Seks en moord in het Topkapi-paleis

Er zullen weinig werkplekken zo toxisch zijn geweest als het paleis van de Ottomaanse sultan in Istanbul. Een tijd lang was het hier zelfs de gewoonte dat een sultan bij troonsbestijging al zijn broers liet executeren, om zo mogelijk gekonkel voor te zijn. Mehmet III had aan het begin van zijn bewind daarom zelfs negentien broertjes laten vermoorden.

Na zijn dood in 1603 kwam aan deze gewoonte een eind, maar echt gezellig werd het niet aan de Bosporus. Mehmets opvolger Ahmed I sloot zijn broer Mustafa op in een aparte vleugel van het paleis. Toen hij daar uit mocht komen nadat Ahmed was overleden, bleek hij gek te zijn geworden. Een paleisrevolutie maakte al snel een eind aan zijn bewind, waarna in 1623 Ahmeds zoon Murat IV op de troon kwam.

Niet lekker

In 1640 was het de beurt aan Murats jongere broer Ibrahim, die net als zijn oom Mustafa ‘de Waanzinnige’ als bijnaam zou krijgen (Deli İIbrahim in het Turks). Ook Ibrahim had in ‘de kooi’ (kafes) gezeten, zoals de vertrekken in het Topkapipaleis heetten waar potentiële troonopvolgers werden opgeborgen.

Daar kwam hij dus niet lekker uit. Zijn getroebleerde geestesgesteldheid zal mede veroorzaakt zijn door het feit dat Murat wél twee andere broers had laten vermoorden, waardoor Ibrahim in constante angst leefde dat hem hetzelfde lot te wachten stond. Zelfs nadat hij op de troon was gezet door de machtige grootvizier, vertrouwde de nieuwe sultan het niet. Hij dacht dat Murat zijn loyaliteit wilde testen.

Ibrahim was niet gezond, geestelijk noch lichamelijk

Ibrahim was niet gezond, geestelijk noch lichamelijk. Dat weerhield hem er niet van veel tijd door te brengen met zijn harem. Het uithoudingsvermogen dat hij daar aan de dag legde, was legendarisch. De sultan zou soms met meer dan tien vrouwen per dag de liefde bedrijven. Ook betaalde hij grof geld om de dikste vrouw van Istanbul aan zijn harem toe te voegen. Zijn favorieten bedolf hij onder luxe geschenken én gaf hij aanzienlijke politieke invloed.

Verscheurd

Deze concubines slaagden erin om – samenspannend met Ibrahims gebedsgenezer – de grootvizier te laten executeren die hem op de troon had gezet. Toen de sultan zich hierna ook nog in een kostbare oorlog stortte met Venetië, was het geduld van de rest van de elite in het paleis op. In 1648 pleegde het leger een staatsgreep.

De net nieuw aangetreden corrupte grootvizier werd verscheurd door het volk. Het leverde hem de bijnaam Hezarpare op (‘In duizend stukken’). Ibrahim zelf werd gevangengezet. Zijn activiteiten in de harem hadden een aanzienlijke kinderschaar opgeleverd, dus er stond een troonopvolger klaar: de zesjarige Mehmet IV.

Het was uiteindelijk Ibrahims moeder Kösem Sultan die de knoop doorhakte: haar zoon moest dood. De klus zou worden geklaard door een beul die eerder voor Ibrahim had gewerkt. Hij smeekte hem om genade – „help me, je hebt nog mijn brood gegeten” – maar dat mocht niet baten. Onder het toeziend oog van zijn moeder en andere hoogwaardigheidsbekleders werd hij gewurgd.