Zelensky waarschuwt dat Russische bevolking wordt voorbereid op inzet kernwapens

Dit blog is gesloten

Lees hier verder in het nieuwe blog

Zelensky waarschuwt dat Russische bevolking wordt voorbereid op inzet kernwapens

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky waarschuwt dat de Russische bevolking wordt voorbereid op de inzet van kernwapens. „Ze beginnen hun samenleving erop voor te bereiden en dat is heel gevaarlijk”, zegt Zelensky in een interview met de BBC. „Ze zijn niet klaar om ze te gebruiken, maar beginnen er wel over te communiceren (…) Ik vind zelfs er alleen maar over praten al gevaarlijk.” De Russische president Poetin en andere hooggeplaatste Russen hebben meerdere malen gezinspeeld op de inzet van nucleaire wapens „om zichzelf te verdedigen”.

De Oekraïense president wil daarom dat er preventieve sancties worden afgekondigd tegen Moskou. Hij roept de wereld op nu al te handelen, omdat de Russische dreiging een „risico voor de hele planeet” vormt. De Oekraïense president ontkent verder dat hij donderdag in een videogesprek met een Australische denktank heeft opgeroepen tot „preventieve aanvallen” van de NAVO op Rusland. Volgens hem is er iets misgegaan met vertaling vanuit het Oekraïens van dat gesprek.

Het Witte Huis liet vrijdagmiddag weten dat er geen aanwijzingen zijn dat Rusland voorbereidingen treft voor de inzet van kernwapens, ook al hield president Joe Biden deze week wel een alarmerende toespraak over de nucleaire dreiging. Hij zei tijdens een evenement in New York onder meer dat de dreiging „terug is op het niveau van de Koude Oorlog” en dat we „sinds Kennedy en de Cubaanse rakettencrisis niet meer zijn geconfronteerd met een naderende armageddon.” Maar het Witte Huis benadrukt vrijdag dat er geen nieuwe informatie is binnengekomen die heeft geleid tot die uitspraken.

VN-rapporteur gaat mensenrechtensituatie in Rusland beoordelen

Een onafhankelijke expert gaat de mensenrechtensituatie in Rusland beoordelen. Dat heeft de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties vrijdag besloten na een resolutie die daartoe opriep, zo melden verschillende internationale persbureaus. De rapporteur zal zich onder meer buigen over arrestaties van betogers en het beteugelen van de vrijheid van meningsuiting in Rusland. Die staat sinds de invasie in Oekraïne in februari verder onder druk.

Lees ook: Met gedeeltelijke mobilisatie wordt angst van Russen werkelijkheid

De concepttekst werd ondersteund door de lidstaten van de Europese Unie, met uitzondering van Hongarije. Ook de Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk stemden, net als vijftien andere landen, voor de resolutie. Zo’n 24 landen brachten geen stem uit en er waren zes tegenstemmen, van onder meer China. Rusland zelf kon zich niet uitspreken over de resolutie vanwege een schorsing.

Gedurende de oorlog in Oekraïne is de persvrijheid in Rusland zwaar onder druk komen te staan. Media mogen niet spreken van een oorlog, maar uitsluitend berichten over een „speciale militaire operatie”. Het Russisch parlement heeft een wet aangenomen waarmee brengers van „nepnieuws” over de oorlog een celstraf van vijftien jaar kunnen riskeren. Ook zijn in Rusland honderden betogers opgepakt die protesteerden tegen de gedeeltelijke mobilisatie voor reservisten om te vechten in Oekraïne.

Nederlandse man opgepakt voor leveren goederen aan Rusland, mogelijk voor militaire doeleinden

Een 55-jarige man uit het oosten van het land is dinsdag 27 september aangehouden, omdat hij goederen aan Rusland zou hebben geleverd die ook voor militaire doeleinden gebruikt kunnen worden. Dat heeft de fiscale opsporingsdienst FIOD vrijdag bekendgemaakt. De man heeft naast de Nederlandse nationaliteit ook de Russische nationaliteit. Hij wordt verdacht van het overtreden van de Sanctiewet.

