Rijk wil tweede aanmeldcentrum voor asielzoekers desnoods onder dwang

Als de gemeenteraad van Noordoostpolder niet instemt met de komst van een aanmeldcentrum voor asielzoekers, is het Rijk bereid dwang te gebruiken. Dat zeggen meerdere betrokken ambtenaren tegen NRC.

Woensdagochtend werd bekend dat het Rijk een tweede aanmeldcentrum wil openen in het dorp Bant, enkele tientallen meters naast het asielzoekerscentrum in Luttelgeest, waar duizend mensen worden opgevangen. Voor het aanmeldcentrum, waar asielzoekers die in Nederland arriveren zich moeten melden, worden „tweehonderdvijftig tot driehonderd opvangplekken” gerealiseerd, schrijft staatssecretaris Eric van der Burg (Asiel, VVD) aan de Tweede Kamer. Zo moet het aanmeldcentrum in Ter Apel, dat al maanden overvol is, worden ontlast.

Ook de gemeenteraad van Noordoostpolder hoorde woensdagochtend voor het eerst van de plannen. Raadsleden voelden zich overvallen. Zij werden woensdagavond bijgepraat, onder anderen door Milo Schoenmaker, hoofd van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA).

In de dorpen (Luttelgeest heeft 2.700 inwoners, Bant 1.300) is „geen animo” voor meer asielzoekers, zegt fractievoorzitter Berthoo Lammers van raadsfractie Ons Noordoostpolder aan de telefoon. Alex Tuinenga, van de Politieke Unie – een van de twee grootste fracties in Noordoostpolder – noemt het een „lastige kwestie”.

Lees ook: ‘Crisisteam’ heeft al na een week een asielplan

Maar ook als de gemeenteraad tegen is, wil het Rijk de bouw doorzetten. Het kabinet schrijft dat het „de opvang van asielzoekers van nationaal belang” acht. Welke middelen het Rijk daarvoor wil inzetten, is niet bekend. In maart zei staatssecretaris Van der Burg nog dat dwang uitoefenen voor de opvang van asielzoekers „een nederlaag” zou zijn.

Wanneer het tweede aanmeldcentrum open zou moeten, is onbekend. Het moet nog verrijzen, op een stuk land waar nu boerenschuren en stallen staan. De aangekochte grond heeft een agrarische bestemming. Voorzieningen voor een centrum waar honderden mensen verblijven, moeten nog worden aangelegd. Het COA wil in eerste instantie verplaatsbare „cabines” van kunststof op het terrein zetten, zegt een woordvoerder.

Stikstofrechten

De eigenaar van het boerenland bood zelf bij de provincie Flevoland zijn grond aan. De provincie bemiddelde in de verkoop. Het COA kocht de grond afgelopen vrijdag. Zowel het COA als de provincie Flevoland hebben de stikstofrechten van de boer gekocht. De provincie kan die rechten nu gebruiken voor andere boeren die nog niet aan de stikstofnormen voldoen.

Boer Chris Woldberg, die de grond verkocht, zegt dat hij niet wist dat het perceel gebruikt zou worden voor asielzoekers. Hij dacht dat hij de grond verkocht aan de provincie Flevoland en zegt dat hij „niets met COA of zo te maken” had.

Ik had niets met COA of zo te maken

Chris Woldberg verkoper grond

Op dit moment moeten alle asielzoekers die naar Nederland komen, zich in het Groningse Ter Apel melden. Daar worden ze geregistreerd en geïdentificeerd, en verdeeld over asielzoekerscentra in het hele land. Maar omdat alle centra vol zitten, is het aanmeldcentrum overvol. Bijna elke avond zijn alle bedden bezet en moeten asielzoekers op stoelen slapen. Om de druk op het centrum te verlichten, worden asielzoekers ’s nachts met bussen naar tijdelijke nachtopvanglocaties door heel Nederland gereden. Afgelopen dinsdagnacht besloten dertig asielzoekers voor de poort te gaan slapen, uit angst dat ze anders hun afspraak in Ter Apel zouden missen.

Over een extra aanmeldcentrum wordt al jaren gesoebat. Eind 2021 beloofde toenmalig staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid, VVD) dat in januari dit jaar de locatie van een nieuw aanmeldcentrum bekend zou zijn. Dat gebeurde niet; gemeenten weigerden mee te werken omdat ze vrezen „een tweede Ter Apel” te worden. Van der Burg kondigde in het voorjaar aan dat hij drie nieuwe aanmeldcentra wil openen.

De woordvoerders van staatssecretaris Van der Burg waren niet bereikbaar voor commentaar.