Het leven van Henny Vrienten stond in dienst van de muziek

‘Kom nu naar het carnaval / van mijn feestelijk verval”, zong Henny Vrienten in zijn liedje ‘Carnaval’ uit 2019. Dat het album Tussen de Regels zijn laatste zou worden, wist hij toen al. Zijn autobiografie was voltooid. Van ziekte was (nog) geen sprake en bij een ontmoeting in zijn Amsterdamse muziekstudio was hij vol levenslust. Hij sprak enthousiast over de muziek die hij nog maken ging, alleen om live te spelen. „Twintig liedjes die niemand kent. Als je ze wilt horen moet je komen luisteren.”

Een leven in dienst van de muziek, dat was Vrienten ten voeten uit. Die laatste twintig liedjes zijn er niet meer gekomen. Maandag maakte concertorganisator Mojo bekend dat Henny Vrienten op 73-jarige leeftijd is overleden. Een doodsoorzaak werd niet bekendgemaakt. Dat paste bij Vrienten, die na de gekte van het succes van Doe Maar in de wilde jaren 1980-1984 zijn privéleven liefst zo veel mogelijk afschermde. Alleen op Tussen de Regels moest hij iets van zichzelf laten zien, vond hij. In ‘Het Museum van Weemoed en Gemis’ zong hij over het schuldgevoel, de schaamte en het zelfverwijt die hem als ex-katholiek achtervolgden.

Henny Vrientens ‘Paradijs Verloren’ uit 2019:

Zanger, bassist, songschrijver, filmcomponist en allround-muzikant Henny Vrienten toonde altijd met trots zijn allereerste gitaar, een gammel instrument dat hem in zijn meer dan vijftigjarige muziekcarrière vergezeld had. Geboren als Hendrikus Cornelis Jacoba Vrienten in Hilvarenbeek en opgegroeid in Tilburg, speelde hij in beatbands voordat hij als Ruby Carmichael zijn eerste Engelstalige soloplaatjes maakte. Zijn stem was te dun en hij was nog niet klaar voor het grote werk, vond hij nadat een elpee onder de naam Paul Santos geflopt was. In dienst van een muziekuitgever schreef hij muziek voor anderen: ‘Jodelodelodelodelohitie’ voor De Twee Pinten, en voor The Cats twee kerstliedjes die hem met trots vervulden.

Lees ook het laatste interview dat NRC met Henny Vrienten had: ‘Een liedje moet kloppen. Het is een ambacht, niet veel meer’

Zijn latere Doe Maar-kompaan Ernst Jansz trof hij in de reggaeband Rumbones en samen speelden ze in de begeleidingsband van Boudewijn de Groot. Ze toerden in een ouwe Eend achtervolgd door wietdampen, herinnerde hij zich met plezier. Het new wave-tijdperk bracht ook voor Vrienten nieuw elan in de Nederpop. Bij Sammie America’s Gasphetti schreef hij mee aan de Nederpunkklassieker ‘I Dunno’.

Roddelpers

Toetsenman/zanger Ernst Jansz en gitarist Jan Hendriks moesten al hun overredingskracht aanwenden om Vrienten bij hun hippieband Doe Maar te halen. Onder invloed van Vrienten besloot de band zich volledig op ska en reggae toe te leggen. Het nummer ‘Sinds 1 Dag of 2’ werd een hit nadat Frits Spits had bedacht dat ‘32 Jaar’ een betere titel was. In 1982 ontketenden ‘Doris Day’ en ‘Is Dit Alles’ een ongekende gekte rond Doe Maar. Bij concerten werden ze overstemd door overenthousiaste meisjes. De nummer 1-hits ‘De Bom’ en ‘Pa’ gooiden olie op het vuur en na het album 4Us werden Jansz en Vrienten dusdanig belaagd door de roddelpers dat een publiciteitsstop rond de band werd afgekondigd. In 1983 werd Doe Maar als hoofdact op Pinkpop bekogeld met appels en andere projectielen, omdat „serieuze” popliefhebbers niet gediend waren van die „meisjesmuziek”.

