hele generatie Nederlandse artiesten er lang niet over peinsde om in de moerstaal – hard, scherp en te gewoontjes – te zingen, moeten ze lachen. S10: „Dat is precíes wat ons, de nieuwe generatie, aanspreekt. Hard, scherp en gewoontjes. Je zegt dan iets echts.”

Aan de eettafel voor het raam zijn de twee popvrouwen artiesten zonder opsmuk: hun looks fris-naturel, vrijetijdskleding, een mascaraatje – hooguit. Froukje heeft haar roestbruine lokken in een knot gedraaid. Een fraai contrast met het ruglange, blonde haar van S10.

Aandacht. Het blijft iets ongemakkelijks, vinden ze. En tegelijk vertellen ze graag en gretig anekdotes, niet gespeend van zelfkritiek, met onderling veel grapjes. Hoe hun eerste ontmoeting was; Froukje kocht als fan een kaartje voor het concert van S10. Dat ze samen een hitduet kregen, maar ‘Frok’ – zo noemt S10 haar – er eerst weinig voor voelde omdat ze graag alleen werkt. En hoe ze beetje bij beetje hartsvriendinnen werden.

S10: „Ik kende Froks eerste hit. Mijn manager zou ook met haar gaan werken. Wij stonden nog ver van elkaar af.”

Froukje: „Ik kwam best uit een conservatoriumbubbel. Ik weet nog dat jullie straattaal gebruikten die ik niet snapte.”

S10: „In coronatijd ben ik tegen de verveling huisfeestjes gaan geven met een dj. Froukjes vrienden en die van mij mengden steeds meer. Prompt kreeg iedereen daardoor corona, haha. Via een groepsapp bleven de zieken met elkaar in contact. Toen alles weer open mocht, gingen we veel met zijn allen uit.”

Tegen Froukje: „Maar het lukte me niet je dichterbij te halen. Je bleef afstandelijk.”

Froukje, even stil, zegt dan: „Nee klopt. Ik maak niet zo snel contact. Dat kan bij mij echt een lange tijd duren.”

S10: „Met Kerst, weet je nog, na een diner met onze vrienden, iedereen was dronken, vroeg ik je ’s nachts: wanneer ga je mij eigenlijk eens een beetje toelaten als vriendin? Je stuurde me later een heel poëtisch appje. Je had er veel over nagedacht.”

Zangverbond

Een echte vriendschapsklik kwam in februari in Duitsland, ze zouden een videoclip opnemen voor hun duet ‘Zonder Gezicht’. Het was nog zeker vijf uur rijden naar de filmlocatie en er was gedoe met vaccinatiepaspoorten. Ze strandden in Hamburg. „Dat werd mij allemaal te veel”, haalt S10 terug. „Ik voelde me heel unheimisch daar, wilde eigenlijk weg. Frok pakte dat liefdevol op. We zijn die nacht daar samen gebleven, dronken bier en deelden veel over onze jeugd. Zo leerden we elkaar goed kennen.”

Dat ze nu twee liedjes samen hebben – na ‘Zonder Gezicht’ brachten ze begin november ‘Nooit Meer Spijt’ uit – maakt dat ze altijd met elkaar mee kunnen naar optredens. „Dat vind ik zó veilig voelen”, glundert S10. De kroon op hun zangverbond ‘Zonder Gezicht’ kwam laatst: het is tot Song van het Jaar verkozen door VPRO-muziekplatform 3voor12.

2022 was het jaar waarin de cultuursector na lange coronastiltes stapje voor stapje heropende. Artiesten zijn verrukt en dubbel gemotiveerd. Concerten zijn al lang uitgesteld. Froukje en S10 duiken er ook, head first, in. Er kunnen niet genoeg shows zijn. De hele zomer gaan ze de grote popfestivals af, van Paaspop tot aan Lowlands en Into The Great Wide Open.

