Eenduidigheid in de handhaving. Minder slachtoffers en minder rellen op straat. En ook meer veiligheid voor brandweerlieden, ambulancepersoneel en politie. Arjen Littooij, directeur van de Veiligheidsregio Rotterdam-Rijnmond, wil het aan de vooravond van het debat in de Tweede Kamer over een algeheel vuurwerkverbod nog eens duidelijk gezegd hebben. Dat verbod moet er komen. Overal, niet alleen in Rotterdam of in de Randstad.
Littooij zegt namens al zijn collega-directeuren van de 25 veiligheidsregio’s te spreken met zijn pleidooi voor een algeheel vuurwerkverbod, zoals GroenLinks en de Partij voor de Dieren in hun initiatiefwet bepleiten. Want alle pogingen om de vuurwerk-ellende met Oud en Nieuw een halt toe te roepen, met een verbod op zwaar vuurwerk of vuurwerkbrillen, hebben de afgelopen jaren nauwelijks iets opgeleverd.
Twee jaar was het relatief rustig met Oud en Nieuw. Met dank aan de coronalockdowns, waardoor er tijdelijke vuurwerkverboden waren. Maar daarmee is de Tweede Kamer nog niet ‘om’. Regeringspartijen CDA en VVD zijn tegen zo’n algeheel verbod, net als de SP. Die willen eerst zien hoe het beperkte vuurwerkverbod, zoals op knalvuurwerk en vuurpijlen, in de praktijk uitpakt. Verder op rechts is er ook weinig steun. Daar wordt vuurwerk, net als Zwarte Piet, als Hollands cultureel erfgoed beschouwd.
Tijdelijke verboden
GroenLinks en de Partij voor de Dieren hebben wel de steun van Littooij. En van de 25 burgemeesters van de belangrijkste steden in het Veiligheidsberaad. „Vuurwerk, ook legaal, is een katalysator geworden voor normloos gedrag”, liet voorzitter Hubert Bruls, de burgemeester van Nijmegen, van dat beraad al eerder aan de Tweede Kamer weten. Want juist legaal vuurwerk leidt volgens Bruls tot de meeste slachtoffers onder burgers én hulpverleners. Daarom, zo schreef Bruls aan de Tweede Kamer, ondersteunt zijn Veiligheidsberaad dat wetsvoorstel van GroenLinks en Partij voor de Dieren. Omdat alle eerder genomen maatregelen „geen kentering in de cijfers hebben gebracht”.
Littooij, verantwoordelijk voor de inzet van brandweer en het ambulancepersoneel in de Rotterdamse regio, zag de nieuwjaarsfeesten de afgelopen tien jaar verharden. Hij zag ook hoe het de afgelopen twee jaar ging toen er door corona nauwelijks vuurwerk was. „De afgelopen twee jaar gingen hier op Nieuwjaarsnacht het aantal brandmeldingen van zevenhonderd naar driehonderd. Dat is minder dan de helft. Het was met Oud en Nieuw weer beheersbaar op straat. Daarvoor stond hij erbij toen ambulancepersoneel moest kiezen tussen uitrukken voor een gecompliceerde noodbevalling of een laveloze man op straat. „Het was die nacht zó druk dat dergelijke keuzes gemaakt moesten worden. Onmogelijke keuzes die je niet wil maken, zeker als het niet hoeft. We hadden eerst duizend agenten op straat nodig, de afgelopen jaarwisseling nog maar de helft.”
Een aantal fracties in de Tweede Kamer willen eerst zien wat handhaving van het huidige vuurwerkverbod oplevert.
„Ik heb in tien jaar tijd het vuurwerk zwaarder zien worden. Explosiever, professioneler en dus ook met meer risico’s op ongelukken of branden. Ook het legale vuurwerk. Dat is zo explosief geworden dat het onverantwoord is om dat iemand met een sigaret in de ene en een glas wijn in de andere hand te laten afsteken. En achteraf konden we ook gewoon vaststellen dat het bij de meeste incidenten om legaal vuurwerk ging.”
„Ik hoor die roep om betere handhaving ook. Maar als bijna iedereen door rood licht rijdt, valt er nauwelijks te handhaven. Wel als zo’n verbod er is, dat hebben we tijdens corona gezien. In Rotterdam kregen we in de eerste uren na middernacht 180 meldingen per uur via 112. Dat zijn er drie per minuut. Afgelopen Nieuwjaarsnacht was dat terug naar 100, want Rotterdam is ook met de jaarwisseling geen monnikenklooster. In de ziekenhuizen was het aantal ernstige oogletsels teruggebracht naar nul.”
Toch krijgt dat pleidooi voor een algeheel vuurwerkverbod geen unanieme bijval in de Tweede Kamer
„Het ligt fifty-fifty, dus het zal erom spannen. Er is de roep om het gemeenten zelf te laten regelen, maar dat schept onduidelijkheid. Hier heeft Rotterdam wel zo’n verbod opgenomen in de APV [algemene plaatselijke verordening], maar andere gemeenten in de regio niet. Dan krijg je een waterbedeffect. In zo’n apv kun je het afsteken van vuurwerk verbieden, maar de aanschaf ervan niet. En de tijdelijke vuurwerkverboden tijdens corona hebben laten zien dat die tot minder slachtoffers, minder incidenten en minder schade leidden dan in de jaren ervoor. Daardoor is het draagvlak onder de bevolking, de politiek en zéker onder hulpverleners voor zo’n verbod ook toegenomen. Het momentum voor zo’n verbod is er nu.”