Koen van Dijks ‘Falsettos’ is een ongewoon genuanceerde musical

Het moet een heidens karwei zijn geweest om deze Nederlandse versie van de Broadway-musical Falsettos te produceren. De voorstelling zou aanvankelijk in het najaar van 2020 in première gaan, maar dat werd door de lockdown verhinderd. Daarna werd er een nieuwe premièredatum gepland, in mei 2021, en ook die kon niet doorgaan – om dezelfde reden. Maar nu is het toch nog gelukt de productie uit te brengen. En dat roept dus de vraag op of die het lange wachten waard was.

Falsettos is een doorgecomponeerd – en dus doorgezongen – muzikaal mozaïek van de Amerikaanse musicalmakers William Finn en James Lapine. Het verhaal speelt zich af in New York in de vroege jaren tachtig, tijdens het begin van de aidsepidemie. Geen wonder dat de voorstelling af en toe herinneringen oproept aan het aangrijpende theaterepos Angels in America. Hier gaat het om een samengesteld gezin, met een man en een vrouw die nog wel samenwonen maar geen echtpaar meer vormen sinds de man als homo uit de kast is gekomen en zijn minnaar bij het gezin is ingetrokken. Als de show begint, staat de dertienjarige zoon des huizes aan de vooravond van zijn bar mitswa, want dit gezin is joods. Dat geeft eerst nog aanleiding tot typisch Amerikaans-joodse zelfspot, inclusief een song waarin monkelend wordt meegedeeld „dat joden geen honkbal kunnen spelen”. Maar de zaak komt allengs op scherp te staan als die inwonende minnaar wordt getroffen door aids. Onder die omstandigheden besluit het zoontje het ritueel van de joodse volwassenwording niet te willen ondergaan. Dan maar geen bar mitswa.

Couleur locale

In deze Nederlandse bewerking gaat onherroepelijk iets van de New-Yorks-joodse couleur locale verloren. Al was het maar die grap over joden en honkbal. Dat schept ook enige afstand tot de personages. Maar de vertaling van regisseur Koen van Dijk klinkt welluidend en zijn enscenering, met een achterdoek vol Keith Haring-figuurtjes, maakt een beheerste indruk – vrijwel vrij van voorspelbare sentimenten. Dat is tevens te danken aan het toegewijde spel en de sensitieve zang van voortreffelijke musicalacteurs als William Spaaij, Rosalie de Jong, Ad Knippels en Job Greuter, waarbij de driekoppige band van Marco Braam mooi werk maakt van het veelzijdige arsenaal aan muzikale thema’s.

Dat alles maakt Falsettos tot een ongewoon genuanceerde musical – en de moeite van het wachten waard.