Oorlog in Oekraïne

Zelensky ontkent dat raket die in Polen neerkwam afkomstig is uit Oekraïne

In dit blog doet NRC verslag van de belangrijkste ontwikkelingen rond de oorlog in Oekraïne. Lees meer stukken in ons dossier.

Dit blog is afgesloten

Lees hier verder in het volgende blog.

Zelensky ontkent dat raket die in Polen neerkwam afkomstig is uit Oekraïne

De raket die op Pools grondgebied is ingeslagen, is volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky niet afkomstig uit zijn land. „Het was niet onze raket, daar twijfel ik niet aan”, aldus Zelensky woensdag tegen Oekraïense media. De president stelt zijn bewering te baseren op basis van rapporten van het leger, die hij naar eigen zeggen „niet anders kan dan vertrouwen”.

Zelensky onderbouwde de claim verder niet, waardoor onduidelijk blijft waaruit moet blijken dat de raket niet uit Oekraïne komt. Eerder op de dag werd bekend dat Oekraïne hint op een „Russisch spoor” van het projectiel. Ook pleitte het land voor onmiddellijke toegang tot de locatie en een „gezamenlijk onderzoek” naar de inslag. Ook Zelensky herhaalde die wens. Hij stelt dat op basis van de huidige gegevens „nog geen definitieve conclusie” kan worden getrokken.

Het Oekraïense onderzoek spreekt een conclusie uit een voorlopig onderzoek van de NAVO tegen. Volgens secretaris-generaal Jens Stoltenberg blijkt daaruit dat het waarschijnlijk om een luchtafweerraket uit Oekraïne gaat. Stoltenberg zei „geen indicatie” te hebben dat het een opzettelijke aanval betrof en noemde het „niet de schuld van Oekraïne” dat twee slachtoffers omkwamen. Het onderzoek naar de inslag loopt nog.

Ook de Poolse president Andrzej Duda zei eerder op de dag dat de raket „hoogstwaarschijnlijk” afkomstig is uit Oekraïne. Duda noemde het „waarschijnlijk een ongelukkig incident”. Wel hield de president Rusland uiteindelijk verantwoordelijk, omdat de Russische strijdkrachten Oekraïne zelf met raketten bestookten. NAVO-chef Stoltenberg sprak vergelijkbare woorden en zei Rusland „eindverantwoordelijk” te houden voor „het voortzetten van zijn illegale oorlog tegen Oekraïne”.

De Oekraïense president Zelenksy. Foto via AFP

‘Martelkamer’ ontdekt in bevrijde stad Cherson, vermoedelijk werk van Russen

Oekraïense onderzoekers hebben een ‘martelkamer’ ontdekt in een voormalig politiebureau de onlangs bevrijde Oekraïense stad Cherson. Tientallen gevangenen werden daar naar verluidt vastgehouden en ondervraagd, geëlektrocuteerd, geslagen en in sommige gevallen gedood. Dat schrijven verschillende media, waaronder de kranten The Guardian en The New York Times persbureaus AFP en Reuters, op basis van getuigenverslagen.

Volgens The Guardian hadden Russische militairen het politiegebouw rond half maart overgenomen en veranderd in een gevangenis voor burgers die zich verzetten tegen de verovering van de stad. Verschillende getuigen verklaarden dat ze een aantal weken na de overname geschreeuw vanuit het gebouw hoorden komen. Een omwonende vertelde dat ze zag hoe mannen met zakken over hun hoofd naar binnen gingen, en dat er soms lichamen naar buiten werden gedragen.

Op foto’s zijn verschillende cellen te zien in het politiebureau, met onder meer graffiti op de muren van het Russische Z-symbool. Volgens mannen die daar meerdere dagen zouden zijn vastgehouden, bestond het complex uit meer dan twintig cellen waarin ieder zo’n acht gevangenen tegelijk werden gehouden. Ook zouden er enkele vrouwen hebben vastgezeten.

Moskou ontkent beschuldigingen van misbruik en mishandeling van Oekraïense burgers en militairen en beweert juist dat Oekraïne schuldig is aan zulke praktijken. Volgens de VN-mensenrechtenorganisatie OHCHR is er bewijs dat beide partijen krijgsgevangenen hebben gemarteld. Het martelen van gevangenen is volgens het Internationaal Strafhof een oorlogsmisdaad.

