Kwetsbare twijfel bij PvdA en GroenLinks

Je hebt steeds meer partijen in de Kamer, en de paradox is: dat komt ook omdat kiezers amper nog geïnteresseerd zijn in partijen. Ledenaantallen krimpen al decennia, partijtrouw bij verkiezingen kalft af. Geert Wilders is vijftien jaar stemmentrekker en heeft niet eens een partij. Pieter Omtzigt zou volgens sommige peilingen de grootste worden terwijl niet vaststaat of hij überhaupt met een partij komt. Zover zijn we al.

Het mag de PvdA en GroenLinks te denken geven. Zij besluiten komend weekeinde na jaren debat of ze na de senaatverkiezingen volgend jaar een gezamenlijke Eerste Kamerfractie vormen. Stemmen leden tegen, dan is het gesprek over linkse samenwerking ten einde. Steunen ze dit, dan kan er ook een gezamenlijke fractie na de Tweede Kamerverkiezingen komen.

Maar onomkeerbare beslissingen durven partijen niet aan, zodat het ook na komend weekeinde mogelijk blijft het debat te heropenen. En omdat mensen dit soort partijtwisten dus totáál oninteressant vinden, lijkt dat nogal kwetsbaar: blijven praten over samenwerking is de beste manier om te laten zien dat je jezelf belangrijker vindt dan je kiezers.

Aarzeling zit vooral aan PvdA-zijde, waarbij de klacht vaak is dat onder dit samengaan grote culturele en inhoudelijke verschillen schuilgaan. Het zou kunnen. Evengoed zijn de meeste kiezers niet dagelijks met politiek bezig, en hebben ze hooguit nog een vaag idee van het verschil tussen PvdA en GroenLinks. Hornbach of de Hubo.

Ook suggereert het dat linkse politiek ingewikkeld zou zijn, maar kijk rond: gewone mensen merken voortdurend dat zij niet de toegang tot de democratie van beter gesitueerden hebben. Een oud verhaal, en je hoeft echt geen PvdA’er of GroenLinkser te zijn om te zien dat mensen met weinig middelen en de middenklasse het te vaak afleggen tegen personen en bedrijven in betere posities.

Politiek voor de vergeten meerderheid: één slimme leuze en je bent een heel eind.

Maar het kan ook te laat zijn. Misschien is de tijd van oud links al voorbij. Bij de laatste Kamerverkiezingen haalde een fantast als Baudet evenveel zetels als Klaver. De PvdA had er acht minder dan Wilders. Na vier jaar oppositie. Geen resultaten om te denken: laten we nog even voortgaan met debatteren over onszelf.

Samenwerken leidt zelden tot een electorale doorbraak. Wel geeft het meer electorale potentie en dus betere kansen de grootste partij uit te dagen. Want je weet natuurlijk niet of alle ideologisch gemotiveerde sceptici van deze poging het gezien hebben – maar voor één man was de voortgaande versplintering de laatste jaren best gunstig. De premier zag er zijn kansen op functiebehoud alleen maar door stijgen.