Meestal ook zwijgend

De plechtigheden op 4 mei begonnen in Wormer ruim voor achten. Brassband Eensgezindheid, die zou zorgen voor de muzikale omlijsting, verzamelde op de parkeerplaats naast ons huis. Ze trokken elkaars uniformen recht, wat gehannes met instrumenten die uit kofferbakken werden getrokken, wild inspelen, wachten op laatkomers. Daarna in een ongeorganiseerde tocht richting het monument tegenover het Kruidvat.

Bijna iedereen was er. Ik zag de werkster die we weggestuurd hebben, een oppas, een juf van school, eigenlijk alle bekende gezichten. En scouting, en een brandweerauto. Op de eerste rij een handvol veteranen met lichtblauwe baret in de leeftijdscategorie Libanon, misschien Bosnië. Lucie van Roosmalen (6) en Leah van Roosmalen (5) ontdekten hun oma.

Toespraakjes.

Twee scholieren van de basisschool.

Korte zinnen, maximaal rijm.

De mooiste:

Hier in Nederland is er vrijheid

Dat is echt van deze tijd

Helaas is dat niet overal

In Oekraïne is dat bijvoorbeeld het geval

Een aantal jaar geleden was dat in Nederland ook niet

Toen was er ook hier veel verdriet

Duitsers vielen ons land binnen; iedereen was bang

Mensen hadden honger, wat duurde het toch lang

Toen kwamen de geallieerden, iedereen was na een periode van oorlog weer vrij

En iedereen was blij

Het leek me al met al een goede samenvatting.

Voor de burgemeester van de gemeente Wormerland, Judith Michel-De Jong (PvdA), was dit de eerste Dodenherdenking met publiek. Ze was met haar gezin. Een plaatselijke traditie, ik herinner me dat niet van de andere steden waar ik woonde. Ik zag ze klungelen met een enorme krans, ze kregen ’m maar niet op de houten standaard. Alsof ze met man en twee dochters een IKEA-kast in elkaar moest zetten, op de vingers gekeken door het stugge volk. Haar toespraak was van een geruststellende voorspelbaarheid. Ze was opgegroeid in vrede en had nooit gedacht dat de oorlog zo dichtbij zou komen. Om me heen werd gefluisterd dat dit een verwijzing naar Oekraïne was.

Twee minuten stilte.

Ik hield voor de zekerheid mijn handen voor de monden van Lucie van Roosmalen en Leah van Roosmalen. Gezinshumor: ze beten bijna door. Een dag later staan de afdrukken van hun gebitten er nog in. Daarna het Wilhelmus, snoeihard meegezongen door een mevrouw met een bril. Ik keek haar aan, bloedfanatiek.

Dan de muzikale afsluiting door Brassband Eensgezindheid, ‘We’ll meet again’ van Vera Lynn. Een goedgekozen lied, want we komen elkaar hier inderdaad overal weer tegen. Meestal ook zwijgend trouwens.