Russische staatsmedia publiceren uitslagen schijnreferenda: bezette regio’s willen bij Rusland horen

Dit blog is gesloten

Dit blog over de oorlog in Oekraïne is gesloten.

Lees voor de laatste ontwikkelingen verder in ons nieuwe blog.

Gevluchte Russen kunnen asiel aanvragen in de Verenigde Staten

De Verenigde Staten zullen iedereen verwelkomen die asiel zoekt vanwege de „impopulaire” oorlog die Rusland voert in Oekraïne. Dat heeft de perssecretaris van het Witte Huis dinsdag gezegd, volgens persbureau Reuters. Volgens de regering-Biden moeten de Russische staatsburgers „ongeacht hun nationaliteit, asiel kunnen aanvragen in de Verenigde Staten”. Hun aanvraag zal dan „per geval” worden behandeld.

Tienduizenden Russen vluchtten de afgelopen dagen het land uit om hun dienstplicht te ontlopen, vanwege de door president Poetin aangekondigde militaire mobilisatie. Binnen de Europese Unie zijn de meningen verdeeld over het toelaten van Russische vluchtelingen. Staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) zei vrijdag, twee dagen na de oproep van Poetin om honderdduizenden reservisten naar Oost-Oekraïne te sturen, dat hij Russische dienstplichtige mannen die aankomen in Nederland „zeker niet” zal terugsturen.

Vorige week kwamen 66.000 Russische burgers de EU binnen

Tussen 19 en 25 september zijn 66.000 Russische burgers de Europese Unie binnengekomen, een stijging van 30 procent ten opzichte van de week ervoor. Dat heeft Frontex, het grensagentschap van de Europese Unie, dinsdag bekendgemaakt. Sinds de aangekondigde militaire mobilisatie gingen aanzienlijk meer Russen de grens met buurlanden Finland en Estland over.

Volgens Fortex zullen op de korte termijn nog meer Russen aankomen bij EU-grensposten. In de afgelopen vier dagen zijn 30.000 Russische staatsburgers in Finland aangekomen. Ook zijn veel Russen in de afgelopen dagen de grenzen overgestoken met andere buurlanden, zoals Mongolië en Georgië.

De meeste Russische burgers die de EU binnen zijn gekomen hebben een verblijfsvergunning of visum, maar Fortex schat dat het aantal illegale grensovergangen zal toenemen als het Kremlin besluit de grenzen te sluiten zodat dienstplichtigen het land niet meer uitkunnen. Moskou heeft nog geen dergelijk besluit genomen.

Zelensky ontslaat Oekraïense ambassadeur in Nederland

De Oekraïense ambassadeur in Nederland, Maksym Kononenko, is dinsdag op staande voet ontslagen door de Oekraïense president Volodymyr Zelensky. Dat heeft laatstgenoemde dinsdag via zijn website bekendgemaakt. Over de reden voor het ontslag is nog niets bekendgemaakt.

Kononenko was pas in functie in Den Haag sinds 16 februari, iets meer dan een week voor de Russische inval. De ambassade heeft nog niet gereageerd op het nieuws en was dinsdagavond niet bereikbaar voor een reactie. Kononenko bevestigde op Twitter dat „mijn diplomatieke missie voorbij is”, maar dat hij samen met Nederland „zal blijven vechten voor de vreedzame toekomst van Europa”.

KononenkoMak Maksym Kononenko Yes, President’s Decree is published, my diplomatic mission is over but, it’s not the end. The 🇳🇱 have been supporting 🇺🇦 for last 8 months and, I ´m sure, will continue to do so. Because we are sharing same values, we are fighting together for the peaceful future of 🇪🇺 continent 27 september 2022 @ 17:49

Volgen

Lees ook: President Zelensky stuurt mensen makkelijk weg

Ook de Oekraïense ambassadeur in Zwitserland, Artem Roebtsjek, werd dinsdag zonder opgaaf van reden uit zijn ambt gezet. Voor het Vaticaan werd juist een nieuwe ambassadeur benoemd.

Russische staatsmedia publiceren uitslagen schijnreferenda: bezette regio’s willen bij Rusland horen

De schijnreferenda in vier door Rusland bezette Oekraïense regio’s stevenen, zoals verwacht, af op massale steun voor aansluiting bij Rusland. Volgens voorlopige resultaten, gepubliceerd door Russische staatsmedia, zou zo’n 98 procent van de bevolking in Zaporizja en Loehansk hebben gestemd voor inlijving door Moskou. In Donetsk en Cherson gaat het om respectievelijk 98 en 96 procent. Oekraïne en westerse politici zeiden afgelopen week al de vermoedelijk frauduleuze uitslag niet te zullen erkennen en noemen het plaatsvinden van het referendum in strijd met internationaal recht.

