Oorlog in Oekraïne

Opnieuw beschietingen bij kerncentrale van Zaporizja

In dit blog doet NRC verslag van de belangrijkste ontwikkelingen in de oorlog in Oekraïne. Lees meer stukken in ons dossier.

Dit blog is gesloten

Dit blog is gesloten.

Lees verder in het nieuwe Oekraïneblog

Opnieuw beschietingen bij kerncentrale van Zaporizja

De kerncentrale van Zaporizja is opnieuw beschoten. Dat heeft het Oekraïense staatsenergiebedrijf Energoatom zaterdag gemeld in een statement op Telegram, melden internationale persbureaus. Hoe groot de schade is die de centrale heeft opgelopen, moet nog worden vastgesteld. Energoatom beweert dat de Russen schuldig zijn, volgens Moskou heeft Kiev het gedaan.

Over de veiligheid van de door Rusland bezette kerncentrale in het Zuid-Oekraïne bestaan door de constante beschietingen grote zorgen. Donderdag werd de stroomtoevoer van de centrale afgesloten en moesten de reactoren worden gekoeld met noodgeneratoren. Drie van de vier hoogspanningsleidingen naar de kerncentrale waren al eerder beschadigd door beschietingen van het Russische leger.

Oekraïne pleit al langer voor een gedemilitariseerde zone in het gebied, maar Rusland weigert dat. Volgens president Zelensky gebruiken de Russen de centrale als „nucleair schild” en als drukmiddel voor het Westen. Voor de Russische invasie wekte de centrale, die zes reactoren heeft, een vijfde van de Oekraïense elektriciteit op: genoeg energie voor vier miljoen huishoudens.

Een Russische militair bewaakt het gebied rondom de kerncentrale van Zaporizja. Foto AP

Russische politicus Roizman vrijgelaten na arrestatie

Jevgeni Roizman, een Russische politicus en oud-burgemeester van Jekaterinenburg, is voorlopig vrijgelaten na zijn arrestatie eerder deze week. Van de rechter mag hij de komende vijf weken geen publieke evenementen bezoeken, alleen maar contact hebben met zijn advocaat en familieleden en ook geen gebruikmaken van telefoon en internet. De Kremlin-criticus heeft die sancties opgelegd gekregen omdat hij het Russische leger in diskrediet zou hebben gebracht.

Verzoek van de aanklager om Roizman onder huisarrest te plaatsen, heeft de rechter geweigerd. Roizman heeft alle aanklachten ontkend. Het is niet bekend waar hij precies van wordt verdacht. Volgens Russisch staatspersbureau TASS zou het gaan om een film die hij op YouTube heeft geplaatst. Roizman is in mei van dit jaar ook al opgepakt. Hij heeft toen tien dagen vastgezeten omdat hij zijn volgers via Twitter had opgeroepen te demonstreren voor de vrijlating van Russische oppositieleider Aleksej Navalny.

De arrestatie van Roizman zorgde deze week voor kleinschalige, zeldzame protesten in Rusland. Eén demonstrant is opgepakt en veroordeeld tot vijftien dagen celstraf. Roizman was van 2013 tot 2018 burgemeester van Jekaterinenburg, na het verslaan van Poetins partijkandidaat.

Lees ook: Russische activist waarschuwt de jongere generatie

Voormalig burgemeester Roizman in de rechtszaal van Jekaterinenburg. Foto AP Photo

Kerncentrale Zaporizja tijdelijk van stroomnet vanwege brand in de buurt

De kerncentrale in de zuidoostelijke Oekraïense stad Zaporizja werd donderdag twee keer afgesloten van het nationale stroomnet. Dat meldt het staatskernenergiebedrijf Energoatom. De laatste van vier stroomlijnen die de fabriek verbonden met het net werd beschadigd door branden elders op het terrein – de andere drie stroomlijnen waren al uitgeschakeld door Russische beschietingen. De Zaporizja-centrale is onder Russische controle.

Het was de eerste keer sinds de bouw van de kerncentrale in de jaren tachtig dat het gehele complex werd afgesloten van het stroomnet. De verbinding met een noodenergievoorziening bleef wel intact en er zijn ook dieselmotoren die ervoor moeten zorgen dat de centrale altijd verzekerd blijft van stroom. Toch heeft het Internationaal Agentschap voor Atoomenergie (IAEA) na het incident grote zorgen over de „nucleaire veiligheid en beveiliging van de fabriek”.