De ingang van het politiebureau in Cherson, waar volgens Oekraïne gevangenen werden gemarteld door Russische militairen. Foto Valentyn Ogirenko/Reuters

Oekraïne wil toegang tot inslaglocatie Polen, spreekt van ‘Russisch spoor’

Oekraïne heeft woensdag gevraagd om onmiddellijke toegang tot de locatie in Polen waar dinsdag een raket insloeg, met twee doden tot gevolg. De Oekraïense minister van Defensie Oleksi Danilov pleit op Twitter voor een „gezamenlijk onderzoek” naar de inslag. Uit voorlopig onderzoek van de NAVO blijkt dat het projectiel, hoewel van Russische makelij, waarschijnlijk een Oekraïense luchtafweerraket was.

Danilov twijfelt aan die lezing, schrijf hij. Hij hint op Russische betrokkenheid en heeft het over een „Russisch spoor”. Oekraïne is volgens de minister „klaar” om bewijs daarvan te overleggen. Hij vraagt de NAVO daarnaast om verdere uitleg bij de bewering dat er in Polen geen Russische raket is ingeslagen. „We verwachten de informatie van onze bondgenoten, die zij hebben gebruikt om te concluderen dat het ging om een Oekraïense luchtafweerraket.”

Raket die Polen doodde kwam uit Oekraïne, aldus voorlopig NAVO-onderzoek

Uit voorlopig onderzoek is gebleken dat de raketinslag in Polen werd veroorzaakt door een luchtafweerraket vanuit Oekraïne. Dat heeft secretaris-generaal van de NAVO Jens Stoltenberg gezegd in een persconferentie na het spoedberaad van het bondgenootschap op woensdagochtend, melden internationale persbureaus.

Het onderzoek is nog niet afgerond, maar volgens Stoltenberg is er „geen indicatie” dat de raket een opzettelijke aanval was. Eerder op woensdag verklaarde ook de Poolse president dat de inslag „waarschijnlijk een ongelukkig incident” was. Ook is er geen aanleiding te denken dat Rusland offensieve militaire acties voorbereidt tegen de NAVO, zei Stoltenberg.

Stoltenberg hamerde erop dat de inslag in een dorp aan de Pools-Oekraïense grens, waarbij twee mensen omkwamen, „niet de schuld van Oekraïne” was. „Rusland draagt de eindverantwoordelijkheid voor het voortzetten van zijn illegale oorlog tegen Oekraïne.” De luchtverdedigingsraket werd afgevuurd „om Oekraïens grondgebied te verdedigen”, aldus de NAVO-chef.

NAVO-bondgenoten betuigden woensdag hun steun aan Polen en Stoltenberg verklaarde dat de militaire alliantie „altijd zal doen wat nodig is om alle bondgenoten te beschermen en te verdedigen”. De NAVO heeft zijn aanwezigheid in het oostelijke deel van Europa „aanzienlijk vergroot”, beweerde de secretaris-generaal. Verder riep hij in zijn verklaring Rusland op om te stoppen „met deze zinloze oorlog”.

NAVO-secretaris-generaal Jens Stoltenberg woensdag tijdens de persconferentie. Foto Olivier Hoslet/EPA

Poolse president: raket kwam waarschijnlijk vanuit Oekraïne

Ook de Poolse president Andrzej Duda acht het „hoogstwaarschijnlijk” dat de raket, die dinsdag insloeg in een Pools dorp aan de grens met Oekraïne, afgevuurd werd vanuit Oekraïne. Dat heeft hij woensdag gezegd tijdens een persconferentie, melden internationale persbureaus. Volgens Duda zijn er geen aanwijzingen dat de raketinslag, waarbij twee mensen om het leven kwamen, een „opzettelijke aanval” op Polen was. „Het was waarschijnlijk een ongelukkig incident”, zei hij.

Duda vermoedt dat de raket werd gebruikt als luchtafweer. „De verdediging van Oekraïne lanceerde raketten in verschillende richtingen en het is zeer waarschijnlijk dat een van deze raketten helaas op Pools grondgebied is gevallen”, aldus de Poolse president. Hij hield daarbij Rusland uiteindelijk verantwoordelijkheid, omdat de Russische strijdkrachten dinsdag opnieuw raketten op Oekraïne lanceerden.

