Het portret dat de Cubaanse fotograaf Korda maakte van Che Guevara is misschien wel de beroemdste foto ooit

De maker van een van de meest beroemde foto’s van een politieke leider ooit was vooral geïnteresseerd in het maken van esthetische beelden, dat is wat het Cobra Museum vertelt in de tentoonstelling Korda: Cuba, Che, Glamour. In deze overzichtstentoonstelling wordt de Cubaanse fotograaf Alberto Díaz Gutiérrez (1928-2001), beter bekend als Korda, gepresenteerd als een fotograaf die ondanks zijn nabijheid bij politieke kopstukken en maatschappelijke omwentelingen vooral gedreven werd door de schoonheid van zijn modellen en composities.

De foto die Korda in 1960 nam van Che Guevara, een jaar na de revolutie, is een van de meest gereproduceerde foto’s ter wereld en de grootste reden van Korda’s bekendheid. Korda begon in de jaren ’50 in de reclame- en modefotografie en zou na de Cubaanse Revolutie van 1959 de nieuwe leiders van het land gaan portretteren. Als ‘lijffotograaf’ van Fidel Castro legde hij niet alleen Castro zelf veelvuldig vast maar ook de mensen die hij tegenkwam tijdens diens reizen. Foto’s van Castro in de sneeuw in de Sovjet-Unie en tijdens zijn politieke toespraken wisselen zich in het Cobra Museum af met portretten van Pablo Neruda, Jean Paul Sartre en andere tijdgenoten. Ook zijn er meerde foto’s te zien die Korda maakte van ‘het volk’, zoals de ontwapenende portretten van boeren in Havana. Prachtig zijn de foto’s die zijn genomen van de eerste viering van de Revolutie: hordes mannen met identieke hoeden zwaaien met machetes in de lucht. Beelden die zowel angst als bewondering kunnen oproepen.

Haute-couture

Halverwege de tentoonstelling wordt de bezoeker meegenomen naar Korda’s werkzaamheden in zijn eigen fotostudio als mode- en reclamefotograaf. Foto’s van vrouwelijke modellen in haute couture of met modieuze haardrachten hangen naast portretten van cover-girls in badkleding en naaktmodellen. Er wordt gesteld dat Korda hier in feite niets anders deed dan bij zijn fotojournalistiek werk: met een goed oog mooie foto’s maken. Daarmee wordt Korda neergezet als weliswaar een goede fotograaf maar ook als een beetje naïef. Hij zou zijn eigen manier van werken nooit hebben begrepen, waardoor er een beeld ontstaat van iemand die meegesleurd werd door zijn tijd en min of meer toevallig op het juiste moment een mooie foto maakte.

Tussen de regels door wordt ook duidelijk hoe seksistisch de wereld van Korda was. Al wordt daar enkel op relativerende of grappende wijze direct naar verwezen in de tentoonstelling. Zo wordt het levensverhaal van Korda afgesloten met een soort vieze-oude-mannengrap van een vriend van Korda: „Vandaag zullen de jaloerse echtgenoten en vaders van de vrouwen van Havana rustig slapen. Alberto Korda is overleden (…)”

Helemaal aan het einde hangt in een apart hokje de foto van ‘Che’ waar alle roem mee begonnen is. Geïsoleerd van de rest als om aan te geven dat Korda toch echt veel meer was dan alleen de fotograaf van die ene foto. Toch is deze scheiding vreemd aangezien juist in deze foto alle facetten van Korda samenkomen: scherpe portretfotografie, schoonheid en politieke idealen.