Forse stijging zaken seksueel grensoverschrijdend gedrag in sport. ‘Einde niet in zicht’

Het aantal onderzoeken naar seksueel grensoverschrijdend gedrag in de sport is dit jaar fors toegenomen. Dat blijkt uit door NRC opgevraagde cijfers van het Instituut Sportrechtspraak (ISR) en het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN). Het gaat om ongewenste opmerkingen tijdens trainingen of via sociale media, maar ook om aanrandingen en verkrachtingen.

Het ISR nam vorig jaar 59 nieuwe zaken in behandeling, waarvan 49 zaken rond seksuele intimidatie. In de eerste zes maanden van dit jaar gaat het om 54 nieuwe zaken. Het aantal lopende zaken – dus ook zaken die vorig jaar niet zijn afgehandeld – ligt volgens directeur Henk van Aller nog hoger: 70. „We stevenen voor 2022 af op een verdubbeling van het aantal onderzoeken”, zegt hij. „Misschien zelfs meer.”

Ook het Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) voorziet voor dit jaar een verdubbeling van het aantal dossiers. In de eerste helft van 2022 nam het CVSN 750 zaken in behandeling, tegenover 900 in heel 2021. „Het aantal meldingen ligt nog hoger, maar daarbij worden ook de vragen om hulp en advies meegerekend”, aldus een woordvoerster. „Soms gebeurt het dat naar aanleiding van zo’n eerste vraag ook een klacht wordt ingediend. Dan maken we een dossier aan.”

‘Onvoldoende alert’

Eerder deze maand vertelde Vera Pauw, oud-bondscoach van de Nederlandse voetbalsters, dat zij als coach en als speelster te maken kreeg met seksueel misbruik. Ze zegt te zijn verkracht door een KNVB-functionaris en ook twee keer te zijn aangerand door andere mannen werkzaam in het voetbal. Hiervan deed zij meerdere keren melding bij de KNVB. De voetbalbond gaf toe „onvoldoende alert” te zijn geweest. Pauws „signalen” waren verhuld, „maar dat mag geen excuus zijn als een dergelijk thema op wat voor manier dan ook ter sprake komt”.

Sinds 2019 zijn sportbestuurders en -begeleiders verplicht een melding van seksueel grensoverschrijdend gedrag bij het ISR te rapporteren en niet zelf af te handelen. Dat leidt tot meer meldingen, volgens het instituut, maar volgens directeur Van Aller speelt ook de tijdgeest mee. „De laatste jaren is er veel meer aandacht voor dit onderwerp. Mensen die iets dergelijks hebben meegemaakt, voelen zich gesteund. ‘Dit is mij ook overkomen’, is vaak de reactie. ‘Ik wil het bespreekbaar maken’.”

Volgens het Centrum Veilige Sport Nederland is „het einde van de stijging voorlopig niet in zicht”. Meer media-aandacht – zoals dit jaar ook bij het grensoverschrijdend gedrag van voormalig technisch Ajax-directeur Marc Overmars, en vorig jaar bij de turnsters – leidt altijd tot meer meldingen, aldus de woordvoerster.

Slachtofferhulp Nederland heeft sinds augustus zo’n veertig slachtoffers van grensoverschrijdend gedrag in de sport bijgestaan, emotioneel en juridisch. In veruit de meeste gevallen gaat het om (ex)-turnsters. „Maar ook enkele slachtoffers uit het kickboksen, wielrennen, volleyball, voetbal, handbal en de atletiek hebben zich gemeld”, aldus een woordvoerder.