Foto’s Justin Griffiths-Williams

7 Britse vrouwen over de betekenis van hun Queen

Emancipatie Het Verenigd Koninkrijk viert dit weekend dat Elizabeth II zeventig jaar op de troon zit. De meeste Britten kennen dus alleen een vrouw als staatshoofd. Was haar sekse van belang? Wat heeft koningin Elizabeth gedaan voor de emancipatie van de vrouw? En wat moet er nog gebeuren? Zeven strijdbare Britse vrouwen van verschillende generaties aan het woord.

Poppy Jamie (31): ‘De koningin is heel belangrijk voor de Britse mentale gezondheid’


‘Door psychische problemen bespreekbaar te maken, wilde ik de drempel voor mentale hulp verlagen. En door zelf mentale hulp te bieden aan mensen die geen geld hebben voor therapie, of ’s nachts hulp nodig hebben. Daarom heb ik ook een zelfhulpboek geschreven.

„Er wordt nu meer over psychische problemen gepraat dan ooit – dat is geweldig. Maar we hebben ook meer stress dan ooit. En er is te weinig geld. Nu krijg je zes gratis therapeutische sessies vergoed en daarna moet je suïcidaal zijn om meer therapie te krijgen.

„Ik wil liever wegblijven bij de discussie over geld. Voor mij gaat het om educatie. Als we kinderen leren hoe ze hun geest moeten onderhouden, hoe onze psyche werkt, dan kunnen mensen hun problemen zelf oplossen. Dat is preventief.

„De koningin is heel belangrijk voor de mentale gezondheid van Britten. Mensen houden niet van verandering, en zij is een constante. En een apolitiek symbool van liefde en menselijkheid en deugdzaamheid. Haar levenslange inzet voor anderen is een inspiratie voor velen. Ook voor mij.

„Ik weet niet of de koningin ooit een psycholoog heeft bezocht. Ik denk dat de kerk haar bood wat psychotherapeuten ons nu bieden. Prins William en Catherine hebben ook veel betekend. Zij begonnen een zelfmoordpreventielijn en waren open over hun eigen mentale worstelingen, zodat mensen beseften: het maakt niet uit wie je bent, we worstelen allemaal met mens-zijn.”

Soma Sara (23): ‘Ook de koningin is slachtoffer van onze verkrachtingscultuur’


‘Ik wilde een veilige plek creëren voor overlevers van seksueel geweld en intimidatie, waar zij anoniem hun verhaal konden doen. Onze missie is ook het openbaren en uitroeien van de verkrachtingscultuur. Ik denk niet dat dat nog tijdens mijn leven lukt, want de machtsstructuren bestaan al eeuwen. Maar ik kan een beginnetje maken.

„Toen ik voor het eerst het woord verkrachtingscultuur gebruikte, wekte dat veel weerstand. Ik spreek over een systeem, een hele cultuur die het mogelijk maakt dat verkrachting bestaat. Het gaat over houding, normen en gedrag. Het gaat over het normaliseren van vrouwenhaat, seksisme en het dehumaniseren van individuen. Ook nafluiten, het niet geloven van slachtoffers, het niet vervolgen van daders en hardcore porno, dat leidt allemaal tot een klimaat waarin strafbare feiten kunnen plaatsvinden. De verkrachtingscultuur zit in het onderwijs, de rechtspraak, het beleid, het parlement.

„Op onze website hebben we inmiddels 50.000 ervaringen van overlevers verzameld. En ondertussen is het woord verkrachtingscultuur gemeengoed geworden en wordt het probleem erkend. Het is onderwerp van een nationaal debat en onderdeel van lesprogramma’s.

„De koningin heeft, net als iedereen, de verantwoordelijkheid om naar deze verhalen te luisteren en te erkennen dat ze onderdeel zijn van een verkrachtingscultuur. Tegelijk heeft zij als staatshoofd een grote verantwoordelijkheid om de norm te stellen. Bij mijn weten spreekt ze zich niet uit over seksisme. Zelf is ze ook slachtoffer, want ze wordt geobjectiveerd: we zien haar niet als mens maar als symbool.”