Om die knaldrang (daar héb je dat woord weer) nog iets beter te begrijpen moeten we even terug naar het begin van de coronacrisis. Of eigenlijk er nog net voor, eind 2019. S10 lucht dan al een tijdje, sinds haar tienertijd eigenlijk, haar hart op donkere soundscapes en getrapte beats. Ze heeft een nieuw album uit, Snowsniper. Daarop zijn haar teksten opvallend lichter dan op haar eerdere albums Antipsychotica (2017) en Lithium (2018). Openhartig zingt en rapt ze haar geestelijk ontredderde tienerverhaal: angsten, psychoses, stemmen in haar hoofd, medicijnen.

Het openlijk delen van die pijn, ook in interviews, wordt een stap naar een positiever, stabieler leven. Ook een diploma van de Herman Brood Academie geeft vertrouwen. S10 wordt mentaal sterker, en hoopvoller. Als Snowsniper goede recensies krijgt en haar ontwapenende optreden op Noorderslag januari 2020 goed is ontvangen, voelt ze: dit wordt míjn jaar.

Daar kan popstudent Froukje zich dan nog niets bij voorstellen. 2020 is nog maar net begonnen als ze online plots doorbreekt met het voor een schoolopdracht geschreven nummer, ‘Groter Dan Ik’, een modern protestlied over klimaatproblematiek. Ze zingt „Happy New Year, de wereld staat in de fik en ik zou het willen blussen, maar het vuur is groter dan ik” en ze komt voor het eerst op radio en tv.

Helaas vegen de lockdowns in maart alle concertambities van tafel. De podia sluiten voor lange, lange tijd. Vreselijk – maar er zijn lichtpuntjes. Moedeloos thuiszittende jongeren streamen massaal Froukjes tweede single ‘Ik Wil Dansen’. Gek, zegt ze begin 2021 tegen deze krant: ze heeft dan nog geen idee wie haar luisteraars in het echt zijn.

Daar brengt het Fieldlab-testfestival Back to Life een paar maanden later verandering in. Het is Froukjes eerste grote concert; 1.500 geteste mensen voor het podium knappen bijna uit elkaar van ongeduld. „Niets gaat ooit nog zo zijn als dat optreden! Ik weet nog hoe emotioneel ik werd toen ze mijn naam gingen roepen. Het was zo super onnatuurlijk dat voor het eerst te voelen.”

S10: „Met massages en allerlei wonderdrankjes ben ik opgelapt voor de finale”

Dat Froukje slechts een jaar later al een concert geeft in popzaal Paradiso is een reuzensprong. Maar het is tekenend voor hoe snel de ster van in corona doorgebroken artiesten rijst: van niets naar alles wordt alles omarmd. Zij zingt dit jaar overál: een clubtournee, shows in België. De EP Uitzinnig komt uit en ze wint een trits belangrijke prijzen, zoals de Edison Pop Alternative en een Zilveren Notenkraker voor de eerste EP Licht en Donker. In oktober geeft ze haar grootste soloshow tot nu toe, in de Afas Live.

De ervaring van S10 komt redelijk overeen. Ook zij had dit jaar nauwelijks grip gehad op haar agenda. Optredens. Prijzen. Uitschieters als het voorprogramma van Anouks concert op het Malieveld (veertigduizend bezoekers). En een gloednieuw album: Ik besta voor altijd zolang jij aan mij denkt. Haar ‘Hoor Je Mij’ is nu het campagnelied voor 3FM Serious Request 2022.

Maar het eerste deel van het jaar ging het, in de vele talkshows waar ze aanschoof, over haar deelname in mei aan het Eurovisie Songfestival in Turijn. Op 3 maart maakte ze bekend welk liedje ze ging brengen: ‘De Diepte’ – „een liefdesbrief aan mijn jongere, angstige zelf”. Het nummer is „groots op een subtiele manier”, schreef deze krant.

