MIVD: Nederlandse techbedrijven faciliteren ongewild oorlog in Oekraïne

Dit blog is gesloten

Lees hier verder in het nieuwe blog over de oorlog in Oekraïne.

Rusland: mobilisatie 300.000 reservisten afgerond

Rusland heeft de „gedeeltelijke mobilisatie” van reservisten voor de oorlog in Oekraïne afgerond. Volgens minister Sergej Sjojgoe van Defensie zijn er 300.000 extra militairen gerekruteerd voor de „speciale militaire operatie”, zoals de Russen de oorlog in Oekraïne nog altijd moeten noemen.

In totaal zijn 82.000 reservisten naar het front gestuurd en ondergaan de overige 218.000 gemobiliseerde mannen gevechtstraining, zei Sjojgoe vrijdag volgens persbureau Reuters tegen president Vladimir Poetin. Poetin bedankte de gemobiliseerde militairen daarbij voor „hun plichtsbetrachting en patriottisme”.

De vorige maand door de president afgekondigde „gedeeltelijk mobilisatie” verliep chaotisch. Zo werden mensen opgeroepen die niet voldeden aan de door het Kremlin opgestelde selectiecriteria wat betreft leeftijd of militaire ervaring. Ook zijn veel Russen naar het buitenland gevlucht of ondergedoken, omdat ze niet willen vechten in Oekraïne.

Volgens minister Sjojgoe zijn er geen plannen om nog meer reservisten op te roepen. Wel blijft de rekrutering van vrijwilligers en beroepssoldaten doorgaan.

MIVD: Nederlandse techbedrijven faciliteren ongewild oorlog in Oekraïne

Nederlandse hightechbedrijven leveren zonder het te weten cruciale materialen, onderdelen en technologie aan firma’s die zijn opgericht door de Russische inlichtingendienst. Dat zegt het hoofd van de Militaire Inlichtingen en Veiligheidsdienst (MIVD) in een interview met het Financieele Dagblad. Het gaat volgens Swillens om een „geïnstitutionaliseerd systeem” van tientallen dekmantelfirma’s die zijn opgericht door de Russische militaire inlichtingendienst GRU om westerse sancties te ontwijken.

Via die venootschappen gaan onder meer microchips, vliegtuigonderdelen, industriële verf en rubber voor de banden van militaire voertuigen naar Rusland. „Dit gebeurt al sinds de annexatie van de Krim, maar met de oorlog in Oekraïne neemt het fors toe.”

Rusland kan vanwege de internationale sancties die vanwege de Russische inval van Oekraïne zijn ingesteld moeilijk aan dergelijke technologie en onderdelen komen. „Hoe zwaarder de sancties zijn, hoe moeilijker het wordt voor de Russische geheime diensten, en hoe inventiever ze moeten zijn om sancties te omzeilen”, zegt een woordvoerder van het ministerie van Defensie daarover tegen persbureau ANP. Volgens hem is het daarom „lastig” voor ondernemers om in de gaten te hebben dat ze indirect zaken doen met Rusland.

Swillens roept bedrijven in het FD op beter onderzoek te doen naar hun klanten en door te vragen naar de werkelijke eindgebruikers. Welke techbedrijven ongewild materialen onderdelen aan Rusland leveren wil hij niet zeggen. Grote Nederlandse bedrijven die technologie hebben waar Rusland in is geïnteresseerd, zijn onder meer Akzo, NXP, VDL en Thales.

Poetin haalt uit naar Westen, looft China en Saoedi-Arabië

De Russische president Vladimir Poetin heeft donderdag in een urenlange toespraak flink uitgehaald naar het Westen. Hij verweet westerse leiders onder meer uit te zijn op „overheersing” en betichtte hen van „kolonialisme”. Ook noemde hij de westerse steun aan Oekraïne een „gevaarlijk, bloederig en vuil spel”. Volgens de machthebber is het komende decennium vanwege verschuivende machtsverhoudingen in de wereld „het meest cruciale en gevaarlijke sinds de Tweede Wereldoorlog”.

Waar westerse landen en hun leiders het moesten ontgelden, daar poogde Poetin met lovende woorden andere landen binnen zijn invloedssfeer te trekken. Zo noemde hij de Turkse president Recep Tayyip Erdogan „een sterke leider” en zei hij China te zien als „vriendelijk land”, waarbij Taiwan volgens hem onderdeel van China is. Ook over Saoedi-Arabië, dat onlangs door de Verenigde Staten bekritiseerd werd vanwege het terugschroeven van de olieproductie, liet hij zich positief uit: „We willen de relatie versterken. Mohammed Bin Salman (de kroonprins van Saoedi-Arabië, red.) moet gerespecteerd worden.”