Gabby Edlin (35): ‘Als Charles straks koning wordt, zullen vrouwen het verschil niet merken’


‘Ik hoopte onze organisatie binnen tien jaar te kunnen opdoeken omdat de overheid deze taak dan wel zou hebben overgenomen. Dat was te optimistisch. We zijn nu zes jaar verder, en we zijn wel wat opgeschoten, maar de huidige regering geeft niks om vrouwen, laat staan om arme, menstruerende vrouwen. Dus ik weet niet wanneer wij overbodig worden. Het gaat langzaam.

„Ik koos de naam Bloody Good Period omdat menstruatie zo’n taboe is, de enige manier om erover te praten is door humor. We gebruiken geen eufemismen, we zijn er eerlijk over. We zeggen niet: geniet van je menstruatie! Voor velen van ons is ongesteld zijn niet prettig. Maar we kunnen wel genieten van het praten over menstruatie. Het verbindt vrouwen.

„De koningin is wel een vrouw, maar doet niks om vrouwen vooruit te helpen. Zij is er om de status quo te beschermen, en de status quo is niet goed genoeg. Vrouwen sterven in deze status quo, door huiselijk geweld, slechte gezondheidszorg. Meghan Markle [de vrouw van prins Harry] heeft wel de aandacht gevestigd op menstruatie- armoede, daar heb ik veel respect voor. Maar zij zit niet meer in het koningshuis.

„Als Charles straks koning is, zullen vrouwen het verschil niet merken. Ik vraag me af of een vorst wel de vrijheid heeft om feminist te zijn. Ik denk dat het heel moeilijk is om als mens geboren te worden in zo’n rol. Ik benijd de koningin niet. Maar ik ga niet met een vlaggetje voor haar zwaaien.”

Sarah Turner (55): ‘Ik hoop dat ik even ernergiek oud word’


‘Vrouwen bezitten bijna de helft van het vermogen in het VK. En toch komt maar ongeveer 9 procent van de investeringen in nieuwe tech-ondernemingen van vrouwen. In deze wereld praten mannen met mannen die investeren in mannen. Het is moeilijk om die status quo te doorbreken. Wij willen vrouwen ervan bewust maken dat dit soort mogelijkheden bestaan. Want vrouwen willen zeker investeren, maar ze zijn zich meer bewust van de risico’s dan mannen. De private investeringssector loopt wat emancipatie betreft achter.

„De koningin is geen rolmodel voor me. Omdat haar functie erfelijk is bepaald, is het moeilijk om jezelf met haar te vergelijken. Maar haar toewijding om haar verplichtingen boven zichzelf te stellen, is buitengewoon. Ze dénkt niet eens aan pensioen op een leeftijd waarop velen van ons allang zijn gestopt met werken. Ik hoop dat ik haar energie mag hebben op haar leeftijd.”

Nitu Bajekal (60): ‘Ik ga dit weekend zeker naar een straatfeestje ter ere van de koningin’


‘Vrouwen beginnen iets opener te worden als het gaat om hun geslachtsorganen en alles wat daarmee te maken heeft, maar de mate waarin verschilt nog sterk per onderwerp. De menopauze en incontinentie zijn iets minder taboe dan vroeger, maar als het bijvoorbeeld gaat om pijnlijke seks hebben we nog een lange weg te gaan. Vrouwen willen niet klagen, ze willen hun arts niet tot last zijn, ze maken zichzelf klein.

„Ik ben net gestopt met werken in het ziekenhuis omdat ik meer aan voorlichting wil doen. Ik zag een groot gat tussen artsen die alleen medicijnen voorschrijven en aan de andere kant welzijnsgoeroes die zeggen dat het alleen om je levensstijl gaat. Beide doen ertoe. Zes pijlers maken het verschil: wat je eet, of je genoeg beweegt, hoe je slaapt, of je veel stress ervaart, of je je onderdeel voelt van een gemeenschap. En welke medicijnen je gebruikt en of je veel drinkt of rookt.

