Wat is liefde? In een nieuwe serie beantwoorden verschillende Nederlandse filmmakers deze simpele en tegelijkertijd ingewikkelde vraag op hun eigen manier. De zes losstaande afleveringen geven een gevarieerd beeld waarin veel ruimte is voor minder traditionele vormen van liefde en pijnpunten binnen een relatie. Eentje gaat over een stel in een open relatie, een andere over het wel of niet hebben van een kinderwens. Modern Love Amsterdam is een spin-off van een Amerikaanse serie die zelf weer gebaseerd is op de beroemde essayrubriek van The New York Times waarin waargebeurde verhalen over liefde en relaties worden opgeschreven.
De Nederlandse variant wordt geleid door Robert Alberdingk Thijm, die eerder de stad Amsterdam een hoofdrol gaf in de serie A’dam - E.V.A. De serie, te zien op Amazons streamingdienst Prime Video, maakt ook ruimte voor dingen die een relatie kunnen veranderen of onder druk kunnen zetten. Zo gaat de aflevering ‘Hou me vast’ over een koppel waarvan de man gehandicapt geraakt is. Kunnen hij en zijn vrouw hiermee omgaan?
De personages Simon en Katja worden gespeeld door respectievelijk Romijn Conen en Rifka Lodeizen. Hun aflevering voelt authentiek, mede omdat Conen hetzelfde is overkomen als zijn personage: hij raakte na een herseninfarct in 2015 halfzijdig gehandicapt. „Dat ik echt weer een rol op me zou nemen, dat hield ik lange tijd niet voor mogelijk”, vertelt Conen in een Amsterdams hotel. Samen met Lodeizen praat hij met NRC over de totstandkoming.
Werken met beperking
De twijfel of hij het aan zou kunnen, was snel verdwenen na een improvisatie-sessie met Lodeizen en regisseur Boudewijn Koole. Wel moest er door de productie voldoende rekening gehouden worden met zijn beperking. „Hij kan nog fantastisch spelen”, vertelt Lodeizen. „Maar er moest wat ruimte voor gemaakt worden. Hij moest af en toe rust krijgen bijvoorbeeld.” Conen: „Gaandeweg zijn de grenzen eigenlijk steeds verlegd, omdat ik steeds meer het gevoel kreeg dat het voor mij als acteur eigenlijk gesneden koek is.”
Het verhaal in de serie is niet zijn eigen verhaal, maar bevat wel persoonlijke elementen. Zo gaat het ook over het wel of niet accepteren van de nieuwe situatie. Zijn personage is daarin sneller dan hijzelf, geeft Conen toe. „Hij denkt sneller dan ik in mijn dagelijkse leven.” Lodeizen: „En jij vindt het zelf lastiger in het echte leven?” Conen: „Ja. Iedere dag maak je dingen mee die je vroeger heel simpel kon oplossen. En nu krijg je dat niet meer opgelost. Je bent hulpbehoevend.”
In de aflevering praat het stel over intimiteit. Simon zegt bijvoorbeeld tegen zijn vrouw dat hij het begrijpt als zij iemand wil zoeken die op seksueel vlak beter in haar behoeftes zou kunnen voorzien. „Als het over liefde gaat, dan moet je de pijn ook niet moet schuwen”, aldus Lodeizen. „Veel verhalen draaien om de plekken heen waar het schuurt als het over intimiteit gaat. Uiteindelijk gaat het ook helemaal niet over die handicap, het gaat over hoe je je samen door de liefde worstelt.”
Mark de Blok, Elmer van der Marel
Beide acteurs hopen dat de aflevering voor bewustwording zorgt: mensen met een beperking zijn veel te weinig te zien in film en tv, zeggen ze. Lodeizen: „Zij zien zichzelf gewoon niet vertegenwoordigd. Dat is een kwalijke zaak. We laten iets liggen als we daar niks mee doen.” Zelf leerde Conen hier ook pas over na zijn eigen situatie. „Het is nu nog zo dat de castingbureaus nog bijna niet met mij willen werken omdat ze niet hebben gezien of ik het überhaupt aankan. Ik denk dat het na de lancering van deze serie wel gaat veranderen. Ik hoop dat men denkt: verdomme, hij doet het maar gewoon even.”