„Bijna iedere dag is er een nieuw incident in of nabij de kerncentrale van Zaporizja”, schrijft IAEA-directeur-generaal Rafael Mariano Grossi in een reactie. „We kunnen het ons niet veroorloven nog meer tijd te verliezen. Ik ben vastbesloten om de komende dagen persoonlijk een IAEA-missie naar de fabriek te leiden om de nucleaire veiligheid en beveiliging daar te helpen stabiliseren.” Het Witte Huis riep donderdag op het gebied rond Zaporizja te demilitariseren, schrijven internationale persbureaus.

Hoewel zowel Oekraïne als Rusland instemmen met een bezoek van de IAEA aan Zaporizja, is er onenigheid over de route die de delegatie moet afleggen: de missie door de hoofdstad Kiev laten reizen is te gevaarlijk, zei medewerker van het Russische ministerie van Buitenlandse Zaken Igor Visjnevetski half augustus. Donderdag zei de Oekraïense minister van Energie dat het IAEA-bezoek aan Zaporizja „in de komende dagen” gaat plaatsvinden. „Zeker niet later dan het begin van september.” Rusland heeft de afspraak nog niet bevestigd.

De kerncentrale in Zaporizja viel al snel na de Russische inval in Oekraïne in Russische handen. Foto via Reuters

‘Zeker 22 doden en 50 gewonden bij aanval op treinstation in Oost-Oekraïne’

Bij een Russische raketaanval op een treinstation in het oosten van Oekraïne zijn woensdag zeker 22 mensen om het leven gekomen. Vijftig anderen raakten gewond. Dat zei de Oekraïense president Volodymyr Zelensky in een videotoespraak aan de VN-Veiligheidsraad, waarover internationale persbureaus schrijven.

Getroffen is een passagierstrein in het kleine stadje Chaplyne, zo’n drie uur rijden van Donetsk. Vier wagons vatten door de raketinslagen vlam. De autoriteiten vrezen dat het dodental nog verder oploopt. Oekraïne vierde woensdag 31 jaar onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie - Zelensky had van tevoren gewaarschuwd dat Rusland mogelijk zou proberen de vieringen te verstoren.

Rusland heeft meermaals ontkend dat het raketten afvuurt op burgerdoelen, hoewel onafhankelijke onderzoeken die bewering tegenspreken. Zo concludeerde onderzoekscollectief Bellingcat dat het winkelcentrum in Krementsjoek op 27 juni als bewust doel was gekozen, terwijl mensenrechtenorganisatie Amnesty International hetzelfde concludeerde over de aanval op het theater in Marioepol op 16 maart.

Het is niet voor het eerst dat een treinstation doelwit is van Russische raketten. In april kwamen zeker 57 mensen om het leven bij een aanval op een treinstation in de stad Kramatorsk.

Biden belooft Oekraïne bijna 3 miljard dollar aan militaire hulpmiddelen

De Amerikaanse president Joe Biden heeft Oekraïne op de Oekraïense Onafhankelijkheidsdag woensdag bijna 3 miljard dollar aan wapens en andere militaire hulpmiddelen beloofd. Dat is het hoogste bedrag dat de Verenigde Staten sinds de oorlog aan hulp hebben toegekend.

Hiermee zal Oekraïne volgens Biden onder meer luchtverdedigingssystemen, artilleriesystemen en munitie kunnen aanschaffen „om ervoor te zorgen dat het zichzelf op lange termijn kan blijven verdedigen”.

De Amerikaanse president feliciteert Oekraïners in zijn verklaring met hun Onafhankelijksheidsdag. „De Verenigde Staten, inclusief trotse Oekraïense Amerikanen, kijken ernaar uit om Oekraïne de komende decennia te blijven vieren als een democratische, onafhankelijke, soevereine en welvarende staat.”

Door Rusland aangewezen hoofd van bezette Oekraïense stad komt om door autobom

Ivan Soesjko, door Rusland aangesteld als hoofd van de Oekraïense stad Mychajlivka, is dinsdag omgekomen door de ontploffing van een bom onder zijn autostoel. Dat melden Russische autoriteiten woensdag, schrijft persbureau Reuters. Mychajlivka ligt in de door Rusland bezette regio Zaporizja. Vladimir Rogov, een lid van de door Rusland benoemde raad in de bezette delen van Zaporizja, beschuldigt Oekraïne van de aanslag.