Lees ook: Zo verlopen de referenda in bezet Oekraïne: het Kremlin heeft verkiezingsfraude tot hogere kunstvorm verheven

Over de uitslag van de nepreferenda bestond vooraf al geen twijfel. Voor het Kremlin zijn referenda een beproefd middel om schijnkeuzes voor te leggen aan de bevolking in bezet gebied. Tijdens het referendum, dat vorige week vrijdag begon en vier dagen duurde, verschenen op sociale media beelden die erop leken te wijzen dat er onder dwang werd gestemd. Leden van stembureaus gingen begeleid door bewapende soldaten langs deuren om stembiljetten op te halen. Oekraïne en het Westen erkennen de uitslag niet en noemen het plaatsvinden van het referendum in strijd met internationaal recht.

De definitieve resultaten van de schijnreferenda worden woensdagochtend verwacht. Vervolgens is het de vraag wanneer de Russische president Vladimir Poetin de regio’s officieel zal inlijven. Mogelijk doet hij dat aankomende vrijdag, als hij het Russische parlement toespreekt.

Westerse analisten vrezen dat eenzijdige inlijving van de bezette regio’s door Rusland leidt tot verdere escalatie van de oorlog in Oekraïne. Poetin zou vanaf dat moment pogingen van Oekraïne om het grondgebied te bevrijden zien als een aanval op Rusland, wat voor hem de inzet van (tactische) kernwapens in de strijd zou legitimeren.

Kazachstan zal gevluchte Russen uitleveren, duizenden vluchtten inmiddels naar Mongolië en Georgië

Kazachstan zal Russen die hun land vanwege de gedeeltelijke mobilisatie proberen te ontvluchten, uitleveren aan Rusland als zij op een internationale ‘zoeklijst’ staan. Dat zegt het hoofd van het Kazachse ministerie van Binnenlandse Zaken Marat Akhmetzhanov , melden Oost-Europese media dinsdag. Volgens de Russische veiligheidsdienst FSB zouden tussen de afkondiging van de mobilisatie vorige week woensdag en zaterdagavond al 261.000 Russen hun land zijn ontvlucht.

Het aantal Russen dat dagelijks naar Georgië vlucht, is sinds de aankondiging van de gedeeltelijke mobilisatie in Rusland verdubbeld tot bijna 10.000. Dat heeft het Georgische ministerie van Binnenlandse Zaken volgens persbureau AFP donderdag bekendgemaakt. Inmiddels zijn er volgens persbureau Reuters ook duizenden Russen naar Mongolië gevlucht. Bij de grens stonden urenlange rijen. De Mongoolse regering heeft zich vanaf het begin neutraal opgesteld ten opzichte van de oorlog.

Vorige week schreef de Litouwse minister van Buitenlandse Zaken Gabrielius Landsbergis op Twitter dat Litouwen geen asiel zal verlenen aan „diegenen die hun verantwoordelijkheid ontlopen”. Russen moeten volgens hem „blijven en vechten. Tegen Poetin”. De vraag of Russische deserteurs als vluchtelingen behandeld moeten worden, is momenteel een belangrijk onderwerp van discussie. Hoe Georgië en Mongolië met gevluchte Russen om zullen gaan, is nog niet duidelijk.

Mongolië is vrijwel geheel afhankelijk van Russische olie en gas, en heeft baat bij de nieuwe gaspijplijn die Rusland van plan is te bouwen om China mee te bevoorraden. Twee weken geleden ontmoetten de Russische president Vladimir Poetin heeft zijn Chinese evenknie Xi Jinping elkaar in de Oezbeekse stad Samarkand om onder meer de plannen omtrent deze pijplijn te bespreken.

Bij de gesprekken waren ook andere centraal-Aziatische landen betrokken, waaronder Kazachstan en Mongolië. Rusland hoopte tijdens deze bijeenkomst toenadering te zoeken tot de leiders van de aanwezige landen.

Lees ook: Vluchtende Russen plaatsen EU-lidstaten voor een dilemma

Premier Orbán wil Hongaren consulteren over Russische sancties

De Hongaarse premier Viktor Orbán wil een „nationale consultatie” opzetten om inwoners van Hongarije te vragen wat zij vinden van de sancties tegen Rusland. Dat zei hij maandag in een toespraak in het parlement in de Hongaarse hoofdstad Boedapest. Volgens hem hebben de sancties „averechts” gewerkt, meldt persbureau Reuters. Hij maakte geen verdere details bekend van het consultatieplan. Het is een campagnestrategie die Orbán al eens eerder heeft gebruikt om steun voor zijn partij te versterken op het gebied van beleid rondom migratie en homorechten.