Plompverloren had ze, verveeld in coronatijd, tijdens de finale vorig jaar een tweet gestuurd. „Schatjes, hoe gaan we er voor zorgen dat ik volgend jaar mee mag doen aan #Eurovision.” Het leek haar een droom. Als ze er nu op terugkijkt, noemt ze het Songfestival „een grote belevenis”. Maar ze genoot er minder van dan gehoopt. „Omdat het voor een artiest toch niet zo fijn is dat je met je liedje onderdeel bent van zo’n hele grote machine”.

Ze werd volledig in beslag genomen. En ze was maar een klein schakeltje, voelde ze. „Het gaat niet om jou maar om al die landen tegelijk. Backstage volg je een route van kleurtjes richting het podium.” Ze noemt het bovendien veel om alleen te dragen. „Je staat in zo’n megaproductie alsmaar aan. Een filmpje hier, een foto daar. Altijd beschikbaar zijn. Ik vond het moeilijk focussen.”

Toen ze in de halve finale pas als laatste hoorde dat ze door was naar de finale, gaf de spanning haar „een tik”. „Mijn lijf ging op slot. Met massages en allerlei wonderdrankjes ben ik opgelapt voor de finale. Daar zag ik erg tegenop.” S10 eindigde uiteindelijk als elfde. „In de finale was ik liever beter geweest, maar het ging niet anders.” Ze trekt haar schouders op. Lachend: „Na de uitslag, Oekraïne won natuurlijk, was het sprookje in de tv-studio trouwens – póéf, als Assepoester – meteen voorbij. TL-lichten aan. Dáág. Hup, richting vliegveld.”

Steun en toeverlaat voor beiden bij dit soort mentale uitdagingen is hun manager, Froukje Bouma, begin dertig. Ze begeleidt hen bij alles en is een stabiele factor: als vriendin, adviseur, motivator. Ze viert en troost hen. „Haar steun gaat veel verder dan agendabeheer”, legt Froukje uit. „Ze verlicht mijn zorgen als ik stress heb, zoals nu. Wij maken ontzettend veel gekke dingen mee. Ook met opdringerige fans bijvoorbeeld. Dat kan niemand anders begrijpen.”

Het voelt veilig met haar, beaamt S10. Wat bedoelt ze? „De muziekindustrie is een mannenwereld. Voor ons meiden wordt die mede door haar geen gevaarlijke plek. Zij is kundig en ze staat stevig. Ik denk dat een mannelijke manager mij veel minder zou kunnen ondersteunen op het moment dat ik me onzeker in mijn kleren voel, het podium op moet en het even niet meer weet. Toen ik net begon heb ik me altijd geïntimideerd gevoeld door het plaatje van grote vrouwelijk popsterren: sexy looks, bloot gekleed. Dat is iets wat ik nooit heb gewild.”

Een gevallen blaadje

Niet alleen groeiden de popvrouwen dit jaar als artiesten. Het was ook een ‘coming of age’-jaar waarin ze als jongvolwassenen na een lang coronavacuüm ontdekten wat er sociaal te halen viel. Zie hun ogen stralen als ze terugdenken aan Lowlands. „Een zomer vol verhalen”, aldus Froukje. S10 somt op: nachten dansen, „naar de tering gaan,” grappige ontmoetingen, vriendschappen, verliefdheden…

„En hartzeer”, slikt Froukje. „Heel leerzaam allemaal.”

Goed voor haar songwriting ook misschien? Nee, zeggen ze beiden beslist. Niks goede liedjes door hartzeer, wat een cliché. „Als je hart gebroken is, is schrijven het laatste waar je aan denkt”, zegt S10. „Daar doen wij niet aan.”

Froukje: „We houden niet van het idee dat iets kapot moet om een goed liedje te krijgen. Helemaal niet gezellig ook. Ik heb liever een leuk leven. Liever dat mijn kunst eronder lijdt dan dat ik ongelukkig ben.”