De FIOD spoorde de man op nadat een bank melding had gedaan bij de Financial Intelligence Unit (FIU), waarna een onderzoek werd begonnen. Zowel de douane als Europol hebben aan dit onderzoek meegewerkt. Na de arrestatie is beslag gelegd op de bankrekeningen en handelsvoorraad van de man.

Het leveren van goederen aan Rusland is strijdig met de handelsbeperkingen. Die vallen onder het sanctiepakket dat de Europese Unie tegen Rusland heeft aangenomen omwille van de oorlog in Oekraïne. Volgens de FIOD is het vermoeden dat de man onder meer microchips heeft geleverd aan Russische bedrijven. Microchips, waar in Rusland een groot tekort aan is, kunnen worden gebruikt om wapens te produceren. Begin september bleek de Russische krijgsmacht te kampen met munitietekorten.

De man zit nog altijd vast. Waar hij precies woont of is opgepakt, kan een woordvoerder van de FIOD niets over zeggen.

Rusland noemt uitspraken Zelensky over preventieve aanvallen ‘aanzet tot nieuwe wereldoorlog’

De uitspraken van Volodymyr Zelensky over „preventieve aanvallen” van de NAVO op Rusland „bevestigen de dreiging vanuit Kiev”, dat zegt de Russische minister voor Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov vrijdag in een verklaring, meldt staatspersbureau Tass. Volgens hem bevestigt dit de „noodzaak” voor de oorlog in Oekraïne, wat hij „de speciale militaire operatie” noemt.

In een videogesprek met het Lowy Institute, een Australische denktank, werd Zelensky donderdag gevraagd wat de NAVO volgens hem kon doen om een nucleaire aanval van Rusland te voorkomen. De president antwoordde dat de NAVO de mogelijkheid dat Rusland kernwapens gebruikt, moet uitsluiten. „Maar wat belangrijk is, ik doe nogmaals een beroep op de internationale gemeenschap, zoals ik dat ook vóór 24 februari (het begin van de Russische invasie, red.) deed – we hebben preventieve aanvallen nodig, zodat ze weten wat er met hen zal gebeuren als ze kernwapens gebruiken, en niet andersom,” zei hij. Volgens Zelensky moet de NAVO heroverwegen hoe het druk uitoefent op Rusland.

De woordvoerder van Zelensky, Serhej Njotforov, verduidelijkte later op Facebook dat de president het had over preventieve sancties en niet over nucleaire aanvallen. „De president sprak over de periode vóór 24 februari. Toen hadden preventieve maatregelen genomen moeten worden om te voorkomen dat Rusland een oorlog zou ontketenen.”

Rusland heeft woedend gereageerd op de uitspraken. Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov noemde de uitspraken van Zelensky „niets anders dan een oproep om een nieuwe wereldoorlog te beginnen met monsterlijke en onvoorspelbare gevolgen”. Hij riep de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie op om te reageren op de opmerkingen. Volgens Peskov moeten vooral de VS en het VK reageren, omdat die landen volgens hem „in feite de acties van Kiev controleren” en dus „verantwoordelijkheid dragen voor de uitspraken van de Oekraïense president”.

Biden: risico nucleaire ramp op hoogste niveau in zestig jaar

Het risico op een nucleaire ramp is op het hoogste niveau sinds het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Dat heeft de Amerikaanse president Joe Biden donderdag gezegd tijdens een evenement van de Democratische Partij, meldt persbureau AP. Volgens Biden is het risico op een „nucleaire armageddon” niet meer zo hoog geweest sinds de Cubacrisis in 1962, toen de Koude Oorlog een kookpunt bereikte.

De Amerikaanse president zei verder in de toespraak dat Poetin „geen grapjes” maakt als hij dreigt met nucleaire wapens inzetten in de strijd in Oekraïne. Die dreiging moet volgens Biden niet worden onderschat omdat het Russische leger „ondermaats presteert”. „Waar vindt Poetin een uitweg? Op wat voor manier kan hij, zonder gezichtsverlies en zonder dat Rusland aanzienlijk aan macht verliest, uit deze positie komen?”

Poetin en het Russische legerofficieren hebben meermaals gedreigd met de inzet van nucleaire wapens in Oekraïne. Het meest recente dreigement kwam vorige week, toen Poetin na de illegale annexatie van vier Oekraïense provincies stelde Russisch grondgebied „op alle mogelijke manieren” te zullen verdedigen. Volgens Amerikaanse inlichtingendiensten is vooralsnog geen aanwijzing gevonden dat Rusland daadwerkelijk in de richting het gebruiken van kernwapens beweegt.

