Nederland zakt 22 plekken op wereldranglijst persvrijheid

Bedreigingen, arrestaties, zelfcensuur en de moord op Peter R. de Vries: het afgelopen jaar hebben zich in Nederland verschillende incidenten met journalisten voorgedaan waardoor het een stuk slechter gesteld is met de persvrijheid dan in de jaren ervoor. Dat blijkt dinsdag uit de jaarlijkse internationale persvrijheidsindex van Verslaggevers Zonder Grenzen (VZG). Nederland staat dit jaar op plek 28, waar dat vorig jaar nog plek 6 was.

In het rapport over Nederland wordt de moord op misdaadverslaggever Peter R. de Vries aangehaald als een schokkende gebeurtenis in „een samenleving die persvrijheid waardeert”. De organisatie zegt dat verbale en fysieke aanvallen op journalisten zijn toegenomen door polariserende debatten over corona en immigratie. Vooral fotografen en filmploegen moeten het daarbij ontgelden, schrijft VZG. Het gevolg hiervan zou zijn dat journalisten tot zelfcensuur overgaan en aarzelen om verslag te doen van bepaalde onderwerpen en gebeurtenissen.

Lees ook: Aangevallen fotograaf Lunteren: ‘misschien is het de volgende keer wel dodelijk’

Kleine, populistische partijen aan beide randen van het politieke spectrum ondermijnen het vertrouwen in de media, vervolgt de ngo. Ook wijst de organisatie op slechte toegang tot officiële overheidsstukken, die door journalisten via de Wet openbaarheid van bestuur worden opgevraagd. In de meeste gevallen werden de door journalisten gevraagde documenten te laat aangeleverd, of waren deze onjuist of onvolledig, aldus VZG. Ook dreigt de vertrouwelijkheid van bronnen geschonden te worden, omdat inlichtingendiensten vergaande bevoegdheden hebben voor het hacken of tappen van telecommunicatienetwerken.

NOS-logo

Met de persvrijheidsindex vergelijkt VZG het niveau van persvrijheid dat journalisten in 180 landen en gebieden genieten. Zo telt de organisatie het aantal incidenten tegen journalisten en brengt ze de situatie in een specifiek land of gebied kwalitatief in kaart door middel van een vragenlijst, die aan onder meer journalisten en mensenrechtenverdedigers wordt voorgelegd. Noorwegen staat bovenaan de lijst, Noord-Korea is de hekkensluiter.

De Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid noemde in 2020, het eerste coronajaar, voor het eerst de dreiging richting journalisten in het zogenoemde Dreigingsbeeld. De NOS besloot in oktober 2020 om alle satellietwagens voor onbepaalde tijd niet meer met het NOS-logo te beplakken, vanwege aanhoudende intimidatie van journalisten. Ook werden journalisten bij kerken in Urk en Krimpen aan den IJssel belaagd vanwege vragen over de naleving van coronamaatregelen. Verder arresteerde de politie afgelopen zomer drie journalisten bij klimaatdemonstraties.