Trumps speech voor Republikeinse kandidaten gaat vooral over hemzelf – en over de ‘duivel’ Biden

Donald Trump komt je steunen bij je verkiezingscampagne. De Mohegan Sun Arena in Wilkes-Barre, Pennsylvania, vult zich dan met duizenden mensen die voor de aanvang „We want Trump!” scanderen. Dan begint Trump, hij spreekt over zichzelf, zijn prestaties en vooral over zijn vijanden – „scum”, tuig. Dat gaat een uur en een kwartier door, een kwart van de aanwezigen is al vertrokken voordat hij je naam noemt en zegt dat je een goeie vent bent. „Maar eerlijk gezegd vind ik zijn vrouw leuker.” Vervolgens klim je op het podium en zitten er tussen het moment waarop je „Pennsylvania” zegt en het moment dat je bij „God bless you” bent, precies 1 minuut en 24 seconden.

Zou Mehmet Oz, de tv-dokter zonder politieke ervaring, die in Pennsylvania 8 procentpunt achterligt op zijn Democratische rivaal in de race om de belangrijke Senaatszetel, een goeie of een slechte avond hebben beleefd, zaterdag in Wilkes-Barre? Of Doug Mastriano – door Trump geïntroduceerd als „Mastroianno” – de kandidaat-gouverneur die zelf 3 minuten spreektijd krijgt?

De rode belichting bij Bidens toespraak was meer dan toepasselijk, vond Trump. „Alsof hij de duivel was.”

Dit is waar de gelouterde politici in de Republikeinse Partij voor vrezen: dat Trump zoveel aandacht voor zichzelf opeist, dat hij en niet de kandidaten de campagne voor de tussentijdse Congresverkiezingen van 8 november domineert. Trump is zo omstreden, dat hij zowel zijn vóór- als zijn tegenstanders naar de stembus lokt, en er zijn meer tegenstanders. Op die manier gingen de twee Senaatszetels van de staat Georgia in 2021 verloren, ondanks of dankzij de campagne-inspanning van Trump.

Cruciale staat

In de aanloop naar de midterm-verkiezingen is Pennsylvania een van de cruciale staten voor welke partij de meerderheid in beide huizen van het parlement krijgt. Daarom zijn zowel president Biden als oud-president Trump in dit lange weekend aan het eind van de zomervakantie naar dezelfde staat, hetzelfde district en dezelfde stad gekomen om campagne te voeren voor hun partijgenoten.

Trump veroverde Pennsylvania in 2016, Biden in 2020 – al blijft Trump dat hardnekkig ontkennen. De aanwezigen in de Mohegan Sun Arena horen duidelijk bij de tweederde tot driekwart van de Republikeinse kiezers die de leugens van Trump over verkiezingsfraude geloven. Soms lijkt hijzelf even te vergeten wat hij daarover heeft beweerd. Zo zegt hij zaterdag dat een Democratische kandidaat de schaliegasproductie wil verbieden. „Ik had jullie nog zo gewaarschuwd voor de verkiezingen, maar jullie wilden n… Jullie hebben wél geluisterd natuurlijk, want ik héb Pennsylvania gewonnen.”

Buiten hangen een stuk of tien mensen over de hekken om met een sigaretje in de hand naar Trump te luisteren op het grote scherm. „Ik denk dat hier wel twaalfduizend mensen in passen”, horen ze de oud-president zeggen. (Er is in feite plaats voor iets meer dan achtduizend bezoekers.) „En dan hebben we het nog niet eens over al die mensen die buiten staan omdat ze er niet meer in konden.” Voor aanvang was een Trump-vrijwilliger langs de rijen gelopen om de mensen gerust te stellen: „Maak je geen zorgen, er is plaats genoeg.”