Noorwegen beperkt toegang voor Russische vissers

Noorwegen gaat Russische vissersboten de toegang tot zijn havens beperken. Dat meldt persbureau Reuters donderdag. Het Scandinavische land neemt de stap om veiligheidsredenen nadat politici en veiligheidsexperts de afgelopen dagen pleitten voor een verbod op het aanmeren van Russische schepen.

De roep om strengere maatregelen kwam na de ontdekking van grote lekken in de Nord Stream-gaspijpleidingen vorige week. De pijpleidingen raakten op vier plekken beschadigd in de Oostzee bij Denemarken en Zweden. Autoriteiten meldden dat ontploffingen waren waargenomen, waardoor een sterk vermoeden bestaat dat de pijpleidingen zijn gesaboteerd. Gespeculeerd wordt dat Rusland achter de vernielingen zit.

Russische schepen mogen voortaan nog maar bij drie havens aanmeren en moeten daarbij veiligheidscontroles ondergaan, liet minister van Buitenlandse Zaken Anniken Huitfeldt weten tijdens een persconferentie. „De onaanvaardbare annexaties van Rusland in Oekraïne, de aanvallen op gaspijpleidingen in de Oostzee en de toegenomen drone-activiteit hebben ertoe geleid dat de regering de veiligheid verder heeft aangescherpt”, zei ze.

Kinderen in door Rusland bezette Cherson op ‘vakantie’ naar de Krim

In de gebieden van Cherson die nog in handen zijn van Russische troepen zijn nieuwe schoolvakanties afgekondigd, van 6 tot 21 oktober. Tijdens die vakanties moeten alle leerlingen van middelbare scholen en opleidingen in de regio naar de Krim om „deel te nemen aan recreatieve programma’s van de Russische Federatie in de Republiek van de Krim.” Dat meldt een Russisch decreet via Telegram.

Dit zou na „vele verzoeken en wensen van ouders” zijn geregeld door het Russische Ministerie van Onderwijs en Wetenschap in Cherson en de Krim. In het bericht staat dat kinderen uit de stad Cherson en vijf andere gemeentedistricten hun vermeende vakantie zullen doorbrengen „in de beste kuuroorden in de Krim”. Vervolgens staat hen „spannende reizen en ontmoetingen met interessante mensen” te wachten. Het ministerie zegt de regering van de Krim dankbaar te zijn voor „de mogelijkheid om de gezondheid van kinderen in Cherson te verbeteren”.

KyleWOrton Kyle Orton A rather sinister development: in the areas of #Kherson that #Russia still holds, school holidays have been declared from Oct. 6 to 21, during which all children are to be „evacuated” or deported to #Crimea. https://t.co/hMPjCJrYDS 6 oktober 2022 @ 10:25

Volgen

Rutte: Poetin is niet blij met bijeenkomst van Europese leiders

Premier Mark Rutte denkt dat de Russische president Vladimir Poetin niet blij is met de bijeenkomst van Europese leiders in Praag. Dat zei hij donderdag in de Tsjechische hoofdstad tegen persbureau ANP.

„Als Moskou dit beschouwt als een samenzijn van al degenen die zich keren tegen die verschrikkelijke Russische agressie, dan is dat precies het signaal dat we willen uitstralen”, zei Rutte voor aanvang van het overleg. Volgens de Belgische premier Alexander De Croo toont de bijeenkomst hoe geïsoleerd Rusland is.

Met 43 andere Europese landen is Nederland aanwezig in Praag voor een overlegforum van „uniek formaat”, om de oorlog in Oekraïne en de gevolgen daarvan te bespreken. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zal per video deelnemen aan het gesprek. Rusland en Wit-Rusland zijn de enige landen op het Europese continent die niet aanwezig zijn.