Poetin deed zijn uitspraken tijdens zijn jaarlijkse toespraak bij de Valdaj Club, een in Moskou gevestigde denktank. Hierin zet de president in de regel het Russische buitenlandbeleid uiteen, waardoor het voor internationale journalisten en analisten een belangrijke bron van informatie vormt.

Oekraïne vreest voor aanval uit Wit-Rusland en verplaatst militairen naar noorden

De Oekraïense strijdkrachten hebben manschappen verplaatst naar het noorden van het land om zich voor te bereiden op een mogelijke aanval van de Russen vanuit Wit-Rusland. Een Oekraïense legerwoordvoerder stelt donderdag volgens internationale persbureaus dat er nog geen militairen zijn waargenomen rond het grensgebied. Desondanks wil Oekraïne wel direct kunnen reageren op .„dreigingen”. Wit-Rusland is een bondgenoot van het Kremlin bij de oorlog in Oekraïne.

Verder maakt Oekraïne zich op voor de herovering van de zuidelijke stad Cherson, nu nog in handen van de Russische strijdkrachten. De afgelopen tijd trokken Russische troepen zich terug uit Cherson, dat al snel werd ingenomen na de invasie in februari. De Russen hoopten via de stad ook de andere Oekraïense steden Mykolajiv en Odessa in te nemen, maar dat lukte vooralsnog niet. Mogelijk verplaatst Rusland de troepen vanuit het zuiden naar de oostelijke Donbas-regio.

De afgelopen weken voerden de Russen verschillende luchtaanvallen uit op cruciale infrastructuur in heel Oekraïne. Rusland heeft het daarbij gemunt op elektriciteitsnetwerken en waterleidingen. Oekraïne heeft de bevolking al opgeroepen 20 procent minder stroom te gebruiken, omdat een deel van de infrastructuur is verwoest. Sinds begin oktober heeft Rusland het vanuit de lucht voorzien op energiefaciliteiten. Oekraïne heeft sindsdien veelvuldig te maken met stroomstoringen.

Lees ook: ‘Met de waarschuwing voor een ‘vuile bom’ probeert Rusland de westerse steun te ondermijnen’

VN: 207 plekken van cultureel erfgoed in Oekraïne verwoest tijdens oorlog

Door de oorlog in Oekraïne zijn meer dan 207 plekken van cultuurgoed in het land beschadigd of verwoest. Dat blijkt uit een database die UNOSAT en Unesco woensdag in Genève hebben gepresenteerd. De VN-organisaties analyseerden onder andere met satellietbeelden cultureel en historisch erfgoed in Oekraïne sinds de invasie van de Russische strijdkrachten op 24 februari van dit jaar.

De organisaties verdeelden het erfgoed in een aantal categorieën en concludeerden dat 10 bibliotheken, 18 monumenten en 88 religieuze plekken werden verwoest. Ook werd het beschadigde erfgoed per regio bijgehouden. Donetsk was met 59 beschadige plekken de zwaarst getroffen regio. Daar werd onder meer het monumentale Drama Theater in Marioepol verwoest. De regio’s Charkov en Kiev stonden met respectievelijk 51 en 30 beschadigde plekken op nummer twee en drie van de lijst.

UNOSAT en Unesco gebruikten bij het samenstellen van de database technieken die ze eerder ook tijdens de oorlog in Syrië hadden gebruikt. Unesco praat met de Oekraïense regering over de mogelijkheid cultureel erfgoed te verwijderen uit het land, zodat het gedurende de oorlog beschermd kan worden. Volgens de organisatie gaat het om een „moeilijk besluit” en moeten de collecties eerst naar veiligere delen van Oekraïne worden gebracht.

Minister roept gevluchte Oekraïners op in buitenland te blijven tot de lente

De Oekraïense minister en vicepremier Iryna Veresjtsjoek roept gevluchte Oekraïners dinsdag op tot de lente in het buitenland te blijven, vanwege de door Russische aanvallen veroorzaakte problemen met de stroomvoorziening. „Ik wil hen vragen niet terug te keren”, zei minister Veresjtsjoek van Reïntegratie van Tijdelijk Bezette Gebieden volgens persbureau Reuters op de nationale televisie. „We moeten de winter overleven”.

Rusland heeft deze maand een reeks gerichte raket- en droneaanvallen uitgevoerd op energievoorzieningen. Volgens Kiev is daardoor meer dan een derde van het elektriciteitssysteem uitgeschakeld. Veresjtsjoek zegt dat de energievoorziening de terugkeer van vluchtelingen uit het buitenland „niet zal overleven” en de situatie „alleen maar zal verslechteren”. Terugkeren naar Oekraïne is volgens haar „een risico voor jezelf, je kinderen en je kwetsbare familieleden”.

