Zelfs de Belastingdienst baalt van eHerkenning

Of ik ben die ik ben, wil de meneer aan de voordeur graag weten. Hij werpt een blik in mijn paspoort. Ik knik, hij klikt op OK. Vanaf nu af ben ik officieel te vertrouwen.

Dat was de eHerkenningsman. Hij draagt geen cape en heeft geen ‘E’ op de borst geborduurd. Wel reist hij, samen met andere eHerkenningsmannen – en vrouwen – door het land om ondernemers fysiek te identificeren. Een burger kan gratis met DigiD inloggen bij overheidsdiensten. Maar voor honderdduizenden Nederlandse bedrijven, organisaties en stichtingen bedacht de overheid een betaald systeem om onder meer om in te loggen bij de Belastingdienst: eHerkenning.

Ook het bandje waarin ik speel – een vriendenclub met een vennootschap onder firma – moest aan de eHerkenning. We hebben zegge en schrijve één keer opgetreden in een coronakwartaal en moeten 22 euro aan btw terugbetalen.

EHerkenning is al jaren beschikbaar, maar tot begin 2022 kon je als ondernemer je belastingzaken regelen via de oude site – een webportaal waarbij Windows 95 modern oogt. De Belastingdienst bouwde iets nieuws. Alleen was er geen capaciteit om software te verzinnen die controleert wie er inlogt.

Die taak is uitbesteed aan zes commerciële partijen, waaronder KPN. Dat zijn „eHerkenningsmakelaars die de publieke dienstverleners ontzorgen in het toegang bieden” (uit het jaarplan eHerkenning 2022). Ontzorgen, dat is een eufemisme voor het verplaatsen van het probleem, naar ondernemers.

„Het gaat weer een uitdagend jaar worden”, meldt hetzelfde jaarplan van eHerkenning. En waarom? „Aanvraag, uitgifte en inlogprocessen moeten goed verlopen en vragen om continue verbetering om op nieuwe wensen van gebruikers in te kunnen spelen. Communicatie speelt hier een belangrijke rol in.”

Vertaald in gewoon Nederlands staat daar: eHerkenning levert een onbegrijpelijke rompslomp op voor de gebruikers.

Probleem 1: het kost geld. EHerkenning kost zo’n 90 euro per drie jaar. Voor dat geld krijg je een account en een paar inlogcodes per sms. Er is een tijdelijke compensatieregeling (24,20 euro per jaar, maximaal twee jaar) maar toch: je moet betalen om belasting te mogen betalen.

De overheid mag geen geld vragen om aangifte te doen, oordeelde de rechtbank Gelderland in februari na een klacht van een ondernemer. Maar de advocaat-generaal trok deze maand aan de bel bij de Hoge Raad om een principiële uitspraak: hij vindt dat inloggen best wat mag kosten. Hoe dat afloopt is onduidelijk.

Probleem 2: je moet kiezen. Er zijn zes leveranciers die elk drie smaken eHerkenning bieden. Het leveranciersoverzicht is een vergelijkingssite met tevredenheidscores die te mooi zijn om waar te zijn. Alle diensten scoren 3 of 4 van de 5 sterren, zonder dat duidelijk is wie die scores gaf. Consumentenwebsites zouden nooit wegkomen met zulke vage recensies. Omdat dit een zakelijke dienst is, mag het.

Probleem 3: Het systeem van eHerkenning is nog niet af en moet waarschijnlijk weer op de schop als Europa de regels voor digitale identiteiten (eIDAS) uitbreidt. Dat biedt „kansen en uitdagingen”, waarschuwt het jaarplan alvast. Vrij vertaald: meer problemen.

Bij de Belastingdienst – die het stelsel verzon – zijn ze ook niet blij met eHerkenning. De medewerkster van de Belastingtelefoon die ik in een onbewaakt ogenblik aan de lijn krijg, verklapt dat het klachten regent van ondernemers. Nog langere wachttijden voor de overbelaste Belastingtelefoon.

Ik bel omdat mijn eHerkenning de eerste keer mislukte, automatisch gevolgd door een boete van 368 euro. De medewerkster adviseert bezwaar aan te tekenen. Haar gouden tip: „Zet er maar bij dat het aan eHerkenning lag, dan schrappen we de boete.”