Trump stelt zich op ongelukkig moment voor Republikeinen opnieuw kandidaat

Zijn partijgenoten hadden hem bezworen er (ten minste nog even) vanaf te zien, maar toch kondigde Donald Trump dinsdagavond zijn kandidatuur voor het presidentschap aan. In zijn golfclub Mar-a-Lago, Florida, twee volle jaren voor de verkiezingen, zei hij voor de derde maal een gooi te doen naar het hoogste ambt. Daarmee brengt hij op korte termijn de laatste Senaatsrace voor de Republikeinen in gevaar. Op de langere termijn staat zijn kandidatuur borg voor heftige interne strijd als zijn partij probeert het Witte Huis te heroveren in 2024.

De aankondiging van Trump, die ook de formulieren vrijgaf waarmee hij zich als kandidaat heeft gemeld bij de Federal Election Commission, komt op een ongelukkig moment voor zijn partij. De Republikeinen likken hun wonden na teleurstellende verkiezingen vorige week dinsdag. In plaats van optimaal te profiteren van de economisch onzekere tijden en het geringe vertrouwen in Biden, heeft de Republikeinse Partij ternauwernood een meerderheid in het Huis van Afgevaardigden behaald, hebben de Democraten hun meerderheid in de Senaat behouden, extra gouverneurszetels veroverd en hun positie in de staten niet zien verzwakken.

De Republikeinen wijzen naar elkaar voor de schuldvraag. Senator en trumpist Rick Scott deed woensdag een vergeefse poging Mitch McConnell als leider van de Senaatsfractie op te volgen. Veel partijgenoten houden Trump verantwoordelijk voor de povere kwaliteit van Republikeinse kandidaten dit jaar. Degenen die hij steunde bij de voorverkiezingen en die daar bijna allemaal wonnen, hebben veelal verloren bij de algemene verkiezingen. Vandaar dat hem ook is gevraagd weg te blijven bij de campagne van Herschel Walker, die via een tweede ronde op 6 december senator voor Georgia hoopt te worden.

Lees ook Trump blijkt geen garantie voor Republikeins succes

In veel staten en districten waar de Republikeinen nek aan nek gingen met de Democraten, hebben Trumps kandidaten verloren. Kandidaten die Trumps ongegronde beschuldigingen over verkiezingsfraude bij de presidentsverkiezingen van 2020 uitdroegen, hebben het verrassend vaak moeten afleggen. In zijn ruim één uur durende toespraak, die bol stond van kritiek op de huidige regering en vooral van loftuitingen voor zijn eigen presidentschap, repte de oud-president zelf dinsdagavond met geen woord over verkiezingsfraude.

Trumps kritische partijgenoten vrezen diens trouwe aanhangers, die Republikeinse politici nog altijd kunnen maken en breken. Tegelijkertijd weten ze dat ze een minderheid van het Amerikaanse electoraat vormen, en dat hun favorieten de rest van de kiezers afschrikken. In zijn ruim één uur durende toespraak, die bol stond van kritiek op de huidige regering en van loftuitingen voor zijn eigen ambtstermijn, repte de ex-president zelf met geen woord over verkiezingsfraude.

Rechtszaken

Het startschot van zijn campagne viel op de dag dat in Georgia gouverneur Brian Kemp getuigde in een zaak over hoe Trump in 2020 druk uitoefende op Kemp en diens secretary of state, in de hoop dat zij de oud-president de overwinning zouden bezorgen. Op dezelfde dag getuigde in New York de financieel directeur van de Trump Organization in een belastingfraudezaak, dat zijn baas zelf op de hoogte was van de financiële afspraken waar justitie nu onderzoek naar doet. En dat zijn niet de enige zaken waarbij Trump onder verdenking staat. Hij schildert die vervolgingen steevast af als politiek gemotiveerd. Meedoen aan presidentsverkiezingen kan die bewering versterken.

Lees ook Trump komt juridisch steeds meer onder vuur te liggen. Hoe kwetsbaar is hij?

Republikeinse leiders in het Congres hielden zich overwegend stil na Trumps aankondiging. Zijn dochter Ivanka, adviseur tijdens zijn presidentschap, liet een verklaring uitgaan waarin ze zei dat ze niet nogmaals betrokken wil zijn bij haar vaders campagne: „Ik zal hem voortaan buiten de politieke arena steunen.”

Op het moment dat Trump zijn kandidatuur uitsprak, twitterde Joe Biden vanaf zijn persoonlijke account een filmpje rond onder het motto ‘Donald Trump heeft Amerika laten zitten’. Biden was op dat moment in Indonesië voor de bijeenkomst van de G20. Toen een journalist hem en de Franse president Macron vroeg of ze een reactie hadden op de aankondiging van Trump, keken ze elkaar aan met ‘het lichtst mogelijke glimlachje’, aldus de verslaggever en zei Biden: „Niet echt, nee.”