Sinds het uitbreken van de oorlog eind februari zijn er in totaal ruim 7,5 miljoen Oekraïners naar Europese landen gevlucht. In Nederland zijn volgens staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel en Migratie, VVD) momenteel ruim 80.000 Oekraïners ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP). De Oekraïense vluchtelingen mogen tot zeker maart 2024 blijven, zo hebben EU-landen onderling afgesproken.

Europees commissaris voor Energie Kadri Simson zei dinsdag dat EU-landen en bedrijven meer geld en andere benodigdheden beschikbaar moeten stellen om de energievoorziening van Oekraïne te herstellen. „Het is dringend”, zei ze. „Het welzijn van duizenden en tienduizenden huishoudens, kwetsbare mensen, kinderen en bejaarden staat op het spel”.

Nederland gaat ook in 2023 Oekraïense militairen opleiden in VK

Nederland stuurt ook volgend jaar militaire instructeurs naar het Verenigd Koninkrijk, om daar Oekraïense militairen op te leiden. Dat meldt het ministerie van Defensie maandag. Het Korps Mariniers gaat vanaf januari tot maart twee lichtingen Oekraïners voorbereiden op de strijd tegen de Russische agressie in hun land. Nederlandse militairen verzorgen sinds afgelopen zomer trainingen aan Oekraïense militairen in het noorden van Engeland.

Ollongren ging maandag op bezoek bij de oefenende militairen. Ze noemt de inzet van de Oekraïense rekruten en de Nederlandse instructeurs „indrukwekkend” en zegt „diep geraakt” te zijn door gesprekken die ze voerde met Oekraïense militairen. Dit jaar leidt Nederland samen met de Britten en collega’s uit vijf andere landen in totaal zo’n tienduizend militairen op voor de strijd tegen Rusland. Zij doorlopen allen een trainingsprogramma van vijf weken. „Het is zeer intensief”, aldus Ollongren, „normaal duurt zo’n opleiding een aantal maanden.”

Op dit moment worden de opleidingen nog verzorgd door negentig landmachtmilitairen van de 13 Lichte Brigade uit Oirschot. Zij worden in januari afgelost door het Korps Mariniers. De kosten van de Nederlandse missie, die Operatie Interflex heet, bedragen zo’n 7 miljoen euro.

Gewapend verzet tegen Russische invasie is noodzakelijk volgens de Oekraïense bevolking

De overgrote meerderheid van de Oekraïners steunt het gewapende verzet tegen de Russische invasie. Dat blijkt uit een telefonische enquête die het Internationale Instituut voor Sociologie in Kiev heeft uitgevoerd onder inwoners in heel Oekraïne. 86 procent van de ondervraagden vindt het „noodzakelijk” om het gewapend verzet tegen Rusland voort te zetten, ook als de Russische bombardementen op Oekraïense steden voortduren.

Ook de meerderheid van de inwoners van de oostelijke regio’s Donetsk en Charkov, waar de meeste raketaanvallen en beschietingen plaatsvinden, vinden dat het gewapende gezet moet worden voortgezet. De respondenten konden uit een aantal stellingen de optie kiezen die hun gedachten het best omschrijft. Slechts 10 procent van de ondervraagden koos voor de stelling dat onderhandelingen nodig zijn om het geweld zo snel mogelijk te beëindigen, „ook als dat betekent dat Oekraïne concessies moet doen aan Rusland”.

Voor de enquête heeft het instituut duizend volwassen inwoners uit heel Oekraïne ondervraagd. Hun telefoonnummers zijn willekeurig door een computer geselecteerd. Inwoners van bezette gebieden waren lastig te bereiken, maar dat heeft volgens het instituut geen „significante invloed” op de resultaten, omdat de meeste antwoorden van respondenten uit deze gebieden eensgezind waren.

Pro-Russische autoriteiten vormen burgereenheden in bezet Cherson

Het door Rusland aangestelde bestuur in de Oekraïense regio Cherson gaat daar mannelijke inwoners in defensie-eenheden organiseren. De autoriteiten schrijven maandag op Telegram volgens persbureau Reuters dat lokale mannen de „mogelijkheid” hebben om zich aan te sluiten als ze vrijwillig in de door Rusland geannexeerde regio blijven. Andere burgers in het bezette Cherson zijn door Moskou opgeroepen te evacueren naar Rusland.

Het is niet duidelijk hoe ‘vrijwillig’ de deelname aan de burgereenheden precies is. Mannen in andere bezette Oekraïense regio’s, zoals Donetsk, werden eerder gedwongen mee te vechten met de krijgsmachten van Russische bondgenoten. De Russische president Vladimir Poetin heeft vorige week de staat van beleg afgekondigd in de geannexeerde gebieden, wat de lokale autoriteiten de kans geeft de mobilisatie op te voeren.

