Groenere industrie, emissievrije bussen en duurzame waterstof in uitgewerkt klimaatbeleid van Jetten

De industrie moet vanaf 2023 verplicht worden om meer energie te besparen. In minstens dertig grote steden moet na 2025 de bevoorrading van de binnenstad uitstootvrij worden. En het kabinet onderzoekt of bedrijven verplicht moeten worden om vanaf 2026 duurzame waterstof af te nemen.

Die voornemens maken deel uit van het Beleidsprogramma Klimaat dat minister Rob Jetten (Klimaat en Energie, D66) deze donderdag naar de Tweede Kamer stuurt. Met dit programma moet de komende jaren een scherper klimaatbeleid worden gevoerd, zodat de uitstoot van broeikasgassen sneller daalt. Om de eis van Europa – 55 procent minder uitstoot in 2030 ten opzichte van 1990 – zeker te halen, mikt het kabinet op 60 procent.

In 2019 werd het Klimaatakkoord gesloten. Doel was dat de uitstoot in 2030 met 49 procent zou zijn verminderd. Met name op het gebied van verkeer, wonen en landbouw bleven de resultaten achter. Rond de verduurzaming van stroomproductie en industrie werden grotere vorderingen geboekt.

Centraal in de nieuwe klimaatplannen staat een strakkere sturing door het Rijk. Eerder meldde NRC al dat Jetten de regie over de uitvoering van het Klimaatakkoord wil nemen. Ministers Hugo de Jonge (Wonen, CDA), Mark Harbers (Verkeer, VVD) en Henk Staghouwer (Landbouw, CU) worden verantwoordelijk voor de uitvoering en moeten viermaal per jaar de vorderingen aan Jetten overleggen.

Lees ook: Jetten gaat het klimaatbeleid ‘ongehoord strak sturen’

Verder wordt een adviserende Klimaatraad ingesteld die uit acht tot tien onafhankelijke wetenschappers bestaat. Ook moet er een zogeheten generatietoets komen die duidelijk maakt wat de gevolgen van het beleid zijn voor de huidige en toekomstige generaties. Uiteindelijk moet Nederland in 2050 klimaatneutraal zijn.

Energiecrisis

Jetten komt met zijn beleidsprogramma op het moment dat Europa zich in een energiecrisis bevindt. Vooral door de oorlog van Rusland in Oekraïne zijn de prijzen voor aardgas historisch hoog. Verschillende politici, experts en bedrijven pleitten de afgelopen dagen voor maatregelen om het aanbod van energie te verhogen. Dat kan door bijvoorbeeld de gasproductie in Groningen te verhogen en kolencentrales meer stroom te laten produceren dan nu is toegestaan. Tot nog toe geeft het kabinet geen gehoor aan deze oproep.

Veel maatregelen uit het donderdag gepresenteerde Beleidsprogramma zijn al eerder voorgesteld. Zo krijgt de industrie te maken met een scherpere CO₂-heffing, die al in het coalitieakkoord werd genoemd. Het kabinet wil de grote industrie nu ook verplichten om energiebesparende maatregelen door te voeren die zich binnen vijf jaar terugverdienen. Die verplichting bestaat al voor kleinere bedrijven, maar niet voor ondernemingen die via het Europese emissiesysteem ETS moeten betalen voor hun uitstoot.

Ook overweegt het kabinet bedrijven te verplichten om duurzame waterstof af te nemen die bijvoorbeeld met windstroom is geproduceerd. Die energiedrager moet een belangrijke rol gaan spelen in de verduurzaming van de industrie, maar om de productie van ‘groene’ waterstof daadwerkelijk op gang te krijgen, moet er ook voldoende vraag komen.

Emissievrij openbaar vervoer

Op het gebied van verkeer moet in 2025 bijna de helft van de bussen in het openbaar vervoer emissievrij zijn. Vanaf dat jaar mogen geen OV-bussen meer worden aangeschaft met een verbrandingsmotor. Momenteel wordt gekeken naar de mogelijkheid om alle zakelijke lease-auto’s eerder uitstootvrij te maken. Nu is al bepaald dat na 2030 geen nieuwe personenauto’s mogen worden verkocht die op benzine, diesel of gas rijden.

Minister De Jonge maakte woensdagmiddag al bekend hoe hij de verduurzaming van woningen wil versnellen. Nieuw is dat woningcorporaties vanaf 2028 geen woningen meer mogen verhuren met een laag energielabel (E,F,G). Twee jaar later gaat dat ook voor particuliere verhuurders gelden. Vorige maand werd al bekend dat na 2025 geen nieuwe cv-ketels meer mogen worden verkocht. Dan wordt het verplicht om met duurzamere oplossingen te komen om het huis te verwarmen, zoals een (hybride) warmtepomp.