Als de staat bedrijven boven mensen plaatst

In het regeerakkoord staat droogjes dat 28 procent (!) van alle Nederlanders financieel kwetsbaar is, vooral mensen met flexwerk. Een verschijnsel dat Den Haag al jaren bezorgd bespreekt maar vreemd genoeg nooit met voorrang behandelt. Als Covid uitbreekt zijn meteen miljarden voor inkomens- en bedrijfssteun beschikbaar. Als de oorlog in Oekraïne begint geldt hetzelfde voor het defensiebudget. In beide gevallen logisch.

Maar je vraagt je wel af waarom het zoveel méér tijd moet kosten de kwetsbaarheid van bijna een derde van de bevolking aan te pakken.

Het weekeinde illustreerde wat er dan misgaat. Zondag schetsten kenners van Franse politiek dat het groeiende stempercentage van Le Pen de potentie van nationalistisch rechts onderstreept. In Nederland haalt deze stroming sinds Fortuyn doorgaans een kleine twintig procent.

Maar toen zaterdag 150 bagagemedewerkers met een wilde staking Schiphol platlegden, kreeg je niet het idee dat het land dacht: dit zijn de mensen die hier alle reden hebben hun vertrouwen in de traditionele politiek op te zeggen.

Toch is dat zo. Twee weken terug riep premier Rutte bedrijven op hogere lonen uit te betalen. KLM deed vorige week het omgekeerde: hoewel de rest van de sector het grondpersoneel 14 euro per uur betaalt, weigert KLM mensen bij de bagage-afhandeling meer dan 11 euro te vergoeden en neemt het amper mensen in vaste dienst. En toen donderdag personeelstekorten dreigden huurde het extern gauw meer flexwerkers in. Een bekende truc om loon laag te houden. Vandaar die staking.

Je kon het die mensen moeilijk kwalijk nemen. Ze doen vuil, onaangenaam en zeer ongezond werk. Zonder hen loopt de hele luchtvaart in de soep. In de coronacrisis zagen zij dat de politiek KLM, het bedrijf dat ze uitknijpt, 3,4 miljard euro staatssteun gaf. Toen de topman van het verlieslijdende AirFrance-KLM jaarlijks riante bonussen bleef ontvangen, zeiden ministers: kunnen wij helaas niets tegen doen. Maar toen het kabinet de 3,4 miljard overheidssteun toezegde was een voorwaarde wel dat het gewone KLM-personeel gemiddeld 15 procent inleverde. Reden waarom de directie nu volhoudt dat het grondpersoneel er niets bij krijgt.

Het is de omgekeerde wereld: een verzorgingsstaat voor het bedrijf en de topman, de grootste risico’s bij flexwerkers aan de onderkant.

Zo bleek zaterdag dat stakende flexwerkers marktwerking eisten – loon naar werken, extra loon bij schaarste – maar dat Den Haag dit eerder blokkeerde. Terwijl hetzelfde Den Haag voor de zoveelste keer kon zien dat het veel te lang talmt met de terugdringing van flexwerk.