‘De Bom’, uit 1983:

Doe Maar nam in 1984 emotioneel afscheid, om in latere jaren nog ettelijke malen bij elkaar te komen. Henny Vrienten had ijzers in het vuur met zijn soloalbum Geen Ballade en de hit ‘Als Je Wint’ met Herman Brood. Hij trok zich terug in de studio en legde zich toe op het componeren van filmmuziek, onder meer voor De Prooi ( 1985) en Spoorloos (1988). In 1996 kreeg hij een Zilveren Harp voor zijn filmwerk. Als podiumartiest koos hij de relatieve anonimiteit van het filmorkest The Magnificent 7. Latere wapenfeiten op het gebied van filmmuziek werden Vrientens soundtracks voor Abeltje (1998) en Sonny Boy ( 2011).

Na het soloalbum Mijn Hart Slaapt Nooit werd Vrienten in 1999 de opvolger van de dat jaar overleden Harry Bannink als componist voor Het Klokhuis en Sesamstraat. In 2006 schreef hij de muziek voor de musicalversie van Ciske de Rat. Zijn zelf gecomponeerde Hoogmis uitgevoerd in de Utrechtse Janskerk (2008) was een lang gekoesterde wens. Met Frank Boeijen en Henk Hofstede maakte hij een theatertour onder de noemer Aardige Jongens. In de documentaire Gitaarjongens eerde hij medemuzikanten die hun hart verpand hadden aan de zes snaren, met George Kooymans van Golden Earring en Eelco Gelling van Cuby + Blizzards als persoonlijke helden. In de gelegenheidsformatie Vreemde Kostgangers met George Kooymans en Boudewijn de Groot nam Henny Vrienten een dienende positie in als bassist, maar mocht hij ook schitteren in het eerlijke lied ‘Spelen met Vuur’ en een jazzy versie van Doe Maars ‘Is Dit Alles’.

‘Is Dit Alles’, door Vreemde Kostgangers:

Na zestien keer Ahoy’ in 2000 en tweemaal De Kuip in 2007 kon er bij het herenigde Doe Maar niet meer van reünie-optredens gesproken worden, verklaarde Vrienten toen er in 2016 drie shows in de Ziggo Dome werden aangekondigd: „We zijn gewoon nooit opgehouden.” In 2018 volgde een clubtour; Doe Maars aangekondigde afscheidstournee in 2021 moest door niet nader benoemde ziekte van Vrienten worden afgelast.

Lees ook dit interview met Vrienten, bij de start van Vreemde Kostgangers: ‘Ik ben van een fijnschilder veranderd in een impressionist’

Als huisartiest bij De Wereld Draait Door in 2019-20 speelde hij alleen eigen werk, soms nieuw gecomponeerd om in te haken op de actualiteit, met een jonge band waarin zoon Xander bas speelde. Zijn laatste drie albums En Toch (2014), Alles Is Anders (2015) en Tussen de Regels (2019) beschouwde Henny Vrienten als zijn muzikale autobiografie. „Soms als ik op de fiets zit komen er dingen van vroeger terug waar ik jarenlang niet aan gedacht heb,” vertelde hij daarover. „Maar oud en versleten voel ik me nog geenszins.”

‘Carnaval’ bij De Wereld Draait Door in 2019:

Als songschrijver laat Henny Vrienten een even eclectisch als briljant oeuvre na, van Doe Maars ‘Smoorverliefd’ en ‘1 Nacht Alleen’ tot het uiterst persoonlijke werk van zijn soloplaten. „Hef het glas op wie ik was”, zong hij ten afscheid in ‘Carnaval’, „en drink op wat voor jou nog komen zal. Geniet van mijn feest / ik ben er geweest.”

Van zalen vol gillende meisjes tot een filmpubliek dat misschien niet eens wist dat het door zijn muziek werd betoverd: Henny Vrienten was er.

Doe Maar-voorman Henny Vrienten, gesteld op zijn privéleven, liet op zijn laatste soloalbum toch iets van zichzelf zien. Zijn muzikale autobiografie was daarmee voltooid. Maandag werd bekend dat hij is overleden op 73-jarige leeftijd.