Nieuwe exportban VS knijpt Chinese chipindustrie af

De Verenigde Staten voeren nieuwe exportbeperkingen in om de Chinese chipindustrie af te remmen. Vrijdag kondigde het Bureau of Industry and Security (BIS), een afdeling van het Amerikaanse ministerie van handel, een pakket maatregelen aan om te voorkomen dat China nieuwe supercomputers bouwt of geavanceerde systemen voor kunstmatige intelligentie ontwikkelt. De Chinese overheid zet zulke technologie in voor militaire doeleinden, aldus de Amerikanen. Dat is volgens de regering-Biden een bedreiging voor de nationale veiligheid. Bovendien schendt China de mensenrechten door een surveillancestaat te creëren, vinden de Amerikanen.

Apparatuur of software die nodig is voor de productie van geavanceerde processors en geheugenchips vergt voortaan een exportlicentie. In de praktijk komt dit vaak neer op een verbod. Eerdere exportbeperkingen waren gericht op specifieke bedrijven als Huawei of SMIC, China’s grootste chipmaker. Deze nieuwe maatregelen moeten de gehele Chinese chipindustrie op een achterstand van ongeveer tien jaar houden ten opzichte van de rest van de wereld.

Op de beurzen in New York en Shenzen was de schok maandag voelbaar. De aandelenkoersen van Amerikaanse leveranciers aan de chipindustrie, zoals Applied Materials en Lam Research, daalden met bijna 5 procent. SMIC verloor ruim 4 procent van zijn beurswaarde, kleinere bedrijven in de sector noteerden verliezen van 10 tot 20 procent.

Applied Materials en Lam Research leveren onmisbare apparatuur voor chipproductie. Ook de software om chips te ontwerpen is vaak van Amerikaanse origine. De Amerikaanse techbedrijven raken nu wel hun Chinese omzet kwijt – soms een derde van de totale omzet. Dat verlies beperkt hun investeringen in innovaties, en de beperkingen sterken de Chinese overheid om met nog meer toewijding eigen technologie te ontwikkelen.

Lees ook: Waarom de hele wereld rekent op chips uit Taiwan

Eigen halfgeleiderindustrie

China wil minder afhankelijk zijn van de import van chips en probeert sinds 2015 een eigen halfgeleiderindustrie op poten te zetten. Ondanks enorm steunpakketen van de Chinese staat is dit zogeheten Made in China 2025-plan nog niet van de grond gekomen.

Chinese chipfabrikanten mogen geen Amerikaanse technologie gebruiken die hen in staat stelt om rekenchips met een nauwkeurigheid van 14 nanometer (14 miljoenste van een millimeter) te produceren. Ter vergelijking: de meest geavanceerde chips die Samsung en TSMC maken, hebben een nauwkeurigheid van 3 nanometer – ruim drie chipgeneraties verder.

De VS leggen ook de productie van geheugenchips in China aan banden. Daar ligt de grens bij chips die uit 128 verschillende lagen bestaan. De meest geavanceerde geheugenchips van de Amerikaanse chipfabrikant Micron, bestemd voor SSD-opslag, bestaan al uit meer dan 200 lagen.

Lithografiemachines vormen een cruciaal onderdeel van chipfabrieken. ASML, producent van zulke machines, is de potentiële schade van de maatregelen nog aan het inventariseren, laat een woordvoerder van het Veldhovense bedrijf weten. Als Nederlands bedrijf valt ASML niet rechtstreeks onder de jurisdictie van Amerikaanse exportbeperkingen, maar problemen kunnen zich voordoen als bijvoorbeeld vervangende onderdelen uit de VS moeten komen.

De Amerikanen voeren ondertussen de druk op de Nederlandse overheid en de EU op, om te voorkomen dat ASML ook gangbare lithografiemachines naar China exporteert. Tot nu toe is daar geen gehoor aan gegeven.