De dood van Soesjko betekent de volgende dood van een door Rusland aangesteld plaatsvervangend stadshoofd. Begin augustus werd het stadshoofd vermoord van Novaja Kachovka, dat in de regio Cherson ligt. Hij werd in zijn huis doodgeschoten.

Zelensky op Onafhankelijkheidsdag: Oekraïne sinds Russische invasie als herboren

Oekraïne werd opnieuw geboren toen Rusland het land precies een half jaar geleden binnenviel. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky woensdag gezegd in een emotionele speech op de dag dat het land voor het 31ste jaar zijn onafhankelijkheid van de Sovjet-Unie viert. Zelensky benadrukte ook dat Oekraïne de door Rusland illegaal bezette Krim en oostelijke regio’s terug zal veroveren. Hij ziet de oorlog pas ten einde komen wanneer Oekraïne heeft gewonnen — niet wanneer er vrede is.

„De wereld zag op 24 februari, om vier uur ‘s morgens, een nieuwe natie”, zei Zelensky in zijn inmiddels kenmerkende legergroene outfit. „Geen natie die uit het niets was ontstaan, maar één die was herboren. Een land dat niet huilde of schreeuwde, een land dat niet bang was of vluchtte. Dat niet opgaf noch vergat.”

Onafhankelijkheidsdag wordt woensdag slechts in beperkte mate gevierd in Oekraïne. De regering van het land heeft publieke vieringen verboden, uit angst voor Russische aanvallen op onder meer burgerdoelen. In de oostelijke stad Charkov, vlakbij de frontlinie, geldt een straatverbod. In plaats van slingers en ballonnen hebben Oekraïense autoriteiten de straten van de hoofdstad Kiev versierd met morbide oorlogstrofeeën: uitgebrande Russische tanks en vernietigde pantservoertuigen.

Op de straten van Kiev worden vernietigde Russische legervoertuigen tentoongesteld. Foto Gleb Garanich/Reuters

Russische politicus Roizman aangehouden wegens kritiek op oorlog

De Russische politicus en voormalig burgemeester van Jekaterinenburg, Jevgeni Roizman is gearresteerd. Dat schrijft het Russische persbureau TASS woensdagochtend. Roizman wordt verdacht van het in diskrediet brengen van het Russische leger.

In mei dit jaar werd de Roizman ook al opgepakt. Hij werd toen negen dagen vastgezet omdat hij zijn volgers via Twitter had opgeroepen te protesteren voor de vrijlating van de gevangengenomen Kremlin-criticus Aleksej Navalny.

In 2013 wist Roizman als een van de weinige Kremlin-critici een burgemeesterspost te bemachtigen via verkiezingen. Hij bleef tot 2018 burgemeester van de vierde stad van Rusland. Hij nam dat jaar uit protest ontslag omdat de autoriteiten de directe burgemeestersverkiezingen in de stad hadden afgeschaft.

Eerder deze maand werd de Russische journalist Marina Ovsjannikova veroordeeld tot twee maanden huisarrest. Ook tegen haar liep een strafzaak vanwege het „in diskrediet brengen” van de Russische strijdkrachten.

Lees ook: Russische activist waarschuwt de jongere generatie

Jevgeni Roizman is eerder dit jaar ook al opgepakt. Foto Andrey Borodulin

VS roepen burgers op Oekraïne te verlaten, verwachten hevige Russische aanvallen rond onafhankelijkheidsdag

De Amerikaanse ambassade in Oekraïne heeft dinsdag haar burgers opgeroepen het land te verlaten. Dat melden internationale persbureaus. Het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken zegt over informatie te beschikken waaruit blijkt dat Rusland in de aanloop naar de Oekraïense onafhankelijkheidsdag woensdag meer burgerdoelen en overheidsinfrastructuur zal aanvallen. Woensdag is het 31 jaar geleden dat Oekraïne de onafhankelijkheid uitriep van de Sovjet-Unie.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft volgens persbureau Reuters gezegd dat Rusland „iets bijzonder lelijks” zou kunnen proberen in de aanloop naar de viering woensdag. Oekraïense autoriteiten hebben daarom daarom een verbod ingevoerd op onafhankelijkheidsvieringen in de Oekraïense hoofdstad Kiev en burgers opgeroepen om vanuit huis te werken.

Nederland steunt Oekraïne met nog eens 80 miljoen euro

Nederland gaat nog eens 80 miljoen geven aan Oekraïne. Dat hebben ministers Liesje Schreinemacher (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking, VVD) en Kajsa Ollongren (Defensie, D66) maandag toegezegd tijdens een verrassingsbezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev, meldt Defensie in een persbericht.

