We wisten ons succesvol te immuniseren

We hebben extra hard gezongen rondom de piano afgelopen weekend: hoor, wie klopt daar kind’ren. Onschuldige gezelligheid die me nog steeds flashbacks bezorgt. Hoe koorleden elkaar wereldwijd onbewust de dood injaagden in maart 2020 omdat bij het luidkeels zingen van al die lange klinkers zij de ruimte vulden met een dodelijk virus. Een kort gebed is op zijn plaats: God dank dat we deze dag mochten meemaken. Dat we er december 2022 nog allemaal zijn. En dat we samen zijn.

Het is nog maar een jaar geleden dat we corona volente zeiden om daarna bedroefd onze feestdagen weer af te zeggen. 18 december 2021: Rutte en Van Dissel kondigen op een ingelaste persconferentie aan dat Nederland weer in een harde lockdown gaat. Het lijkt wel tien jaar geleden, maar we zaten er afgelopen januari nog middenin. Ik moet het opzoeken, want ik heb moeite om me dat soort details – hoe recent en hoe heftig ook – te herinneren. Misschien komt het omdat sinds het einde van de crisis niemand het er meer over lijkt te willen hebben. Het C-woord mocht je maandenlang niet laten vallen in de media omdat het publiek massaal zou wegzappen.

Zou het in 1946 ook zo zijn gegaan? Een getraumatiseerde samenleving, hele gezinnen vermoord, maar we gaan het nou even niet meer over de oorlog hebben. Klaar met de grote K. Niet hangen in het verleden. Men moet en zal vooruit kijken.

Achter de gevels rouwen mensen stilletjes om de geliefden die zij missen en van wie ze nooit goed afscheid konden nemen. Een hele groep Nederlanders is nog steeds aan huis gekluisterd, nooit hersteld van hun infectie, nog steeds niet in staat tot een zinvol bestaan. Er is nauwelijks aandacht meer voor. Hup, vooruit moeten we.

En toch verschijnen steeds weer die flashbacks. Bij liedjes, bij nieuwe Omikron-varianten die nog beter de immuniteit kunnen omzeilen en altijd met een sisser aflopen. Zelfs bij het zien van alle kerstversiering denk ik aan die diepe uitzichtloosheid van deze tijd de afgelopen twee jaar.

We hebben het er nog maar weinig over, maar dat zouden we wel moeten doen. Niet alleen voor de landelijke traumaverwerking, maar ook gewoon voor ons geheugen. Ik weet niet welk verhaal u uzelf vertelt over hoe deze pandemie in Nederland tot haar einde kwam. Het stopte gewoon, lijkt het wel. Op een gegeven moment liepen de ziekenhuizen niet meer zo vol en de herfstgolf verliep dit jaar zonder al te veel ellende.

Hoe houdt China het onder Omikron? Verwachting: slecht

Ik denk dat in ons collectieve geheugen die Omikron-variant een hoofdrol speelt. Weet u het nog? Op 25 november 2021 staat er plotseling een Boeing 777 uit Kaapstad op Schiphol; van alle passagiers blijken er zestig Omikron onder de leden te hebben. Omikron spoelt over ons heen. Het is reden voor de regering om het land een laatste keer op slot te gooien. Maar achter de schermen groeit de hoop. Want deze variant circuleerde vrijelijk onder de Zuid-Afrikaanse bevolking zonder dat het volle ziekenhuizen opleverde. We volgden met argusogen de gevreesde stijging van sterfgevallen in Zuid-Afrika, Engeland en Denemarken en die bleef uit. Corona was voorbij.

Lees ook: China riskeert een miljoen doden door plots paniekerig van coronastrategie te wisselen

Dat is het verhaal. Eerst was het virus een wolf en daarna evolueerde het tot een schoothondje, een huis- tuin- en keukengriepje. Maar het is het verkeerde verhaal. Omikron is geen schoothondje. Begin dit jaar zorgde die variant voor één van de dodelijkste coronagolven in Hongkong. In tegenstelling tot andere Zero-Covid-landen, zoals Zuid-Korea, Australië en Nieuw-Zeeland, die relatief succesvol hun goed gevaccineerde samenlevingen heropenden, was het Hongkong niet gelukt om tot een degelijke vaccinatiegraad te komen met alle gevolgen van dien.

Nu gaat China, met net zo’n matige gevaccineerde populatie als een van de laatste Zero-Covid-landen de bittere pil doorslikken. Ik verbaas me erover hoe zo’n surveillancestaat met een dictatoriaal test-, traceer- en isoleerregime en uitgebreide controle over de informatievoorziening het toch twee jaar lang niet voor elkaar krijgt om zijn ouderen degelijk in te enten. We gaan nu meemaken hoe 1,4 miljard Chinese lichamen het houden onder Omikron.

De verwachting is: slecht. Als we over tien jaar toe zijn aan een diepgravende reconstructie van het einde van de pandemie in Nederland, leren we dat niet het virus evolueerde maar dat wij evolueerden. We wisten onszelf succesvol te immuniseren en daarmee de scherpe randjes van een coronabesmetting af te halen. Denk daar maar aan, als u dit jaar weer samen de feestdagen viert. Het is dankzij de vaccins dat we weer samen kunnen zijn.

Rosanne Hertzberger is microbioloog.