Schijnreferenda in vier bezette regio’s begonnen

In de bezette Oekraïense regio’s Loehansk, Donetsk, Cherson en Zaporizja beginnen vrijdag schijnreferenda over annexatie door Rusland. De vier regio’s vormen tezamen zo’n 15 procent van het Oekraïens grondgebied. De referenda duren tot en met dinsdag.

Pro-Russische bestuurders in deze regio’s kondigden afgelopen dinsdag referenda aan die volgens hen moeten laten zien dat de bezette gebieden bij Rusland willen horen. De plannen werden door onder meer de Amerikaanse president Joe Biden, VN-secretaris-generaal António Guterres en de Franse president Emmanuel Macron bekritiseerd. De uitslagen van de referenda vinden ze ongeldig en de eventueel daaropvolgende annexatie illegaal.

Eerder deze maand begon Oekraïne een tegenoffensief waarmee het meerdere bezette plaatsen in het oosten heroverde. De schijnreferenda en de woensdag door de Russische president Vladimir Poetin uitgeroepen gedeeltelijke mobilisatie worden door analisten toegeschreven aan Russische paniek over de Oekraïense heroveringen.

Escalatie
Annexatie van de vier regio’s door Rusland kan leiden tot verdere escalatie in de oorlog. De Russische president Vladimir Poetin waarschuwde eerder deze week „alle beschikbare middelen” te gebruiken „onze mensen” te beschermen. Plaatsvervangend hoofd van de Russische Veiligheidsraad en oud-president Dmitri Medvedev zei deze week „alle wapens, inclusief strategische kernwapens” te kunnen gebruiken om geannexeerde territoria mee te verdedigen.

Oekraïense autoriteiten vergelijken de uitgeroepen referenda met die in de Krim in 2014, waarmee Rusland de annexatie van dat gebied meent te hebben gerechtvaardigd. De uitslag hiervan – ten gunste van de Russen – is internationaal echter niet erkend.

Volgens de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), die toezicht houdt bij verkiezingen, zullen de resultaten van de huidige schijnreferenda ook geen rechtsgeldige resultaten opleveren. Zo ontbreken volgens de organisatie onafhankelijke waarnemers. Ook is een groot deel van de vooroorlogse Oekraïense bevolking uit de bezette gebieden gevlucht, waardoor de resultaten gelden als niet representatief. Hierdoor stemmen de schijnreferenda volgens de OVSE niet overeen met internationale normen.

Dit artikel maakt ook deel uit van ons liveblog: Schijnreferenda in vier bezette regio’s van start