Biden heeft stiekem een topzomer

Als Fox-presentator Tucker Carlson zegt dat inflatie niet zo’n belangrijke kwestie is in de campagne voor de midterm-verkiezingen van november, kan de regering-Biden gerust zijn: dan is ze op de goede weg. Fox News grifte maandenlang met koeienletters ‘INFLATION NATION’ in het tv-scherm, om kijkers te doordringen van het falen van de president. Donderdag raadde de populairste presentator de Republikeinse Partij ineens aan alle aandacht te richten op criminaliteit en illegale immigratie.

Na een politiek rampseizoen, dat begon met de chaotische terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan in augustus 2021, beleven president Joe Biden en de Democratische Partij in de laatste maanden een herrijzenis die alle prognoses voor de komende Congresverkiezingen heeft veranderd. Die herrijzenis wordt geschraagd door reële verbeteringen in de economie ten opzichte van de winter, door betekenisvolle politieke prestaties in de zomer en door de radicale koers die de Republikeinen tijdens de campagne zijn ingeslagen.

Na ingrepen door de centrale bank in de rentevoet en van de regering in de benzineprijzen, vlakte in juli de inflatie af – voor het eerst na drie maanden van gestage stijging. Consumenten gaven meer uit in winkels. Het aantal werklozen nam toe: een teken dat de overspannen arbeidsmarkt, een van de aanjagers van de inflatie, van het kookpunt afraakt. Allemaal indicaties dat het beleid om de economie weer in balans te brengen, effect heeft.

Vrijdag komt ook nog een rapport uit, wist The Wall Street Journal al te melden, waarin staat dat Amerikaanse bedrijven dit jaar zo’n 350.000 banen hebben overgebracht van het buitenland naar de Verenigde Staten, het hoogste aantal sinds de overheid dit in 2010 begon te meten. Dit was een van de kernpunten van het ‘America First’-beleid van Bidens voorganger Donald Trump. Die bleef in zijn topjaren op ongeveer de helft van dit aantal steken – en dat moet de Republikeinen pijn doen.

Lees ook: Wat staat er allemaal in de Amerikaanse klimaatwet?

Enige Republikeinse steun

Econoom Paul Krugman begon zijn column in The New York Times donderdag aldus: „Er hangt dezer dagen iets geks in de lucht in Washington. Het riekt naar… competentie.” In de loop van enkele maanden wisten de Democraten een handvol wetten door het Congres te loodsen, vaak gesteund door Republikeinen die de redelijkheid ervan boven partijpolitiek belang stelden. Biden tekende de eerste wet voor (iets) scherpere vuurwapencontrole sinds 1993 – vijftien van de vijftig Republikeinse senatoren stemden mee, evenals veertien van de 211 Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden. Hij tekende een wet om de Amerikaanse productie van halfgeleiders, essentieel in computerchips, te stimuleren. Negentien senatoren en veertien afgevaardigden van de Republikeinse Partij stemden mee met de Democraten. En de kroon op zijn werk: de wet met beleid tegen klimaatverandering en de hoge kosten voor gezondheidszorg. Biden ondertekende die zogenoemde Inflation Reduction Act vorige week.

Biden geniet het voordeel van het gezichtsbedrog van de geringe verwachtingen

Paul Krugman NYT-columnist

Nul Republikeinen stemden met deze laatste wet in. Ze riepen in koor dat die leidt tot onverantwoord grote overheidsuitgaven (circa 740 miljard dollar) en dat ze de inflatie zal opdrijven in plaats van verminderen. Een onafhankelijke begrotingswaakhond berekende echter dat het effect (plus of min) voorlopig verwaarloosbaar zal zijn. Maar belangrijker: als de grootste propagandist (Carlson) van de Republikeinen de inflatie tot onbeduidend thema verklaart, zal het belang daarvan ook bij de Republikeinen zelf langzaam wegebben, is de verwachting.

De inhoudelijke betekenis van het beleid kan de Democraten helpen bij de verkiezingen in de komende jaren. Zij kunnen wijzen op maatregelen tegen het al te gemakkelijk verkrijgen van vuurwapens, maatregelen om Amerikaanse bedrijven te helpen in de concurrentieslag met China bij het produceren van halfgeleiders, om bedrijven en burgers met subsidies te laten overstappen naar duurzame energie en om de medicijnkosten te verlagen – allemaal populaire thema’s.

Populaire maatregelen

Daar komt de symbolische waarde van deze wettenreeks bij. Biden had bij zijn aantreden beloofd dat hij ‘competentie’ in het landsbestuur zou brengen en dat hij daarbij een brug zou slaan naar politieke tegenstanders. Dat de wetten zijn aangenomen, ook al is het soms in een uitgeklede versie ten opzichte van het oorspronkelijke voorstel, is een attest van de eerste belofte. De steun van Republikeinen, hoe klein ook in getal, is een inlossing van de tweede.

Lees ook: Biden oogst lof, maar krijgt van zijn politieke rivalen geen cadeaus in buitenlandse week

„Op dit punt geniet Biden het voordeel van het gezichtsbedrog van de geringe verwachtingen”, relativeerde Krugman. „Naar moderne maatstaven zijn Bidens politieke wapenfeiten groot, maar in een ander tijdperk waren ze niet zo verbazingwekkend geweest – een tijdperk voordat de radicalisering van de Republikeinse Partij het vrijwel onmogelijk maakte om echte oplossingen voor echte problemen na te streven.”

Tot deze zomer leek Joe Biden lamgeslagen. Hijzelf en zijn populariteitscijfers (lager dan recordhouder Donald Trump) werden met schrik, meewarigheid en hoon bekeken. Er verscheen een peiling waarin driekwart van de Democratische kiezers zei dat ze Biden niet nog eens als presidentskandidaat wilden, er verschenen stukken waarin hem werd gesmeekt geen tweede termijn te ambiëren. Er gingen filmpjes rond van zijn gehakkel, zijn gestruikel en, meest recent, een vergeefse poging om zijn jasje aan te trekken.

Daar kwam afgelopen week een nieuw filmpje voor in de plaats. In een oud videoclipje met acteur Christopher Walken in een fantastische danssolo is het hoofd van Joe Biden gemonteerd. Op de klanken van Fatboy Slims Weapon of Choice flitst de danser langs de prestaties van Biden, van de infrastructuur- en de veteranenwet tot aan de uitbreiding van de NAVO en de executie van terroristenleider Al-Zawahiri, eind juli. Op Twitter leek een zucht van opluchting te klinken. Biden, eindelijk cool.