Probeer de pandemie maar eens in één boek te bedwingen. Dat leverde kritische boeken op als De coronastorm van filosoof René ten Bos, die in de strijd tegen corona „fascisme zonder fascisten” zag. Of theoretisch socioloog Willem Schinkel die in Pandemocratie het kabinet-Rutte criminele „necropolitiek” verwijt.
De Vlaamse historicus Bert De Munck bevindt zich op hetzelfde spectrum, zij het dat hij zijn gedachten rustiger, minder polemisch – en nogal breedsprakig – uiteenzet. Ook hij is „heel sceptisch” over het beleid en ervan overtuigd dat „de aangerichte schade aan ons welzijn en onze democratische principes veel groter is dan de baten”.
Door onze fixatie op wetenschap en technologie hebben we ons volgens De Munck onderworpen aan een „ontmenselijkend systeem”. Tegengeluiden over de plaats van de dood in het leven of twijfels aan de vaccinatiestrategie zijn niet welkom. Gevolg is dat we „over de ethische consequenties” van het beleid „nauwelijks nog mochten nadenken”.
Helaas worden die stellige meningen vooral onderbouwd met nog meer filosofische meningen. Dat hoeft geen bezwaar te zijn, maar is dat wel voor een boek dat de kosten en baten van twee jaar pandemiebeleid probeert af te wegen. Welke baten? Je zoekt ze in dit boek met een vergrootglas.
Wel krijgt de lezer een korte behandeling van de minder ontwrichtende bestrijding van eerdere virussen (Spaanse griep, SARS). Die dient als opmaat naar toegankelijk geschreven uiteenzettingen over vele, al vaak afgetaste grenzen. Grenzen aan de wetenschap, grenzen aan de moderniteit en grenzen aan de groei. Met als conclusie dat we af moeten van de hegemonie van technologie en wetenschap. Moraal: wij moderne mensen, ook maar „toevallige passanten” op de planeet, moeten weer leren om „toeval en de grillen van het leven toe te laten”.
Moeten we dus het grillige virus ook maar toelaten en alleen „de zwakkeren” beschermen? De auteur lijkt daartoe te neigen. Dat standpunt kan je willen verdedigen, maar daar is wel meer voor nodig dan een weinig originele cultuurkritiek.