Orbán heeft zich eerder kritisch uitgelaten over de door de Europese Unie opgelegde sancties aan Rusland. Hij riep eerder deze maand op de maatregelen te schrappen. „We kunnen gerust zeggen dat als gevolg van de sancties de Europese bevolking armer is geworden, terwijl Rusland niet op de knieën is gevallen”, zei de Hongaarse premier deze maandag in het parlement, verwijzend naar de hoge energieprijzen.

Hongarije moet zich voorbereiden op een langdurige oorlog in buurland Oekraïne, volgens Orbán. Hij zei het „geen verrassing” te vinden dat Europese regeringen vallen. Daarmee doelde hij op de Italiaanse verkiezingen van zondag, waar de meest rechtse regeringsleider is gekozen sinds de Tweede Wereldoorlog. Wanneer Orbán de Hongaren wil vragen om „consultatie” is niet bekend.

Peskov spreekt van ‘sporadisch’ contact met VS over nucleaire dreiging

Rusland en de Verenigde Staten hebben „sporadisch” contact over nucleaire dreiging. Dat heeft Kremlin-woordvoerder Dmitri Peskov maandag gezegd op een persconferentie, aldus internationale persbureaus. Zondag vertelde de Amerikaanse veiligheidsadviseur Jake Sullivan op de Amerikaanse televisie dat het Witte Huis het Kremlin „op zeer hoge niveaus” en „met veel detail” had gewaarschuwd over de „catastrofale gevolgen” die inzet van nucleaire wapens door Rusland in Oekraïne zou hebben.

Tussen de twee nucleaire grootmachten staan altijd diplomatieke ‘backchannels’ open, aldus Peskov. „Maar die gebruiken we slechts sporadisch. Het is in ieder geval wel mogelijk om elkaar in noodgevallen berichten te sturen.” De angst over Russische inzet van kernwapens liep woensdag na de toespraak van de Russische president Vladimir Poetin op. Hij zei dat Rusland „alle middelen” zal inzetten om zijn territorium te verdedigen. „En dat is geen bluf”, voegde hij eraan toe.

Dreigen met de inzet van tactische kernwapens is inmiddels een bekend trucje van Poetin, één waarvan de dictator zich al sinds het begin van zijn invasie van Oekraïne bedient. Aanvankelijk schatten experts de daadwerkelijke dreiging niet al te hoog in. Met de mobilisatie-afkondiging en het nieuwe dreigement zette Poetin woensdag wel een nieuwe stap op de escalatieladder van het conflict met het Westen, menen kenners.

Lees ook: Groeit de kans dat Poetin de ondenkbare stap zet?

Kremlin: fouten gemaakt bij mobilisatie, nog niet zeker of grenzen openblijven

Het Kremlin heeft maandag erkend dat sommige Russische mannen sinds de mobilisatie-afkondiging ten onrechte zijn opgeroepen om in Oekraïne te vechten. Volgens woordvoerder Dmitri Peskov worden dat soort fouten gecorrigeerd, melden internationale persbureaus. Het is niet duidelijk op wat voor fouten hij doelt. De afgelopen dagen deden talloze verhalen op sociale media de ronde over Russische mannen die zonder enige militaire ervaring waren opgeroepen. Dat terwijl het Kremlin had verkondigd dat alleen om mannen met ervaring naar het front zouden gaan.

Sinds de Russische president Vladimir Poetin afgelopen woensdag een ‘gedeeltelijke’ militaire mobilisatie afkondigde probeert wie zich dat kan veroorloven het land uit te vluchten. Hoeveel mannen dat is gelukt is niet met zekerheid te zeggen, maar het onafhankelijke Russische nieuwsmedium Novaya Gazeta Europe sprak dit weekend van een kwart miljoen. In reactie op de uittocht van Russische mannen riepen sommige politici op tot het sluiten van de grenzen voor alle rekruteerbare mannen.

Volgens Peskov heeft het Kremlin weliswaar nog niet over de grenzen besloten, maar op sociale media verschenen maandagmiddag beelden die anders doen vermoeden. Bij de grens met Georgië zijn Russische pantservoertuigen met militairen gesignaleerd, die de lange files passeren. De Rusland-correspondent van The Guardian schrijft op Twitter dat zij moeten voorkomen dat de 300.000 opgeroepen reservisten Rusland ontvlucht, maar niet belast zijn met de taak álle rekruteerbare mannen binnen de grenzen te houden.

Servië en Turkije kanten zich eveneens tegen Russische referenda Oekraïne

Ook van zijn doorgaans trouwe bondgenoten hoeft de Russische president Vladimir Poetin niet te rekenen op steun voor de schijnreferenda in vier bezette Oekraïense gebieden. Net als Kazachstan, zullen Turkije en Servië de uitslagen en inlijving bij Rusland niet erkennen, hebben de buitenlandministers van de landen gezegd volgens het Russische persbureau Tass. Volgens Nikola Selakovic van Servië — dat zelf de onafhankelijkheid van Kosovo niet erkent — druisen de Russische referenda in tegen het principe van territoriale integriteit.

