Thermostaat-boa’s

Dat winkeliers niet voor de buitenlucht stoken, lijkt me een open deur. Maar als je over de Kalverstraat wandelt lijkt het alsof iedereen een prijsplafond heeft dat tot aan de hemel reikt. Zara, Lush, H&M: vrijwel alle winkels zijn wagenwijd open, en een warme bladblazer verwelkomt je.

Volgens branchevereniging INretail bespaar je veertig procent op je energierekening met een gesloten deur.

Alleen: dat zorgt voor minder aanloop. Volgens de logica van de markt maak je dan een rekensommetje en de uitkomst bepaalt jouw deurbeleid.

In Parijs zijn dichte deuren wettelijk verplicht. Al sinds deze zomer, toen de loeiende airco’s de buitenlucht stonden te koelen.

INretail pleit sindsdien ook bij ons voor zo’n verbod. Ik snap dat wel. Want uit vrije wil gebeurt er weinig. Op een enkeling na, zoals Mango, die braaf zo’n bordje op de deur heeft hangen (‘we zijn gewoon open, binnen is het warm!’).

Maar die is nu in het nadeel. Hier zie je het verduurzamingsdilemma in het klein. Op de markt is het algemene belang in ieders nadeel.

Verplichten dan maar? Thermostaat-boa’s met bonnenboekjes door deze Kalverstraat? Dat lijkt me amper uitvoerbaar, en ook erg prijzig. Met wat pech komt er dan zelfs een lobby voor compensatie voor die teruggelopen klandizie.

Die heeft zelfs kans van slagen, want in compenseren is dit kabinet bijzonder ruimhartig. Je krijgt zelfs compensatie zonder schade te hebben geleden: twee keer 190 euro.

Je zou zeggen dat compensatie altijd een impliciete schuldbekentenis is. Aardbevingsschade, Toeslagenaffaire? Foutje, bedankt. Nu is het neoliberalisme natuurlijk schuldig aan alles. Maar hoe lang blijft de overheid normale ondernemersrisico’s afdekken? Gaat de overheid onze boeren compenseren bij mislukte oogsten door klimaatverandering? Krijgen onze schrijvers en dichters straks ruimhartige compensatie voor de ontlezing?

Wie weet. Onze overheid is een verzekeraar van wie niemand de polisvoorwaarden kent.

Het algemeen belang is in ieders nadeel. En hoe meer deuren er sluiten, hoe meer terrassen hun verwarming uitschakelen, hoe gunstiger dat is voor de concurrent. Stel je voor: het enige verwarmde terras in de stad. Met de extra inkomsten betaal je met gemak de eventuele boete.

De enige uitweg is er een van langere adem. Je zou willen dat er collectief iets kantelt. Dat winkeliersverenigingen samen besluiten: we gaan zo duurzaam mogelijk zijn. En dat er bij het winkelend publiek ook een besef komt dat open deuren asociaal gedrag zijn.

Maar op de Kalverstraat is die gedachte in aanloop naar Kerst bespottelijk naïef. Nou ja, C&A heeft ook een dichte deur. Met erachter een medewerkster die hem voor iedereen openhoudt. Daar moet het heen, maar vindt er als kleingrutter maar het personeel voor.