De Poolse premier Mateusz Morawiecki heeft gezegd dat het „misschien niet nodig” is om een beroep te doen op artikel 4 van het NAVO-verdrag, omdat de territoriale integriteit en veiligheid van het NAVO-land zijn bedreigd. Toch onderzoekt Polen volgens persbureau Reuters nog steeds de mogelijkheden.

Politieagenten lopen in de buurt van de plaats van de raketinslag in Polen. Foto Jakub Orzechowski/Reuters

‘Biden: explosie in Polen waarschijnlijk veroorzaakt door Oekraïense raket’

Volgens de Amerikaanse president Joe Biden is de explosie in een Pools dorp bij de grens met Oekraïne waarschijnlijk veroorzaakt door een Oekraïense luchtverdedigingsraket. Dat zegt een anonieme NAVO-bron tegen persbureau Reuters. De president zou dit tegen de NAVO-partners en de G7-landen hebben gezegd. Eerder op de ochtend zeiden drie Amerikaanse functionarissen iets vergelijkbaars over de herkomst van de raket tegen persbureau AP.

In publieke verklaringen heeft Biden zich vooralsnog niet zo stellig uitgelaten over het projectiel op Pools grondgebied. Wel zei Biden in de nacht van dinsdag op woensdag tegen verslaggevers in Indonesië, waar momenteel de G20-top plaatsvindt, dat de raket waarschijnlijk niet vanuit Rusland was afgevuurd. „Ik wil dat niet zeggen totdat we het volledig hebben onderzocht, maar het is onwaarschijnlijk gezien het traject dat het vanuit Rusland is afgevuurd, maar we zullen zien.”

De ontploffing, waarbij twee mensen om het leven kwamen, is volgens Oekraïne de schuld van Rusland. Het Kremlin ontkent deze aantijgingen en zegt dat het om Oekraïense raketten gaat. Volgens Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov hebben sommige landen „ongegronde verklaringen” afgelegd over de explosie op Pools grondgebied. Hij noemde de Amerikaanse reactie „terughoudend” in vergelijking met de reacties van andere landen. De premiers van het Verenigd Koninkrijk en Canada benadrukten het belang van een „volledig onderzoek” naar de explosie, maar zeiden tegelijkertijd dat, ongeacht de resultaten van het onderzoek, de verantwoordelijkheid bij de Russische president Vladimir Poetin ligt. Volgens hen is hij „volledig schuldig aan het aanhoudende geweld”.

‘Raket mogelijk afkomstig van Oekraïens afweergeschut’

Er is woensdagochtend nog veel onduidelijkheid over de raketinslag in Polen, waarbij twee mensen om het leven kwamen. President Joe Biden zei in de nacht van dinsdag op woensdag dat het „onwaarschijnlijk” is dat de raket is afgevuurd vanuit Rusland. Amerikaanse functionarissen stelden later tegen persbureau AP dat de raket mogelijk door Oekraïens afweergeschut in Polen is terechtgekomen en werd afgevuurd om een Russische raket tegen te houden. Rusland heeft betrokkenheid bij de explosies ontkend.

De NAVO houdt op verzoek van lidstaat Polen woensdagochtend om 10 uur een spoedbijeenkomst over de raketinslag. Volgens het Poolse ministerie van Defensie is het explosief van Russische makelij, maar ook Oekraïne gebruikt die raketten. Polen is sinds de explosies in een verhoogde staat van militaire paraatheid.

De explosies vonden plaats in het dorp Przewodów, nog geen tien kilometer van de grens met Oekraïne. De Poolse regering kwam daarop dinsdagavond in spoedberaad bij elkaar. Hoewel het ministerie van Defensie al snel meldde dat het om een Russische raket zou gaan, was de Poolse president Andrzej Duda later wat voorzichtiger. Hij zei dat het „waarschijnlijk” om een raket van Russische makelij ging, maar dat er geen hard bewijs was voor wie die heeft afgevuurd. Volgens hem zou het gaan om een eenmalig incident.

Premier Mark Rutte twitterde dat de voor de G20-top op Bali aanwezige NAVO-lidstaten bijeen zijn gekomen om de situatie in Polen te bespreken. De lidstaten zijn het erover eens dat „precies moet worden uitgezocht” wat heeft plaatsgevonden. Rutte: „Het is volstrekt helder dat dit niet gebeurd zou zijn zonder de verschrikkelijke raketaanvallen op Oekraïne. We blijven Oekraïne steunen tegen de Russische agressie”.