Sombere weerspiegeling

Wilkes-Barre was Trumps eerste verkiezingsrally sinds de FBI zijn huis doorzocht op staatsgeheime documenten – waarvan ze er tientallen aantroffen – en vond plaats twee dagen na een vlammende toespraak van president Biden over het gevaar van Trump en diens „extremistische MAGA-aanhang” (naar de slogan Make America Great Again). Die toespraak heeft er diep ingehakt bij de aanwezigen in de Mohegan Sun Arena. Logistiek manager Chris Korey vond het „hatelijke woorden”. Transportondernemer Wade („liever geen achternaam”) vond het „weerzinwekkend” en „onbegrijpelijk dat een Amerikaanse president zo over mij spreekt”. Ze herinnerden allebei aan toenmalig Democratisch presidentskandidaat Hillary Clinton, die in 2016 zei dat „de helft van Trumps aanhangers in een mandje met waardeloze lui” hoorde.

In de rij voor de ingang had Korey al gezegd hoezeer hij vreesde voor de toekomst van de Verenigde Staten als democratie. „Biden neemt onze vrijheden af, hij regeert per decreet.” Binnen blijkt dat precies de boodschap van Trump te zijn. De FBI en het ministerie van Justitie zijn volgens hem „gewelddadige monsters”, aangestuurd door „radicaal links, nep-Republikeinen, de media en de deep state”, zoals hij een door samenzweringsdenkers veronderstelde groep van machtige ambtenaren aanduidt. „Ze proberen onophoudelijk mij en jullie tegen te houden.”

Zo tekent zich een sombere weerspiegeling af in de Amerikaanse politiek. Joe Biden zei donderdag dat Trump en zijn aanhangers „de democratie ondermijnen”. Trump zei zaterdag: „Er is maar één partij die de oorlog heeft verklaard aan de democratie (…) Het gevaar voor de democratie komt van radicaal links, niet van rechts.” De rode belichting van Biden bij diens toespraak was meer dan toepasselijk, vond Trump. „Alsof hij de duivel was.”

Politieke plannen komen nauwelijks aan bod in beide toespraken. Trump bepleit nog eens de doodstraf voor drugsdealers (gejuich). Biden somt zijn wapenfeiten als president op. Maar het devies is vooral, en bijna identiek: „Ik zal de democratie met elke vezel in mijn lichaam verdedigen” (Biden) en: „Wij zijn degenen die de democratie proberen te redden, zo simpel is het” (Trump). 

Huiszoeking door de FBI

Biden refereerde donderdag aan de pogingen van Trumps aanhangers om de verkiezingsuitslag ongedaan te maken, uitmondend in de gewelddadige bestorming van het Capitool. Trump refereerde aan de huiszoeking van de FBI, als een „inbraak in de woning van hun politieke tegenstanders”. Ook als de vergelijking niet opgaat – tal van Republikeinse bestuurders hebben verklaard dat zich geen significante onregelmatigheden hebben voorgedaan bij de verkiezingen van 2020 en de FBI doorzocht zijn huis pas met een gerechtelijk bevel nadat Trump maandenlang een verzoek tot teruggave van staatsgeheime documenten had getraineerd – zien Trumps aanhangers in de ijshockey-arena het precies zo. „Stuur ze allemaal naar Gitmo”, roept iemand vanaf de tribune als Trump de FBI „corruptie en verstoring van de verkiezingen” verwijt. Gitmo is Guantánamo Bay, de Amerikaanse terroristengevangenis op Cuba. Het zinnetje duikt telkens op in berichten op sociale media: als de Republikeinen de macht hebben, richten ze tribunalen op voor hun politieke tegenstanders en dan sturen ze die allemaal naar Gitmo.

Lees ook: Met een scherpe aanval op zijn voorganger mengt president Biden zich in de verkiezingsstrijd

Juist deze week liet een peiling van de Quinnipiac universiteit in Connecticut zien dat precies evenveel Republikeinse als Democratische kiezers onder de respondenten zeiden dat de Amerikaanse democratie op instorten staat: 69 procent van de kiezers van beide partijen vreest daarvoor. En het laat zich raden wie van beiden volgens hen de instorting teweeg brengt.