Moedergevoelens
Ook de aflevering met actrices Hanna van Vliet en Ilke Paddenburg heeft overlap met het echte leven. De twee spelen in de aflevering namelijk een stel, iets wat ze in het echt ook al acht jaar zijn. „We waren bij de auditie ook gevraagd om als duo te komen”, zegt Van Vliet tijdens een gesprek in een Amsterdams café-restaurant. „Dat voelde een beetje raar, maar ook heel leuk. Je voelt bij zo’n auditie niet meer het soort ongemak dat je anders misschien zou hebben.”
De aflevering stipt het wel of niet hebben van moedergevoelens aan, iets wat voor een lesbisch stel weer een andere dimensie heeft dan een hetero paar. De serie maakt echter geen groot punt van de queerrelatie. „Het gaat verder niet over het feit dat zij lesbisch zijn”, vertelt Paddenburg, die samen met Van Vliet is aangeschoven om over de aflevering te vertellen. „Dat aspect van hun relatie wordt niet geproblematiseerd. Het is gewoon zo.” Van Vliet vult aan: „Dat is ook pas echte inclusie. Je kunt heel specifiek zijn in bepaalde dingen, maar niet alles draait om hun identiteit.”
De door Maud Wiemeijer (Anne+) geschreven aflevering heeft ook een magisch-realisme-element: Paddenburg speelt een schrijfster die een tijdje gaat wonen en werken in het voormalig huis van een beroemde schrijfster. Ze lijkt op een geven moment naar de jaren vijftig gereisd te zijn. Vanaf dat moment vervaagt de grens tussen fantasie en realiteit. Paddenburg: „Het was wel spannend om hier een balans in te vinden. Zoiets doen we niet vaak in Nederland, ook omdat er vaak weinig budget is. Wij doen het op een vrij overzichtelijke manier. Het is het beste om niet over die fantasielaag te twijfelen. Het is een soort koortsdroom waarin zij terecht komt, een veruiterlijking van een innerlijk conflict.”
Nieuwe mogelijkheden
De twee actrices zijn onderdeel van een groter iets: een spin-off van een Amerikaanse serie uit de koker van techbedrijf Amazon. Op 16 december wordt Modern Love Amsterdam wereldwijd gelanceerd (Amazon spreekt van meer dan 240 landen en gebieden). Van Vliet heeft als hoofdrolspeelster en medebedenker van Anne+ al eens zoiets meegemaakt. Anne+ begon als webserie bij de NPO, wist een grote groep kijkers te binden en verscheen wereldwijd via Netflix. „Met zo’n grote Amerikaanse streamingdienst merk je wel dat er veel meer lagen zijn, meer dan wij gewend zijn hier in Nederland”, zegt ze. „Het brengt nieuwe mogelijkheden maar ook uitdagingen met zich mee. Hoe groot moet iets zijn? Hoe groter je wordt, hoe scherper je soms je eigen keuzes moet verdedigen.”
Naast Amazon en Netflix zijn ook streamingdiensten als Disney+ en HBO Max bezig met Nederlandse producties. Buitenlandse bedrijven die concurreren met Nederlandse partijen als de NPO en RTL (Videoland). „Aan de ene kant lijken er meer kansen dan ooit”, vervolgt Van Vliet. „Maar er is ook een gesprek gaande over wat buitenlandse streamers nou precies doen in de Nederlandse markt. Houden ze alleen crew en acteurs bezet of investeren ze echt in de industrie?”
Met dit project voor Amazon zijn de hoofdrolspelers in elk geval blij. Zo voelde Paddenburg zich tijdens het draaien in het oude schrijvershuis soms een soort Alice in Wonderland. „Dat is toch een kinderdroom die uitkomt? Even terechtkomen in een totaal andere wereld.”