Lees ook: Explosie met doden in Pools grensgebied zet conflict met Moskou op scherp

Poolse politie onderzoekt het gebied waar de raket is ingeslagen. Foto Wojtek Radwanski/AFP

Stroomvoorziening in Oekraïne deels hersteld, twee miljoen inwoners nog zonder elektriciteit

De elektriciteitsvoorziening van acht miljoen Oekraïeners is hersteld na Russische bombardementen dinsdag. Dat heeft president Volodymyr Zelensky woensdag getwitterd. „Zo’n tien miljoen mensen zaten zonder stroom na de terroristische aanval”, zei hij. Twee miljoen inwoners zitten nog zonder stroom, maar volgens de president wordt er hard gewerkt om ook hen weer te voorzien van elektriciteit.

Rusland heeft dinsdag op grote schaal het energienetwerk in Oekraïne gebombardeerd. Dat leidde tot stroomuitval in veel regio’s. Ook de hoofdstad Kiev werd door raketinslagen getroffen. Minister Wopke Hoekstra (Buitenlandse Zaken, CDA) was op dat moment net op bezoek in Kiev en moest naar een schuilkelder. Ook buurland Moldavië werd getroffen door de aanvallen op het stroomnetwerk: het meldde volgens persbureau Reuters ook stroomstoringen.

Zelensky twitterde verder dat hij een gesprek heeft gehad met de Poolse president Andrzej Duda naar aanleiding van de raketinslagen in Polen. „We hebben waardevolle informatie besproken en zijn alle feiten aan het ophelderen.”

Biden: onwaarschijnlijk dat raket die Polen trof vanuit Rusland is afgevuurd

Het is volgens de Amerikaanse president Joe Biden „onwaarschijnlijk” dat de raket die dinsdag twee mannen doodde in Polen is afgevuurd vanuit Rusland.

„Er is voorlopige informatie die dat tegenspreekt”, zei Biden woensdagochtend na een bijeenkomst met leiders van de G7 en NAVO-landen op Bali. „Het is onwaarschijnlijk gezien de lijnen van het traject dat hij is afgevuurd vanuit Rusland, maar we zullen zien”. De VS hadden de op Bali aanwezige wereldleiders bijeengeroepen voor een spoedbijeenkomst. Biden beloofde Polen alle steun bij het onderzoek naar het incident.

Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken zei kort na middernacht dat de raket die een landbouwbedrijf trof bij het dorp Przewodów vlakbij de grens met Oekraïne van Russische makelij was. Rusland ontkent dat er dinsdag raketten zijn afgevuurd op doelwitten in de buurt van de grens tussen Oekraïne en Polen.

Ook Oekraïne maakt gebruik van door Rusland gemaakte raketten.

De Amerikaanse president Joe Biden na een spoedbijeenkomst van wereldleiders op het Indonesische eiland Bali. Foto Doug Mills/The New York Times via AP

Nieuw sanctiepakket van de EU volgens Rutte ‘niet heel stevig’

Premier Mark Rutte heeft na de afloop van de EU-top in Brussel laten weten dat het negende sanctiepakket tegen Rusland „niet heel stevig” is. Dat meldt persbureau ANP donderdag. Volgens hem moet er verder worden gezocht naar nieuwe strafmaatregelen.

Rutte verwelkomt de sancties wel en vindt ze op dit moment het hoogst haalbare. „Het is het negende pakket, dus de grote dingen zijn natuurlijk gebeurd”, aldus de premier. De EU begint op een gegeven moment een beetje „door de punten heen te raken”. De EU moet volgens hem wel blijven zoeken naar wat er nog meer gedaan kan worden.

Donderdag werd de Europese Unie het eens over een negende sanctiepakket tegen Rusland. Wat het pakket precies inhoudt, is nog niet niet bekendgemaakt.

Pools ministerie Buitenlandse Zaken: raket van Russische makelij trof dinsdagmiddag Pools dorp

Het Poolse ministerie van Buitenlandse Zaken meldt dat het Poolse dorp Przewodów nabij de grens met Oekraïne dinsdagmiddag om 15.40 uur lokale tijd is getroffen door een raket van Russische makelij. Het ministerie laat in een schriftelijke verklaring weten de Russische ambassadeur om opheldering te hebben gevraagd over het incident.