Russische aanvallen op de stad Zaporizja, burgers onder het puin

Zeven Russische raketten zijn donderdagochtend vroeg ingeslagen bij een woongebouw in de Zuid-Oekraïense stad Zaporizja. Daarbij kwam ten minste een persoon om het leven. Zeker vijf mensen zitten vast onder het puin, melden lokale autoriteiten volgens internationale persbureaus. De aanslagen kwamen slechts enkele uren nadat de Oekraïense president Volodymyr Zelensky had aangekondigd dat het Oekraïense leger zeker zeven dorpen in de door Rusland bezette regio Cherson heeft heroverd.

Gouverneur van Zaporizja Oleksandr Staroech riep op Telegram zijn inwoners op om in schuilkelders te blijven zitten. Onder het puin werd onder anderen een 3-jarig meisje vandaan gehaald, die met verwondingen naar het ziekenhuis is gebracht. Volgens Kiev zijn bij de laatste Russische aanvallen in de regio’s Dnjepr, Donetsk, Zaporizja en Cherson in totaal tien mensen omgekomen. Ook meldden de Oekraïense autoriteiten donderdag Russische drones te hebben neergeschoten die op weg waren naar de steden Odessa en Mykolajiv. Die informatie is nog niet bevestigd door onafhankelijke bronnen.

De Oekraïense regio Zaporizja werd vorige week door de Russische president Vladimir Poetin ingelijfd na een illegitiem referendum. In de buurt van de stad staat de grootste kerncentrale van Europa, die al maandenlang bezet is door Russische strijdkrachten. Het hoofd van het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie, Rafael Grossi, zal naar verwachting deze week naar Kiev en vervolgens naar Moskou reizen voor overleg over de nucleaire veiligheid rond de kerncentrale. Het Kremlin bevestigde donderdag dat Rusland zich voorbereidt op het bezoek van Grossi, die vermoedelijk opnieuw zal aandringen op een gedemilitariseerde zone rond de centrale.

‘VS denken dat Kiev achter moord op Doegina zat’

Amerikaanse inlichtingendiensten denken dat leden van de Oekraïense regering verantwoordelijk zijn voor de autobom waarbij Daria Doegina om het leven kwam in een Moskouse voorstad in augustus. Doegina was de dochter van de prominente nationalistische ideoloog Aleksandr Doegin (70). Dat melden medewerkers van Amerikaanse inlichtingendiensten woensdag aan the New York Times.

De Verenigde Staten namen geen deel aan de aanval volgens de medewerkers, ook niet indirect door bijvoorbeeld het leveren van inlichtingen. Ook werden zij niet vooraf op de hoogte gesteld van de bomaanslag. Daarbij ging een explosief af in de auto die de 29-jarige Doegina bestuurde na een kunstfestival, waar haar vader ook aanwezig was. Laatstgenoemde besloot op het laatste moment met een andere auto mee te rijden. Het is niet zeker of hij het eigenlijke doelwit van de aanval was, al is daar sindsdien druk over gespeculeerd.

Lees ook: Was ‘Kremlin-ideoloog’ Aleksandr Doegin het doelwit van explosie bij Moskou?

Kiev heeft publiekelijk ontkend achter de aanval te zitten en deed dat bij navraag door the New York Times opnieuw. De Russische inlichtingendienst FSB wees al eerder met de beschuldigende vinger naar Kiev inzake de dood van Doegina. De Verenigde Staten zijn bezorgd dat zulke acties juist tot een verergering van het conflict tussen Rusland en Oekraïne kunnen leiden. De bronnen van the New York Times lieten niet weten welke leden of onderdelen van de Oekraïense regering achter de bomaanslag zouden zitten.

Kremlin-kritische journalist Ovsjannikova ontsnapt aan huisarrest

De Russische journalist Marina Ovsjannikova, bekend van haar protest tegen de oorlog in Oekraïne tijdens een live tv-uitzending, is aan haar huisarrest ontsnapt. Dat bevestigt de 43-jarige journalist woensdag in een bericht op Telegram. Ze werd begin augustus door de Russische autoriteiten gearresteerd voor het verspreiden van „valse informatie over de Russische strijdkrachten” en het „in diskrediet brengen” van het leger, wat verboden is in Rusland sinds de invasie van Oekraïne.