„Met het koningshuis heb ik weinig op, het koloniale verleden heeft bij veel Indiërs pijnlijke littekens achtergelaten. Maar de koningin bewonder ik. Als je naar die zes pijlers kijkt, denk ik ook dat zij het goed aanpakt. Ze doet zoveel voor de samenleving en ze komt over alsof ze haar stress goed kan reguleren. Ze is onlangs gestopt met het drinken van alcohol, ze vindt haar familie belangrijk en ze is dol op haar honden. Ach, Indiërs hier voelen zich vaak toch evengoed Brits. Ik ga zeker naar een straatfeestje dit weekend.”

Barones Helena Kennedy (72): ‘Goed dat we een vrouw in zo’n hoge positie hebben’


‘Dit jaar zit ik vijftig jaar in het vak. Toen ik begon was nog geen 6 procent van de advocaten vrouw. Er waren genoeg kantoren die helemaal geen vrouwen aannamen en als dat wel gebeurde, werd van hen verwacht dat zij het familierecht zouden doen. Echtscheidingen, jeugdrecht, dat soort onderwerpen.

„Nu is meer dan de helft van onze rechtenstudenten vrouw, een fenomenale verandering. Al vind je in het recht nog steeds discriminatie. Het zijn nog altijd vooral mannen die de hoogste posities hebben en het rechtssysteem inrichten. We zijn nog niet klaar. In het algemeen lijkt de vrouwenhaat in de samenleving zelfs toegenomen, ook door sociale media. Vrouwen krijgen te horen dat ze te dik zijn, te lelijk, niet gewild, het beschadigt hun eigenwaarde.

„Ik heb de koningin nooit over dit soort zaken horen spreken. Toch denk ik dat het goed is om een vrouw zo lang op zo’n hoge positie te hebben. Het laat zien dat vrouwen een bron van wijsheid, kracht en moed kunnen zijn. Maar de koningin is geen echte vrouwenvoorvechter. Zoals Camilla bijvoorbeeld, de vrouw van prins Charles. Zij maakt een geweldig punt van huiselijk geweld en de gelijkheid van vrouwen. ”

Margaret Drabble (82): ‘Anders dan politici behoudt de koningin haar waardigheid’


‘Voor de pil was uitgevonden kreeg ik drie kinderen, daarna niet meer. Die uitvinding maakte zo’n enorm verschil voor het leven van vrouwen, voor hun blik op werk, op het krijgen van kinderen, op abortus. Hoe dan ook is er veel veranderd. Ik herinner me dat mijn vader tegen me zei toen ik tiener was: ‘Als je wilt kun je hoogleraar worden. Maar premier, dat zit er waarschijnlijk niet in.’ Nu weten we dat het wel kon, met Margaret Thatcher en Theresa May.

„Vrouwen hebben tegenwoordig misschien iets te hoge verwachtingen. Natuurlijk moeten ze hetzelfde verdienen als mannen en zijn getreiter of constante opmerkingen over je uiterlijk op de werkvloer niet goed te keuren. Maar alles lijkt nu gevoelig te liggen, zelfs een groet of lach op straat. Onlangs sprak een man me aan in de bus, hij had een Jamaicaanse achtergrond. Hij zei dat ik zo’n mooie jurk aan had. Ik zei tegen hem dat hij zo’n mooie donkere stem had. Ik stapte heel gelukkig uit de bus. Het is zonde om alles van een ander als aanval op te vatten.

„Het is goed om te zien dat de koningin haar waardigheid behoudt in een wereld waar politici zich schandelijk gedragen. Het valt me op dat ze de laatste tijd alleen nog dingen doet die ze leuk vindt. Ze gaat wel naar paardenraces en naar de bloemenshow, maar politieke gebeurtenissen laat ze schieten. Ik denk dat ze alleen nog erop uit gaat als ze dat echt wil. Gelijk heeft ze, op haar leeftijd. Ik doe zelf ook alleen nog dingen die me energie geven.”

Foto’s Justin Griffiths-Williams