De Poolse president Andrzej Duda zei kort na middernacht dat nog niet is vastgesteld wie de raket heeft afgevuurd. De Amerikaanse president Joe Biden heeft Duda „volledige Amerikaanse steun” toegezegd bij het onderzoek. Ook Oekraïne maakt gebruik van door Rusland gefabriceerde raketten.

De Poolse brandweer bevestigde dinsdagavond dat er twee doden zijn gevallen bij een explosie op een landbouwbedrijf bij het Poolse dorp. De NAVO buigt zich woensdagochtend in een spoedzitting over het incident.

De schade na een vermoedelijk door een Russische raket veroorzaakte explosie op een landbouwbedrijf in het Poolse dorp Przewodów. Door persbureau Reuters geverifieerd beeld van sociale media

NAVO houdt woensdagochtend spoedzitting na mogelijke Russische raketinslag in Polen

De NAVO komt woensdagochtend in spoedzitting bijeen om te praten over de veiligheid van NAVO-lidstaat Polen na de mogelijke Russische raketinslag dinsdag op Pools grondgebied, meldt een woordvoerder van het militaire bondgenootschap aan internationale persbureaus. Polen heeft volgens Reuters verzocht om de spoedbijeenkomst op basis van artikel 4 van het NAVO-verdrag.

NAVO-landen kunnen een beroep doen op artikel 4 als ze zich bedreigd voelen in hun „territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid”. Ambassadeurs van de NAVO-lidstaten gaan bespreken wat het antwoord moet zijn op de twee doden die zijn gevallen in het Poolse dorp Przewodów. Daarbij is er een groot verschil tussen een bewuste aanval of een afgezwaaide raket of brokstuk van een raket.

Bij een bewuste aanval zou een beroep gedaan worden op artikel 5, waarin is vastgelegd dat een aanval op een NAVO-land wordt beschouwd als een aanval op alle NAVO-landen. Lidstaten zijn dan verplicht om elkaar te helpen. De Poolse regering, de NAVO en de VS hebben vooralsnog niet gezegd dat het ging om een inslag op NAVO-grondgebied. De Poolse radiozender Zet meldde dinsdagavond dat het „hoogstwaarschijnlijk” ging om brokstukken van een raket die door Oekraïense strijdkrachten is geraakt.

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO liet op Twitter weten dat eerst alle feiten over de explosie moeten worden vastgesteld. Hij zegt zijn condoleances te hebben overgebracht aan de Poolse president Andrzej Duda.

Twitter avatar jensstoltenberg Jens Stoltenberg Spoke with President Duda @prezydentpl about the explosion in #Poland. I offered my condolences for the loss of life. #NATO is monitoring the situation and Allies are closely consulting. Important that all facts are established.

Rusland voerde dinsdag massaal raketaanvallen uit op Oekraïne, maar volgens het Russische ministerie van Defensie zijn er geen Russische aanvallen uitgevoerd op doelwitten in de buurt van de grens met Polen.

Polen in verhoogde staat van militaire paraatheid, maar spreekt niet van ‘inslag op NAVO-grondgebied’

Polen verhoogt zijn militaire paraatheid nadat twee burgers om het leven zijn gekomen door explosies bij de grens met Oekraïne. Dat heeft een woordvoerder van de Poolse regering dinsdagavond gezegd, meldt persbureau Reuters. De Poolse regering spreekt nog niet van een inslag op NAVO-grondgebied, iets waarvan de NAVO en de VS zich vooralsnog ook hebben onthouden.

Het buurland van Oekraïne onderzoekt volgens Reuters of het een beroep zal doen op artikel 4 van het NAVO-handvest. Daarin staat dat de lidstaten in conclaaf gaan als een van hen zich bedreigd voelt in zijn „territoriale integriteit, politieke onafhankelijkheid of veiligheid”.

Rutte: we volgen de situatie in Polen op de voet

Ook premier Mark Rutte heeft gereageerd op de explosies in Polen. „Ernstige berichten over raketinslagen en slachtoffers in Polen. We staan in nauw contact met Polen en onze andere NAVO-partners”, schreef hij dinsdagavond op Twitter. Hij benadrukt dat voorzichtigheid in dit stadium geboden is. „Het is nu belangrijk om vast te stellen wat er precies gebeurd is. We volgen de situatie op de voet.”