„Ik acht mezelf volledig onschuldig, en aangezien onze staat weigert zijn eigen wetten na te leven, weiger ik me te houden aan de maatregel van huisarrest die me vanaf 30 september 2022 is opgelegd en onthef ik mezelf ervan,” zei ze op Telegram. Haar advocaat zei tegen persbureau Reuters dat Ovsjannikova woensdag om 10.00 uur (lokale tijd) moest verschijnen voor een hoorzitting in een rechtbank in Moskou. Echter konden de autoriteiten, die Ovsjannikova zouden ophalen voor de zitting, haar niet vinden.

Ovsjannikova werkte eerder bij de Russische televisie, maar is sinds april als correspondent in Moskou aangesloten bij de Duitse krant Die Welt. Toen ze nog bij de Russische televisie werkte, liep de journalist met een protestbord door de studio tijdens een live nieuwsuitzending, enkele weken na de invasie van Rusland in Oekraïne. Op het bord stond de boodschap „stop de oorlog. Geloof niet in propaganda. Hier wordt tegen u gelogen”. Haar protest ging de hele wereld over. Kremlin-kritiek op de Russische televisie komt zelden voor.

Er hangt Ovsjannikova een gevangenisstraf van maximaal tien jaar boven het hoofd als ze schuldig wordt bevonden. Volgens Ovsjannikova wordt ze vervolgd „omdat ze de waarheid vertelde”.

Von der Leyen wil dat EU-lidstaten infrastructuur beschermen met satellietnetwerken

Ursula von der Leyen, voorzitter van de Europese Commissie, roept EU-lidstaten op om hun cruciale infrastructuur beter te beschermen. Dat zegt ze woensdag in een toespraak in het Europees Parlement. Aanleiding voor de oproep zijn de recente explosies in de Nord Stream-pijpleidingen, die volgens Von der Leyen een gevolg waren van sabotage.

Lees ook: Aanslag legt kwetsbaarheid van Europa’s infrastructuur bloot

Landen moeten noodoefeningen uitvoeren en door middel van satellietbeelden potentiële dreigingen detecteren, zo zei Von der Leyen. „De sabotage van de Nord Stream-pijpleidingen heeft blootgelegd hoe kwetsbaar onze energie-infrastructuur is. Alle Europeanen hebben er baat bij als we onze cruciale infrastructuur beter beschermen.” De NAVO zei eerder „verenigd en vastberaden” te reageren op elke opzettelijke aanval op de infrastructuur van lidstaten. „We bereiden ons erop voor, werken aan afschrikking en zullen ons ertegen verdedigen.” Hoe de NAVO dat wil doen, zegt het militaire bondgenootschap niet.

Eind september werden krachtige explosies gemeten langs Nord Stream 1 en 2, die gaten sloegen in beide pijpleidingen. De Europese Commissie reageerde bezorgd op de lekkages en kondigde een „robuuste en verenigde reactie” aan, onder andere door de beveiliging van de leidingen aan te scherpen.

Lees ook: Ook onderzeese internetkabels zijn kwetsbaar voor sabotage

Britse ministerie van Defensie ziet Oekraïense troepen Loehansk naderen

Oekraïense strijdkrachten blijven vooruitgang boeken tegen Rusland in het noordoosten en zuiden van het land, meldt het Britse ministerie van Defensie woensdagochtend. De weg tussen de dorpen Svatove en Kreminna zou nu binnen het bereik van Oekraïense artillerie liggen, waardoor de bevoorrading van Russische militairen in het oosten van Oekraïne verder onder druk kan komen te staan.

„Het zal Russische leiders zorgen baren dat Oekraïense eenheden nu dicht bij de grenzen van Loehansk komen”, aldus de Britse Defensie. Dat is een van de vier regio’s die Rusland vorige week heeft geannexeerd. Het Kremlin beschouwt de vier ingenomen regio’s als Russisch grondgebied.

Oekraïne heeft de afgelopen tijd flink terrein gewonnen op Rusland. Dinsdag forceerden de strijdkrachten de grootste doorbraak sinds het uitbreken van de oorlog door in het zuiden door te dringen tot de Russische verdedigingslinies. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky sprak dinsdagavond van een „snelle en krachtige opmars” in het zuiden van Oekraïne. „Alleen deze week al zijn tientallen nederzettingen bevrijd van de Russen.”

Lees ook Voorlopig moet Rusland in Cherson en de Donbas achteruit

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het vorige blog terug