Kritiek op Teheran bij WK en in VN-mensenrechtenraad

Het Iraanse voetbalteam heeft zich bij zijn tweede optreden in Qatar veel meer overeenkomstig de wensen van de machthebbers in Teheran gedragen dan bij het verloren duel tegen Engeland. Hielden de spelers maandag uit solidariteit met de protestbeweging demonstratief de lippen op elkaar bij het eigen volkslied, bij de wedstrijd vrijdag tegen Wales zongen ze na kritiek van het regime aarzelend mee. Of hier intimidatie door de autoriteiten achter zat was onduidelijk.

Het kwam de Iraanse spelers op boegeroep van een deel van het ook uit veel Iraniërs bestaande publiek te staan. Anderen juichten juist voor het regime. Tot tevredenheid van Iran hadden de Qatarezen, die Teheran liever niet tegen de haren instrijken, vooraf spandoeken met leuzen van de Iraanse protestbeweging als ‘Vrouw. Leven, vrijheid’ bij toeschouwers in beslag genomen. Ook de uitslag was ditmaal meer naar wens: Iran versloeg Wales na twee late goals met 2-0.

Dat het regime ook van voetballers geen kritiek accepteert, bleek donderdag. Toen werd in Iran de vroegere aanvoerder van het Iraanse team, Vario Ghafouri, opgepakt, omdat hij de regering zou hebben beledigd. Ghafouri, een Koerd, had steun uitgesproken voor de protesten.

De vroegere aanvoerder van het Iraanse team is opgepakt omdat hij de regering zou hebben beledigd

Al sinds september betogen duizenden Iraniërs voor afschaffing van de archaïsche kledingvoorschriften en voor meer vrijheid. Het regime is er ondanks harde repressie nog niet in geslaagd de protesten de kop in te drukken. Juist in de Koerdische gebieden hebben de autoriteiten veel geweld gebruikt. Daarbij zijn al tientallen doden gevallen.

Lees ook: Qatar is een nieuw strijdperk tussen de Iraanse protestbeweging en het regime

Een tegenvaller voor Teheran was intussen dat de Mensenrechtenraad van de VN donderdag in Genève het harde ingrijpen tegen de betogers veroordeelde en besloot tot een onafhankelijk onderzoek naar het repressieve overheidsgeweld. Dit gebeurde vooral op aandringen van de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Annalena Baerbock.

Begrafeniskist

Van de 47 lidstaten stemden er 25 voor een resolutie van die strekking, terwijl zes landen tegenstemden. Zestien andere landen onthielden zich van stemming. De uitslag kwam als een verrassing omdat landen die het niet nauw met de mensenrechten nemen dikwijls kans zien om zulke resoluties te blokkeren.

Of het onderzoek veel oplevert, is niettemin de vraag. Iran zal onderzoekers van de VN naar verwachting niet ongestoord hun gang laten gaan. Een Iraanse woordvoerder van „een politiek gemotiveerde zet van Duitsland om de toestand van de mensenrechten in Iran verkeerd voor te stellen”. Baerbock zei dat ze met name geroerd was geweest door een foto van een klein meisje dat huilend bij de begrafeniskist van haar moeder knielde.