De Belgische premier Alexander de Croo heeft eveneens op Twitter gezegd dat zijn land „het incident op Pools grondgebied” krachtig veroordeelt. „België staat achter Polen. Wij maken allen deel uit van de NAVO-familie die meer dan ooit verenigd en uitgerust is om ons allen te beschermen.”

De Verenigde Staten noemen de berichten uit Polen „zeer zorgwekkend”. Volgens het woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken wordt momenteel uitgezocht wat er gebeurd is en wordt in overleg met andere NAVO-bondgenoten nagedacht over een reactie.

Europese Unie betuigt steun aan Polen, zonder te wijzen naar Rusland

De president van de Europese Unie heeft steun betuigd aan Polen. Op Twitter schrijft Charles Michel dinsdagavond „geschokt” te zijn door het nieuws uit Oekraïne. Hij wees daarbij niet naar Rusland en condoleerde de families van de twee doden. Michel heeft nauw contact met de Poolse autoriteiten, leden van de Europese Raad en andere bondgenoten, schrijft hij.

Poolse regering in spoedberaad wegens twee doden op Pools grondgebied, waarschijnlijk door Russische raketten

In een Pools dorpje vlakbij de grens met Oekraïne zijn dinsdag twee mensen om het leven gekomen bij explosies, melden internationale persbureaus. Volgens een anonieme Amerikaanse regeringsfunctionaris zijn Russische raketten daar de oorzaak van, schrijft persbureau AP. De Poolse premier Mateusz Morawiecki heeft een spoedberaad ingelast met zijn belangrijkste ministers.

De explosies vonden plaats bij een graanopslag in het dorp Przewodów, nog geen tien kilometer van de grens met Oekraïne. Volgens lokale media zijn Poolse militairen en de brandweer naar het gebied onderweg. De Poolse zender Zet meldt dat het „hoogstwaarschijnlijk” om brokstukken van een door Oekraïense strijdkrachten geraakte Russische raket gaat.

Het Kremlin ontkent raketaanvallen te hebben uitgevoerd op doelwitten bij de Pools-Oekraïense grens. Volgens het Russische ministerie van Defensie zijn berichten dat de explosies door Russische raketten zijn veroorzaakt een „bewuste poging tot provocatie en verdere escalatie” van de oorlog.

Artikel 5
Polen is lid van het NAVO-bondgenootschap. Naar artikel 5 van het handvest van de alliantie wordt een aanval op één van de bondgenoten beschouwd als een aanval op het hele bondgenootschap. NAVO-lidmaten zijn in overleg over hoe er op de explosies gereageerd moet worden.

Terwijl Tweede Kamerleden naast zorgen ook vooral voorzichtigheid over te snelle conclusies prediken, zegt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky volgens Reuters dat „Russische raketten Polen hebben geraakt”. Hij spreekt in een videotoespraak van een aanval op de „collectieve veiligheid” op NAVO-grondgebied, en een „significante escalatie. Oekraïne zal altijd voor Polen klaar staan, beloofde de president.

Ook andere landen, waaronder Estland, Litouwen en België, hebben via Twitter hun zorgen geuit over de explosies in Polen. De Litouwse president Gitanas Nausėda schreef dat „elke centimeter van NAVO-grondgebied moet worden verdedigd”. Het Witte Huis heeft nog niet bevestigd dat Rusland achter de explosies zit.

Rusland voerde dinsdag opnieuw talloze raketaanvallen uit op Oekraïense steden, verspreid over het hele land. Ook Moldavië, deels afhankelijk van het Oekraïense elektriciteitsnet, had daardoor last van stroomuitval in verschillende steden van het land. Moldavische ministers riepen Rusland op te stoppen met hun raketaanvallen.

Energietoestand in Oekraïne ‘kritiek’ na nieuwe golf Russische raketaanvallen op zeker acht steden

Russische raketten hebben dinsdag schade toegebracht aan het Oekraïense energienetwerk en andere doelwitten in ten minste acht steden. In het hele land, met uitzondering van de door Rusland bezette Krim, gingen luchtalarmen af. Dat schrijven internationale persbureaus. In Kiev is één dode gemeld, maar reddingswerk is nog in volle gang. In verschillende gebieden is de energievoorziening uitgeschakeld.

Kyrylo Timosjenko, een adviseur van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky, noemt de energiesituatie in een bericht op Telegram „kritiek”. Hij vraag Oekraïeners om zuinig te zijn met stroom en „vol te houden”.