Het grootste deel van het geld (65 miljoen) is bedoeld voor de wederopbouw van Oekraïense steden. Hiermee kunnen bijvoorbeeld Nederlandse bedrijven worden gefinancierd die de infrastructuur, zoals bruggen en wegen, in Oekraïne willen herstellen. Ook wordt 10 miljoen euro vrijgemaakt voor het opruimen van mijnen en andere explosieven.

De Nederlandse wapenhulp aan Oekraïne gaat door, beloofde minister Ollongren. Nederland leverde al voor 210 miljoen euro aan militaire goederen. In het najaar gaat vermoedelijk opnieuw een forensisch team van Defensie naar Oekraïne om bewijsmateriaal te verzamelen van Russische oorlogsmisdaden. Het Internationaal Strafhof coördineert die missie.

Ministers Schreinemacher en Ollongren tijdens het bezoek aan Kiev. Foto Sergej Dolzhenko/ANP

Oekraïense generaal: bijna 9.000 militairen gesneuveld

In de oorlog tegen Rusland zijn tot op heden bijna 9.000 Oekraïense militairen gesneuveld. Dat heeft Valeri Zaloezjny, commandant van de Oekraïense krijgsmacht, maandag
volgens persbureau Reuters gezegd op een bijeenkomst om omgekomen militairen te eren. Het dodental is niet door onafhankelijke bronnen bevestigd. Oekraïne heeft tot nu toe bijna niets gezegd over de verliezen aan eigen kant.

Maandag schreef de Oekraïense legerleiding daarnaast dat er aan de Russische kant 45.400 militairen zijn overleden. Met gewonden erbij zou dat aantal veel groter zijn dan het door de Amerikaanse onderminister van Defensie Colin Kahl begin augustus genoemde cijfer: tussen de 70.000 en 80.000 Russische doden en gewonden. Rusland laat er zelf weinig over los en heeft publicaties over oorlogsdoden strafbaar gesteld.

Veel Russen zijn bang voor een algehele mobilisatie, schreef NRC eerder, hoewel die vooralsnog niet aan de orde is. Wel is er een ‘schaduwmobilisatie’ op gang waarbij lokale legerafdelingen inwoners proberen te verleiden mee te vechten voor geld en privileges.

Ook Oekraïne is intussen bezig vrijwilligers op te leiden tot militair, van wie sommigen al sinds het begin van de oorlog meevechten. Het Verenigd Koninkrijk heeft Oekraïne daar hulp bij geboden, en Nederland sloot zich daar onlangs bij aan.

Lees ook: Russische verliezen en westerse wapens: het slagveld verschuift

Een Oekraïense militair laadt een projectiel in een tank aan het front in Donetsk. Foto Anatolii Stepanov/ANP

Ruim 40 procent Oekraïense vluchtelingen in Nederland aan het werk

Ruim vier op de tien Oekraïners die vanwege de oorlog naar Nederland zijn gevlucht, hebben inmiddels werk gevonden. Dat bevestigt het UWV na berichtgeving door BNR. Het gaat om zo’n 31.100 Oekraïners, die met name in de horeca en land- en tuinbouwsector aan de slag zijn gegaan.

Lees ook: Aan het Nederlandse arbeidsethos moeten sommige Oekraïners nog wennen

Het aantal werkende Oekraïners ligt boven verwachting hoog. Volgens een woordvoerder van het UWV willen de mensen graag aan het werk en iets te doen hebben. Ook zorgt het werk voor afleiding van de oorlog. Ongeveer de helft van de werkende Oekraïners wordt via een uitzendbureau ingezet, de rest is direct bij een werkgever in dienst.

Normaal gesproken moeten werkgevers een speciale vergunning aanvragen voor werknemers buiten de EU, maar voor Oekraïners is vanwege de oorlog een uitzondering gemaakt. Sinds 1 april hebben Oekraïense vluchtelingen hierdoor vrije toegang tot de Nederlandse arbeidsmarkt. Bedrijven moeten een melding doen bij het UWV als zij Oekraïners in dienst nemen.

Oekraïense vluchtelingen worden in Amstelveen onder andere op een braakliggend terrein opgevangen in units. Foto Paul van Riel/ANP/Hollandse Hoogte

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC verslag van de oorlog in Oekraïne.

Lees ook het vorige blog terug