Britse vlogger op sanctielijst in eigen land

Er spoelde een klein golfje van verontwaardiging door Twitter toen hij weer was gesignaleerd, maar dát hij in Oekraïne zou opduiken was voor niemand een verrassing.

Al acht jaar dient youtuber Graham Phillips (43) de Russische belangen met een onnavolgbare mix van propaganda, desinformatie en vreemde provocaties. Hij werd meermalen gearresteerd, raakte gewond aan het front in de Donbas en werd onderscheiden door de pro-Russische separatisten. Nu schrijft hij geschiedenis door als eerste Brit te worden opgenomen op een sanctielijst van het Verenigd Koninkrijk.

Volgens het Britse ministerie van Buitenlandse Zaken ondersteunt Phillips „daden en beleid” die de „territoriale integriteit en onafhankelijkheid” van Oekraïne in gevaar brengen. „We zullen doorgaan met het opleggen van harde sancties aan diegenen die proberen om Poetins illegale invasie te legitimeren”, zo zei de Britse minister van Buitenlandse Zaken Liz Truss.

Hoewel het nog niet eerder is voorgekomen, maakt de Sanctions and Anti-Money Laundering Act uit 2018 het mogelijk om ook sanctiemaatregelen op te leggen aan Britse staatsburgers. Het feit dat Phillips nu als eerste Brit op de lijst is gezet, betekent dat zijn banktegoeden in het Verenigd Koninkrijk kunnen worden bevroren en dat het voor Britse staatsburgers verboden is financiële transacties met hem te verrichten.

Administratief medewerker

Phillips, geboren in Nottingham, studeerde filosofie en geschiedenis in Dundee en werkte daarna in Londen als administratief medewerker voor de Britse overheid. In 2010 emigreerde hij naar Oekraïne, waar hij zijn geld verdiende met het geven van Engelse les. Op zijn blog A Brit in Ukraine schreef hij over prostitueebezoek en de Oekraïense seksindustrie. Na de Majdanrevolutie en het uitbreken van de oorlog in Oekraïne dook hij op in de Donbas, waar hij als verslaggever voor de Russische propagandazender Russia Today videoverslagen maakte.

De Britse vlogger ontpopte zich al snel als een groot pleitbezorger van de door Rusland aangestuurde separatisten en genoot een grote populariteit in de zelfverklaarde ‘Volksrepublieken’ Donetsk en Loehansk. Ook speelde hij een actieve rol in het MH17-dossier. Zo interviewde hij lokale inwoners van de Donbas, die verklaarden gevechtsvliegtuigen in de lucht te hebben gezien vlak voor het neerstorten van de Boeing 777 van Malaysia Airlines op 17 juli 2014. In 2016 assisteerde hij de Nederlandse freelance-journalist Michel Spekkers, die voor ophef zorgde door met een plastic zak met botresten (volgens hemzelf van MH17-slachtoffers) terug naar Nederland te reizen.

Nadat de actieve fase van de oorlog in de Donbas voorbij was, verlegde Phillips zijn werkgebied naar Europa. Hij vlogde over het EU-referendum in het VK (waarbij hij campagne voerde vóór Brexit). In 2018 werd hij aangehouden tijdens de opening van een tentoonstelling over de Georgisch-Russische oorlog (2008) op de Georgische ambassade, waar hij „propaganda” en „NAVO-zombies” schreeuwde. Datzelfde jaar haalde hij vlaggen weg bij het graf van de Oekraïense nationalistenleider Stepan Bandera (1909-1959) in München.

Kort na de Russische invasie trok Phillips opnieuw naar Oekraïne, waar hij meereisde in het kielzog van de oprukkende Russische troepen, soms gekleed in camouflagepak. In april interviewde hij de Brit Aiden Aslin, die meevocht met de Oekraïners en in Marioepol krijgsgevangene werd gemaakt. „Waartoe ben je bereid om boete doen voor het kwaad waar je deel van hebt uitgemaakt?” vroeg Phillips aan de geboeide Aslin, die in juni door een rechtbank in Donetsk ter dood werd veroordeeld. Het leidde tot scherpe kritiek, ondermeer van premier Boris Johnson. Het conservatieve Lagerhuislid Robert Jenrick sprak van een schending van de Geneefse conventies: „Graham Phillips loopt het risico te worden vervolgd voor oorlogsmisdaden.”

Phillips blijft echter verslag doen vanaf de Russische kant van het front. „Dit is allemaal nieuw gebied, waar we nu doorheen scheuren”, riep hij vorige week nog, op weg naar het door de Russen veroverde Sjevjerodonetsk: „I’m loving it.”