Hoge korting op Duitse treinkaartjes én op benzine

Vanaf woensdag kun je vanaf Bad Bentheim, net over de grens bij Enschede, voor slechts 9 euro naar Dresden treinen, een reis van tien uur. Of, in dezelfde tijdspanne, naar het eiland Rügen in de Oostzee. Want iedereen kan per 1 juni in heel Duitsland voor dat minieme bedrag een maand lang onbeperkt met regionale treinen, bussen, trams en metro’s reizen.

De actie, een soort Duitse tienertoer voor alle leeftijden, duurt drie maanden en is in het leven geroepen om Duitse burgers ertoe te bewegen minder de auto te nemen en vaker de trein of bus, om zo brandstof te besparen.

Bestuurders in vakantieregio’s vrezen te worden overspoeld met dagjesmensen. Op sociale media wordt met name gefantaseerd over de uitwerking van de actie op het eiland Sylt, normaliter een bestemming voor Aperol-Spritz-en-oesters-publiek, waar nu drommen mensen met het goedkope treinkaartje in de hand de rust zouden komen verstoren. „We zijn geenszins in paniek”, zag burgemeester Nikolas Häckel van Sylt zich genoodzaakt de mensen gerust te stellen in dagblad Die Welt.

De coalitie bedacht het 9-euro-kaartje in reactie op het plan van de liberale coalitiepartner FDP, die een ‘Tankrabatt’ bepleitte. Die korting aan de pomp gaat eveneens in op 1 juni en duurt ook drie maanden: benzine wordt gedurende die periode 35,2 cent goedkoper, diesel 16,7 cent. Met de korting wil de regering de Duitse automobilist tegemoet komen nu, door de oorlog in Oekraïne en de sancties tegen Rusland, de brandstofprijzen zo hoog zijn. De afgelopen dagen stegen de prijzen in Duitsland nog fors; in Berlijn kostte een liter benzine maandag 2,13 euro.

Lees ook: Vanaf woensdag benzine in Duitsland meer dan een derde goedkoper: grenspompen verwachten stormloop

De Groenen in de coalitie van kanselier Olaf Scholz wilden niet alleen automobilisten ondersteunen maar ook reizigers in het openbaar vervoer, en bovendien meer mensen bewegen om met trein of bus naar hun werk of studie te reizen.

De 9-euro-actie ontstond na enigszins willekeurige afwegingen: in Wenen kost een jaarabonnement voor het ov 365 euro per jaar, dus één euro per dag. In het Duitse debat over betaalbaar openbaar vervoer wordt dat voorbeeld vaak aangehaald. Zo kost een maandabonnement in Berlijn rond de 80 euro; naar Weens voorbeeld werd eerst gedacht aan een 90-euro abonnement voor drie maanden, dus ook één euro per dag, maar dat werd te veel gevonden. Toen werd het 9 euro per maand, gedurende drie maanden.

‘Historische’ kaartverkoop

De bedenkers dachten eerst dat het goedkope abonnement alleen voor de eigen regiovervoerder zou gelden. Maar in enkele deelstaten zijn elke paar kilometer andere vervoerders aan bod, en zo werd het onontkoombaar dat heel Duitsland te bereizen zou zijn met het kaartje. Daarmee werd het abonnement wel érg goedkoop, en de prijs voor de deelstaten, die zelf eraan moeten bijdragen, wel erg hoog. Het plan van het 9-euro-kaartje was alleen al zo veel besproken dat de de verkeersministers van de deelstaten wel overstag moesten.

Ontketent Duitsland een groene treinrevolutie?

Deze podcast luister je ook in onze app

Vorige week, toen de kaartjes in de verkoop gingen, noemde een woordvoerder van de Deutsche Bahn de toestroom van klanten „historisch”. De Berlijnse vervoerder BVG liet maandag weten al 450.000 9-euro-kaartjes te hebben verkocht in tien dagen.

Naast enthousiasme bij de reizigers is er kritiek op het plan. Dat de korting in de zomermaanden geldt, leidt ertoe dat de reizigers zomerse uitstapjes maken en niet per se per trein naar het werk gaan, laat staan dat ze dat zo vaak doen dat het een gewoonte wordt.

Op de korting bij het tankstation valt ook een en ander af te dingen. Een drietal economen berekende dat een Europese korting van 20 cent per liter brandstof ertoe zou leiden dat Rusland per dag 11 miljoen meer zou verdienen, omdat er in totaal veel meer getankt zou worden. Beter zou zijn om direct geld over te maken naar de burger, stelden ze.

Bovendien is de FDP nog altijd niet bereid een snelheidslimiet op de autosnelweg in te voeren, wat met oog op brandstofbesparing ook veel effect zou hebben. Volgens critici wordt het automobilisten nu alleen maar aantrekkelijker gemaakt om te rijden. Alleen lagere inkomens zouden voor de stijgende prijzen gecompenseerd moeten worden, vinden ze, en niet iedereen evenveel.