Het nationale energiebedrijf Ukrenergo meldde dat het in steden in het noorden en midden van het land noodzakelijk is tijdelijk de stroom uit te schakelen. Omdat de raketaanvallen volgens het bedrijf nog steeds bezig zijn, is nog niet te zeggen hoe ernstig de schade is.

Deel van Kiev zonder stroom
De burgemeester van Kiev Vitali Klitsjko zei eerder op de dag al dat een deel van de stad zonder stroom zat na raketinslagen in drie appartementencomplexen. In een deel van Lviv en heel Zhytomyr hebben inwoners geen toegang meer tot energie, schrijft The Kyiv Independent. Energievoorzieningen in Charkov en Rivne zijn geraakt, maar de consequenties daarvan zijn nog onduidelijk.

De raketten kwamen neer in gebieden rondom of delen van de hoofdstad Kiev, Lviv en Rivne in het westen, Charkov in het noordoosten, de centraal gelegen steden Kryvyi Rih en Poltava, de Zuid-Oekraïense havenstad Odessa en het noordelijk gelegen Zhytomyr.

Brandweerlieden proberen vuur te doven in een appartementencomplex in Kiev, dat dinsdag werd geraakt door een Russische raket. Foto Gleb Garanitsj/Reuters

Hoekstra belooft Kiev extra steun bij opsporing oorlogsmisdaden

Tijdens een bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev heeft minister van Buitenlandse Zaken Wopke Hoekstra (CDA) extra financiële steun beloofd voor de opsporing van oorlogsmisdaden. In een toespraak, na zijn ontmoeting met de Oekraïense Buitenlandse Zaken-minister Dmitro Koeleba, benadrukte Hoekstra dat „de daders verantwoordelijk moeten worden gehouden”, schrijft persbureau ANP.

Tijdens Hoekstra’s toespraak ging het luchtalarm in Kiev af. Hoekstra ging met zijn delegatie een schuilkelder in, waar hij drie uur lang bleef zitten. Rond half zeven plaatselijke tijd konden ze er weer uit. Burgemeester van Kiev Vitali Klitsjko zegt dat Russische rakketten dinsdag twee appartementencomplexen hebben geraakt in de wijk Pechersk, waarin ook veel overheidsgebouwen staan, schrijft The Kyiv Independent.

Kort nadat het persbureau meldde dat Hoekstra in een schuilkelder zit, schreef hij op Twitter dat „getuige zijn van de verschrikkelijke schade die door Russische agressie aan deze stad is toegebracht” zijn „vastberadenheid versterkt om daders ter verantwoordelijkheid te roepen”. „Het is mijn diepste overtuiging dat we de plicht hebben om Oekraïne op alle mogelijke manieren te helpen.”

De steun bedraagt 15 miljoen euro. Geld dat is bedoeld voor forensische opsporing door onder meer marechaussees en particuliere organisaties. Zij onderzoeken voor welke misdaden de Russische krijgsmacht verantwoordelijk kan worden gehouden. Hoekstra zei verder dat Nederland militaire hulp zal blijven geven. „Poetin kan deze oorlog stoppen, maar als hij dat niet doet moeten wij Oekraïne blijven steunen in zijn strijd voor vrijheid.”

Dit bericht is om 17.30 uur voor het laatst geüpdatet.

VN: Oekraïne en Rusland schuldig aan martelen krijgsgevangenen

Oekraïne en Rusland hebben zich beide schuldig gemaakt aan het martelen van krijgsgevangenen in de afgelopen maanden. Daarbij gebruikten beide landen apparatuur om elektrische schokken te geven en dwongen ze de gedetineerden om hun kleding uit te doen. Dat meldt de VN-mensenrechtenorganisatie OHCHR dinsdag aan persbureau Reuters. De onderzoekers komen tot die conclusie na interviews met meer dan honderd krijgsgevangenen.

De gesprekken vonden vaak plaats na hun vrijlating; Rusland gaf de OHCHR geen toegang tot de gevangenis. Hoe vaak de martelingen voorkwamen, is niet bekendgemaakt. Het Kremlin ontkent de aantijgingen en beweert nooit een krijgsgevangene te hebben gemarteld of een andere vorm van mishandeling te hebben toegepast. Oekraïne stelt de zaak te onderzoeken en sluit eventuele juridische stappen niet uit.

