De NAFO gaat met humor en memes het Kremlin te lijf

‘Meestal betuigen we onze dank aan onze internationale partners voor de veiligheidshulp. Maar vandaag willen we een shout-out geven aan een unieke entiteit - North Atlantic Fellas Organization #NAFO”, tweette het officiële twitteraccount van het Oekraïense ministerie van Defensie op 28 augustus. De dankwoorden waren gericht aan een informeel groepje internetcultuurstrijders en doorsnee twitteraars dat grappige filmpjes, foto’s en cartoons van honden gebruikt in de strijd tegen Russische online desinformatie. „Bedankt voor je felle strijd tegen de propaganda en trollen van het Kremlin”, aldus het ministerie op Twitter.

De tweet gaat vergezeld van een slecht getekend plaatje van het Japans hondenras Shiba Inu: een geliefde internetmeme genaamd ‘Doge’ die sinds 2013 staat voor online ondeugendheid en sulligheid. Het hondje draagt deze keer echter militaire kleding met de Oekraïense vlag en staat voor een paar afgevuurde raketten.

De leden van NAFO (een digitale knipoog naar NATO) kun je herkennen aan de Doge op hun profielfoto. Gewapend met humor trekken ze ten strijde voor Oekraïne. Het hondenplaatje wordt geplakt in filmpjes en foto’s van Oekraïense troepen. Met gecoördineerde aanvallen op sociale media storten de NAFO ‘fellas’ zich massaal op berichten met Russische desinformatie.

Spottende reacties

Wanneer een zelfbenoemd NAFO-lid stuit op een Kremlingezinde tweet van een Russische politicus of sympathisant, kan hij zijn vriendjes optrommelen door bijvoorbeeld de hashtag #Article5 te gebruiken: een verwijzing naar het deel van het NATO-verdrag waarin tot collectieve verdediging wordt geroepen. Die bombarderen dan het bericht met sarcastische hondenplaatjes en weerleggen de Kremlingezinde beweringen met een pesterige toon. Pro-Russische claims zijn immers lastig serieus te nemen als er honderden spottende reacties onder staan.

De bedenker van NAFO is de anonieme twittergebruiker @Kama_Kamilia. Hij begon het initiatief in mei, twee maanden na de Russische inval. Het speelse en satirische karakter van de alliantie zonder formele organisatie trok veel online activisten, onder wie ook soldaten. De bedenker begon met het tekenen van gepersonaliseerde doge-profielfoto’s voor donateurs van het Georgische Nationale Legioen: een militaire eenheid gevormd door voornamelijk Georgische vrijwilligers die aan de kant van Oekraïne vechten. Ondertussen wordt geld opgehaald voor meerdere goede doelen. Spullen met NAFO-memes erop zijn te koop op de meme-webshop Saint Javelin die al meer dan een anderhalf miljoen dollar aan humanitaire en militaire hulp heeft opgehaald voor Oekraïne. Op socialemediaplatform Discord houdt een gemeenschap van meer dan 1.500 NAFO-leden zich bezig met het inzamelen van geld.

De NAFO-memes en symbolen zijn ook al in de echte wereld gesignaleerd: op een Oekraïense tank, nota bene. Eind vorige maand werd een foto gedeeld van het oorlogsvoertuig waarop de naam ‘Super Bonker 9000’ staat gegraveerd, bedacht door Fellas op het internet. De tank staat vol NAFO-memes en teksten, waaronder het Japanse hondje. De kleurrijke tank is het resultaat van een crowdfundingactie voor het Oekraïense leger. Via Signmyrocket.com tekenen Oekraïense soldaten voor een paar honderd dollar een tekst of tekening op een geweer of raket en maken daar vervolgens een foto van. De tank met NAFO-memes ziet eruit als een uitvergroot stuk speelgoed beklad met hondenplaatjes, maar wel één die een vijandige stelling omver kan blazen. Een ware jongensdroom die dankzij het internet werkelijkheid is geworden.