Van internationale steun voor de referenda in de regio’s Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson is vrijwel niets meer over. Zonder de referenda expliciet te veroordelen, uitten eerder India en China al hun zorgen over de situatie in Oekraïne. Afgelopen vrijdag zei het Indiase ministerie van Buitenlandse Zaken dat het land de nationale soevereiniteit van Oekraïne respecteert. Westerse landen hadden de internationale gemeenschap opgeroepen een duidelijk statement te maken tegen de plannen van het Kremlin. De regering van de zelfverklaarde volksrepubliek Loehansk reageerde maandag door te zeggen dat het Westen „de werkelijkheid niet erkent”, aldus Tass.

In Rusland is men ondanks de achterblijvende buitenlandse steun onverminderd tevreden over het verloop van de schijnreferenda. In de zelfverklaarde maar internationaal niet erkende volksrepublieken Loehansk en Donetsk zou de opkomst sinds vrijdag minstens 76 procent zijn, meldt persbureau RIA Novosti. Ook in Cherson en Zaporizja zou de kiesdrempel van 50 procent bijna gehaald zijn. Volgens een exitpoll in Zaporizja zou zondag een dubieuze 93 procent van de stemmers voor aansluiting bij Rusland hebben gekozen.

25-jarige Rus schiet commandant neer in Siberisch rekruteringscentrum

Een commandant in een Russisch rekruteringscentrum in Siberië is neergeschoten door een 25-jarige Russische man. Dat melden internationale persbureaus, waaronder het Russische Tass, terwijl een Rusland-correspondent van The Guardian beelden deelde van de schietpartij. De commandant ligt in kritieke toestand op de intensive care, waar de dokters „vechten voor zijn leven”, melden lokale autoriteiten op Telegram. De schutter is opgepakt en wordt „absoluut gestraft”.

Op beelden is te zien dat een man in een zaal één schot afvuurt in de richting van een groep mensen, waarschijnlijk gemobiliseerde Russen. Na het schot stuift de menigte in paniek weg. Andere beelden tonen hoe de neergeschoten man op een brancard naar de ambulance wordt gedragen. De schutter zou zichzelf hebben geïdentificeerd als de 25-jarige Roeslan Zinin. Hij zou volgens nog onbevestigde berichten boos zijn geweest over de mobilisatie van zijn beste vriend, die geen militaire ervaring heeft.

Uit verschillende delen van Rusland kwamen afgelopen dagen berichten van onvrede over de ‘gedeeltelijke mobilisatie’. In de autonome republieken Jakoetië en Dagestan waren in het weekend protestacties, onder meer van vrouwen die hun echtgenoot of zoon moeten afstaan aan het leger. Gebieden in het verre oosten van Rusland — waar een groot aantal etnische minderheden woont — leveren disproportioneel veel mannen voor de oorlog van Poetin, terwijl grote steden als Moskou en Sint-Petersburg dat lot bespaard blijft.

Lees ook dit artikel: Veilig je been breken, om maar niet te hoeven vechten

Ook Kazachstan erkent Russische nepreferenda in Oekraïne niet

Kazachstan zal de verwachte Russische annexatie van vier Oekraïense regio’s als gevolg van nepreferenda niet erkennen. Dat heeft het Kazachse ministerie van Buitenlandse Zaken maandag bekendgemaakt, meldt persbureau Reuters. Het Centraal-Aziatische land, ooit met Rusland verenigd in de Sovjet-Unie, vindt principes als „territoriale integriteit” en „soevereiniteit” daarvoor te belangrijk, en ziet liever dat er een politiek dialoog wordt gevoerd.

De afgelopen dagen is in de door Rusland bezette Oekraïense gebieden in Donetsk, Loehansk, Zaporizja en Cherson gestemd over annexatie door Rusland. Van een open en eerlijke stembusgang zal geen sprake zijn. Op sociale media circuleren beelden van Russische soldaten die met automatische geweren langs de deuren gaan om stemmen te ronselen. Stemmen kan tot en met dinsdag, daarna wil de Russische president Vladimir Poetin de inlijving van de vier gebieden direct formaliseren, is de verwachting.

Westerse leiders hebben al laten weten de schijnreferenda niet te gaan erkennen. Dat nu ook Kazachstan hem afvalt, is een nieuwe tegenslag voor Poetin, die internationale steun voor zijn oorlog ziet afbrokkelen. Begin dit jaar zond de dictator nog ordetroepen naar het land om massaprotesten neer te slaan. Bij de VN-resolutie van maart die de invasie veroordeelde, onthield Kazachstan zich van stemming.

Lees ook: Het Kremlin heeft verkiezingsfraude tot hogere kunstvorm verheven

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het vorige blog terug