De OHCHR maakte maandag bekend dat sinds de Russische invasie in Oekraïne op 24 februari meer dan 16.000 burgerslachtoffers zijn gevallen: ruim 6.557 doden en 10.074 gewonden. Mogelijk liggen de daadwerkelijke aantallen hoger: de VN registreren een dode als er een „redelijk vermoeden” bestaat dat sprake is van een burgerslachtoffer. De VN-medewerkers doen hun inventarisatie op basis van gesprekken met getuigen, het analyseren van (satelliet)foto’s en lokale contacten met bijvoorbeeld ziekenhuizen.

In het Oekraïense Koepjansk zouden Russische troepen in een politiebureau een gevangenis en martelkamer hebben gemaakt. Foto Clodagh Kilcoyne/Reuters

VN-landen stemmen voor herstelbetalingen door Rusland aan Oekraïne

Een meerderheid in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties vindt dat Rusland herstelbetalingen aan Oekraïne moet doen. Maandag stemden 94 van de 193 landen voor een resolutie waarin staat dat Rusland „de juridische gevolgen moet dragen van al zijn internationaal onrechtmatige handelingen, met inbegrip van het herstel van de schade die door dergelijke handelingen is veroorzaakt”.

Hoewel de resolutie vooral van symbolische waarde is, is de stemming wel een signaal dat een meerderheid van de landen in de VN Rusland verantwoordelijk houdt voor het geweld in Oekraïne. De schade, die in de honderden miljarden euro’s loopt, moet in kaart gebracht worden via „een internationaal register”. Of het daadwerkelijk tot betalingen door Rusland komt valt te betwijfelen.

Naast Rusland stemden ook diens bondgenoten als Iran, Syrië, Noord-Korea, Cuba en Wit-Rusland tegen de resolutie. 73 landen onthielden zich van de stemming. Het is de vijfde keer dat de Algemene Vergadering een resolutie ten faveure van Oekraïne aanneemt, al werden de vorige vier resoluties met veel grotere steun aangenomen.

Een compleet verwoest gebouw in de Oekraïense stad Mykolajiv. Foto Anatolii Stepanov/AFP

Oekraïense president Zelensky bezoekt heroverde stad Cherson

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky bezoekt maandag Cherson, de zuidelijke stad die de Oekraïense krijgsmacht vorige week heeft heroverd. In het centrum van Cherson sprak Zelensky militairen toe, zongen zij het Oekraïense volkslied en werd de nationale vlag gehesen. Het land is volgens Zelensky „klaar voor vrede”. De terugtrekking van de Russische troepen uit de zuidelijke stad luidt volgens hem „het begin van het einde van de oorlog” in.

De Russische krijgsmacht bereidde de terugtrekking uit Cherson al een aantal weken voor. Vorige week werd deze werkelijkheid, doordat Russische militairen zich naar de oostelijke linkeroever van de rivier de Dnjepr verplaatsten. In het weekend werd de herovering van de stad door Oekraïners gevierd, al stelde Roman Holovnja, de adviseur van de burgemeester van Cherson, dat de humanitaire situatie in de stad erbarmelijk was. Burgers hadden nauwelijks toegang tot elektriciteit, schoon water, voedsel en medicijnen. Naar schatting is momenteel ongeveer een kwart van het vooroorlogse inwonertal – destijds 320.000 mensen – nog in de stad.

Het verlies van Cherson, dat Rusland in maart bezette, zeer pijnlijk voor Moskou. Deels is dat psychologisch: Cherson werd eind september nog samen met drie andere districten officieel geannexeerd. Daarnaast bood de regio toegang tot de Krim, die in 2014 door Rusland werd geannexeerd, en lijkt het nu onmogelijk dat Rusland de hele Oekraïense zuidkust in handen krijgt, zoals het aanvankelijk wilde. Analisten beschouwen het verlies van Cherson desalniettemin niet als een omslag in de oorlog. Zo kunnen Russische eenheden nu effectiever in het oosten worden ingezet, waar de gevechten nog altijd hevig zijn.

Lees ook: Oekraïne viert bevrijding van Cherson

Zelensky werd maandag door militairen begeleid bij zijn bezoek aan de vorige week heroverde stad Cherson. Foto Oleh Petrasjoek/EPA

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het vorige blog terug