Dat kan evengoed toch zuurstof zijn voor creativiteit, zou je denken. „Ik denk dat wij het vermogen hebben om alles heel intens te beleven en in staat zijn daarvan een verhaal te maken”, zegt Froukje. „Voor sommigen is het leven gewoon het leven. Voor mij is het sowieso iets dat ik wil vastleggen in liedjes.”

Kan ze uitleggen wat ze bedoelt met intens?

„Wij beleven de wereld gewoon intens”, zegt S10. Weifelend: „Maar jij vooral he, Frok?”

„Ik voel dingen heel intens, ja”, vervolgt Froukje. „Ik kan nu naar buiten lopen en heel verdrietig zijn om een gevallen blaadje. Sentimenteel hè? In mijn wereldje heeft alles snel betekenis. Ik heb dat van mijn vader, hij kan ook snel emotioneel worden. Als kind voelde ik alles mee.”

Ze vervolgt dat ze „best een raar kind was”. Ze schreef alles op in dagboeken, maakte gedichten. „Registreren hoorde bij me. Heel bevlogen was ik, en dan plots ineens heel verdrietig. Mijn ouders, beiden in het onderwijs, omarmden dat. Je bent zoals je bent, zeiden zij.”

In oktober, bij het grote concert in de Afas Live, zong ze een ontroerend duet met haar vader. „Dat was heel spannend voor hem. Hij was dat podium natuurlijk helemaal niet gewend. Het was speciaal. Maar voor mij was het verder een beetje een gekke show.”

Froukje was die weken erg somber en verdrietig, legt ze uit. „Zo’n grote show met veel mensen, ik was een beetje zoekende. Liefdesverdriet, de zomer was voorbij… Wat zal ik zeggen… het leven gaat bij mij met pieken en dalen.”

Nee, nerveus was ze niet, schudt ze haar hoofd. „Zo’n formaat show, dat kán ik nu gewoon. Nerveus ben ik voor shows die out of the box zijn, zoals een klein theateroptreden in Nieuwkoop, waar ik vandaan kom. Die grote Afas-show mag lijken op een highlight, maar het gleed toch een beetje langs me heen.”

Froukje:„Voor sommigen is het leven gewoon het leven. Voor mij is het iets dat ik wil vastleggen in liedjes”

Ruim zeventig shows in driekwart jaar, het hakt er in. „De inspiratie is er even uit en ik heb nu even echt geen zin meer om op te treden. Ik moet rustig aan doen, een beetje borduren of zo.” Ze wijst naar een borduurwerkje op tafel. Een zeehond.

S10 valt haar bij. „Het is ook een misvatting hè, dat je altijd moet genieten van iets. Die Afas is zo groot, met veel mensen die je in ’t donker niet kunt aankijken. Genieten van zoiets, dat is eigenlijk niets voor ons. Terwijl: het is wél wat, daar staan op je 21ste.”

Froukje knikt. „Ik kan goed genieten van een show. Maar eerlijk, die dag genoot ik meer van het biertje na afloop hier om de hoek.”

Ze lachen.

Ik vond het een sterke, professionele show. Als toeschouwer denk je: hier is hard naar toe gewerkt. Een kers op de taart in een uitzonderlijk jaar.

Stilte.

Froukje: „Ik denk eerlijk gezegd dat het een overkill was dit jaar, van dat soort momenten. De dopamine is een beetje opgeraakt. Het regende pieken, meer dan ik kon verdragen.”

Solo op hun reizen hopen de zangeressen iets van hun onbevangenheid terug te vinden. Een rustige reset, aldus S10. Terug naar wie ze waren zonder alle context. Froukje: „Ik ben een heel leven gaan leiden in het hoofd van mensen.”

Tegen S10: „Maar dat heeft niet zoveel te maken met wie ik ben hè, zoals hier in mijn huis. We moeten terug naar de kern. Dan kan niemand je eigenlijk iets maken.”