Protestboeren: ‘Als Hoekstra deze keutel intrekt, is dat einde CDA’

Langs de route van de Vuelta, bij Woudenberg, staan over ruim een kilometer tientallen tractoren en trucks langs de slootkant. Erachter verzamelen zich zaterdagmiddag op het terrein van loonbedrijf Donselaar een paar honderd boeren en medewerkers van onder meer veevoer- en andere agrobedrijven. Er zijn gratis broodjes worst, aangeboden door veehandelaren en -transporteurs, de Beatbusters draaien Normaal en een pluimveehoudster deelt rode zakdoeken uit.

Boerenorganisatie Agractie grijpt de wielerronde aan om het protest tegen de stikstofplannen van het kabinet voor het voetlicht te krijgen. Met gemeente, politie en Vuelta-organisatie is afgesproken, zegt de organisator, dat de boodschap ‘SOS Farmers’ „zendtijd” krijgt als de boeren de weg vrijhouden.

Het is een dag nadat CDA-leider Wopke Hoekstra het kabinet onder spanning heeft gezet door te pleiten voor een „herstart” van het stikstofproces. Op het podium staat Bart Kemp, voorman van Agractie. „SOS Farmers gaat de hele wereld over, mensen.”

Kemp heeft de afgelopen dagen met premier Rutte en bemiddelaar Remkes gebeld. Intussen, zegt hij, is er „wat druk” uitgeoefend op het CDA. „Complimenten” voor Hoekstra, zegt hij, die „als eerste uit de kast” kwam. „Ik verwacht dat ChristenUnie en D66 volgen.” En als het kabinet toch klapt, betekent dat vertraging. „Ook goed. Als het rotte fundament van het stikstofbeleid maar van tafel gaat.”

Hoekstra noemde in een interview met het AD vrijdag het halveren van de stikstofuitstoot in 2030 niet langer „heilig”. Ook wil hij dat de zogeheten ‘kritische depositiewaarden’ (KDW’s) uit de Stikstofwet gaan, het model dat bepaalt hoeveel stikstofneerslag een ecosysteem aankan.

Gevolg: ruzie in het kabinet.

Kemp ziet het als het resultaat van maandenlang actievoeren. Zelf stemt hij SGP, zegt Kemp achter het podium. Hij houdt van rechtlijnig, consequent. Maar hij is blij met de draai van het CDA. „Als Hoekstra deze keutel intrekt, is dat einde CDA.”

Laatste CDA-stem

Het CDA móést wel, valt ook te horen als je andere boeren in Woudenberg over Hoekstra hoort. Want wie stemt er hier nog CDA? „Dan moh je goed zeuken”, zegt Jaap van de Heg (75), die hier ook staat voor zijn zoon, die het familiebedrijf met melk- en pluimvee overnam. Zijn stem op Pieter Omtzigt – nu onafhankelijk Kamerlid – was de laatste stem voor het CDA. Niet alleen het stikstofdossier zorgde daarvoor, ook de Toeslagenaffaire, het „wippen” van Omtzigt, eigenlijk alles wat de overheid doet. „Ik vertrouw bijna niemand meer.”

Even verderop staat Henk Meerbeek, melkveehouder in Woudenberg, met twee collega’s te praten. De meesten hier, zeggen ze, stemden CDA. „Tot Derk Boswijk.” Ze bedoelen: tot het CDA-Kamerlid in 2021 als eerste inkrimping van de veestapel en het uitkopen van boeren opperde.

Ook deze drie boeren zeggen: het CDA implodeert als de partij het stikstofbeleid voortzet. Als Hoekstra nu voet bij stuk houdt, kan hem dat misschien nog een paar zetels opleveren. Waarom kiezers nog terug zouden willen? „Misschien toch door de C van het CDA”, zegt er één.

Niet dat ze veel vertrouwen hebben in Hoekstra, in het CDA, in ‘Den Haag’. „Ik geloofde nooit in complottheorieën”, zegt Meerbeek (60) Maar nu denk ik: Kaag [D66-leider en minister van Financiën] zit er achter. Zo praat ik al. Raar hè?”

De boeren in Woudenberg wekken niet de indruk zich allemaal blind in de armen te hebben gestort van Caroline van der Plas en de BoerBurgerBeweging (BBB). Ze stemmen ChristenUnie, SGP, en zelfs als ze BBB stemmen, hopen sommigen toch dat het CDA hun vertrouwen weer terug kan winnen.

Lees ook: CDA’ers steunen uitspraken Hoekstra: ‘Halsstarrig vasthouden aan stikstofdoelen is wereldvreemd’

‘Dit is geen proefballon’

Bij een foodtruck staat Dick Veldhuizen gratis koffie uit te delen. Hij is oud-voorzitter van het CDA in Woudenberg. Wat de één een draai noemt, vindt hij een logisch gevolg van hoe het hoort in een partij: Hoekstra staat open voor signalen uit de afdelingen, van de boerenachterban. Ook Veldhuizen kreeg van Hoekstra een luisterend oor. „Wijs en verstandig”, noemt hij Hoekstra’s nieuwe koers. „Dit is geen proefballon. Ik verwacht dat andere partijen nu ook gaan nadenken.”

Misschien wint het CDA kiezers terug, als de partij volhardt en de stikstofplannen van tafel gaan. „Maar het gaat mij niet om de stemmen”, zegt Veldhuis. „Dit overstijgt de partijbelangen, en zelfs die van de boeren. Het gaat om het platteland.”

Het peloton nadert Woudenberg iets na drieën. „SOS Dutch Farmers” zijn de drie woorden die de NOS-commentator eraan besteedt. Bij Radio 1 gaan de Vuelta-blokkades in Gameren door tuinders tegen hoge gasprijzen voor. Tot zover de ‘zendtijd’ van de boeren in Woudenberg.