Amine klopt aan bij het azc en gaat daarna het boevenpad op

In 2019 maakt de nu achttienjarige Amine de oversteek van Marokko naar Nederland, voor „een beter leven”. Hij klopt aan bij het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel, kan daarna terecht in een asielzoekerscentrum in Overloon, en gaat vervolgens het boevenpad op. Op zijn strafblad staan voornamelijk diefstallen. De kinderrechter heeft hem al enkele weken jeugddetentie opgelegd.

Vandaag staat Amine voor de politierechter, dit keer voor het stelen van een iPhone – als zakkenroller, afgelopen februari in Amsterdam. Hij zit sinds zijn aanhouding in voorarrest.

Tolk links, advocaat rechts

„Het ziet ernaar uit dat het niet goed gaat, hè?”, vraagt de politierechter. Het gaat niet goed, zegt Amine in het Arabisch. Zijn tolk zit links, zijn advocaat rechts.

Amine zit met zijn armen over elkaar. Hij is sportief gekleed in een zwarte joggingbroek, donkere sweater en zwarte Nikes. Hij draagt een bril met een goudkleurig montuur en heeft zijn donkere haren naar achteren gekamd.

Amine heeft zijn halve leven op straat doorgebracht, vertelt hij tijdens de zitting. „Ik ben opgegroeid in een weeshuis in Marokko.” Daar is hij nooit naar school gegaan. In Nederland mag hij niet werken. Want: geen werkvergunning. Af en toe op de markt, zwart, zegt hij. „Als ik werk had gehad, dan had ik de diefstal niet gepleegd.” Hij wil uit detentie en zijn leven beteren: werk zoeken en naar school gaan.

„Moet ik u geloven dat u uw leven gaat beteren?”, vraagt de politierechter.

„Ik zweer dat ik het goed ga doen, als ik vrij kom. Ik heb mijn les geleerd.”

Aanvankelijk ontkende Amine bij de politie dat hij de iPhone had gestolen. „Ik was boos”, zegt hij nu. Hoe hij de telefoon van het slachtoffer stal, kan hij zich niet herinneren. „Ik was dronken.”

Maar camerabeelden legden alles vast. Amine paste volgens de politie een bekende truc toe: de voetbaltruc. Een vorm van diefstal waarbij zakkenrollers op straat tegen slachtoffers aanlopen, hen afleiden door tegen hun benen te trappen zodat ze uit balans raken, en ze dan bestelen. „Een listige manier”, vindt de politierechter.

Amsterdam kent vele zakkenrollers die voor „enorme overlast” zorgen, zegt de officier van justitie. „Ze leveren veel schade op en zorgen voor een onveilig gevoel.” Ze vindt het niet gek dat de asielzoeker sinds zijn aanhouding in voorarrest zit, nu al 101 dagen. „Er staan nog heel wat feiten open en bovendien is hij al eerder veroordeeld voor zakkenrollerij.”

Laat dan aan de rechtbank zien dat u serieus bent

Rechter tegen de verdachte

Volgens de richtlijnen van het OM zou vijf maanden gevangenisstraf passend zijn. Maar de officier van justitie houdt rekening met de jonge leeftijd van Amine. Ze komt uit op een eis van vier maanden cel, met aftrek van de duur van het voorarrest.

„Vrij fors”, vindt de advocaat de eis. Ze vraagt de rechter om het jeugdstrafrecht toe te passen op de verdachte. „Amine is kwetsbaar en heeft een benedengemiddeld intelligentieniveau.” Dat laatste is ook door het Nederlands Instituut voor Forensische Psychiatrie en Psychologie (NIFP) vastgesteld. Ook zou de verdachte zelfs jonger zijn dan is vastgesteld, zegt de advocaat. Dat zegt zijn cliënt. „Maar dat valt niet te controleren, omdat er geen geboorteakte is.”

De rechter is het eens met de officier van justitie dat het niet gek is dat Amine al zo lang vastzit voor het „kwalijke feit”. Maar hij vindt wel dat Amine nu wel voldoende is gestraft en houdt het bij zijn voorarrest: „U bent vrij.”

Na de zomer zal Amine weer voor de politierechter staan, voor diefstallen die hij vlak voor zijn arrestatie pleegde. De rechter tegen Amine: „Laat dan aan de rechtbank zien dat u serieus bent.”

Lees ook dit artikel over hoe Marokkaanse jongens als Amine in 2019 Spanje probeerde te bereiken: Dolende jongens