Rusland beweert dat de inwoners van Cherson het gebied moeten ontvluchten „om je leven te redden” voor het tegenoffensief van Oekraïne. Zondag vuurde Rusland nog raketten en drones af op de bezette stad Mykolajiv, zo’n 35 kilometer verwijderd van de frontlinie in Cherson, waarbij een flatgebouw werd verwoest.

Lees ook: Rusland maakt zich op voor de strijd om Cherson, burgers moeten wijken

De Oekraïense militairen boekten de laatste weken terreinwinst. Als Oekraïne de belangrijke havenstad Cherson bevrijdt, zou dit de eerste grote stad zijn die Oekraïne terug in handen krijgt sinds het begin van de oorlog. Daarnaast zou Kiev via Cherson kunnen doorstoten naar de Krim, het door Rusland in 2014 geannexeerde schiereiland.

VK: Rusland gebruikt nog altijd Iraanse drones in Oekraïne

Rusland gebruikt nog altijd drones van Iraanse makelij in de oorlog tegen Oekraïne. Dat schrijft het Britse ministerie van Defensie maandag op Twitter.

Met de Shahed-136-drone bombardeerde Rusland de afgelopen weken Oekraïense burgerdoelen. Omdat deze kamikazedrones lawaaierig zijn en op lage hoogte en traag vliegen, zijn ze voor Oekraïense luchtverdediging een „gemakkelijk doelwit”, aldus het Britse ministerie van Defensie. De drones worden in 85 procent van de gevallen succesvol onderschept door het Oekraïense luchtafweersysteem, stelde de Oekraïense president Volodymyr Zelensky eerder. Dit is niet onafhankelijk geverifieerd.

Op het gebied van drones heeft Iran een uitgebreid arsenaal opgebouwd. De Shaded-136 is slechts een instapmodel en voor Rusland een zeer goedkope optie. Daardoor kan Rusland grote aantallen inzetten, hoewel het land zelf altijd heeft ontkend drones te hebben gekocht van Iran. Volgens Oekraïense inlichtingendiensten heeft Rusland rond 17 oktober 2.400 van deze drones besteld. Vorige week bleek uit onderzoek van The New York Times dat Iran leden van de Islamitische Revolutionaire Garde naar de Krim gestuurd heeft om te helpen met het oplossen van problemen waar drones mee kampen.

Lees ook: De extreem goedkope Iraanse kamikazedrones zijn geen wonderwapens

Scholz en Von der Leyen willen ‘Marshallplan’ voor Oekraïne

De Duitse bondskanselier Olaf Scholz en voorzitter Ursula von der Leyen van de Europese Commissie willen „een Marshallplan van de 21ste eeuw” voor Oekraïne, schrijven ze in een opiniestuk in de Frankfurter Allgemeine Zeitung. De weg van wederopbouw is volgens hen ook „een weg naar de Europese Unie” voor het door Rusland aangevallen Oekraïne. Scholz en Von der Leyen realiseren zich dat „men voorzichtig moet zijn met historische vergelijkingen”, maar zijn ervan overtuigd dat voor de wederopbouw van Oekraïne een strategie is vereist „van hetzelfde niveau als het ‘Marshallplan’ voor Europa na de Tweede Wereldoorlog.”

Het stuk van de bondskanselier en de commissievoorzitter verscheen zondagavond online, een dag voordat er in Berlijn een overleg begint tussen het Duitse en Oekraïense zakenleven over de toekomstige wederopbouw van Oekraïne. Volgens Scholz en Von der Leyen is het steunen van Oekraïne in het belang van de EU. „Oekraïne verdedigt ook de op internationale regels gebaseerde orde, de basis van ons vreedzame samenleven en welzijn wereldwijd”, schrijven ze. „Dus als we Oekraïne steunen, bouwen we aan onze toekomst en die van ons gezamenlijke Europa.” De wederopbouw is in de ogen van Scholz en Von der Leyen „een langdurige taak die nu moet beginnen”.

Met het Marshallplan kregen Nederland en andere Europese landen tussen 1948 en 1952 geld, goederen, grondstoffen en levensmiddelen van de Verenigde Staten, deels in de vorm van leningen en deels als gift. De omvangrijke hulp was een initiatief van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken George C. Marshall.

Voor volgend jaar heeft de Europese Unie al 18 miljard euro aan financiële steun toegezegd aan Oekraïne. Dat geld zal in maandelijkse termijnen van 1,5 miljard euro worden overgemaakt zodat de regering in Kiev kan rekenen op „een voorspelbare en stabiele geldstroom”, maakte Von der Leyen vrijdagmiddag bekend.

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het vorige blog terug