Losgemaakt van Nederland, met 1,5 miljoen euro toe

Het is vorig jaar augustus als in IJmuiden boven op een fort een groen met blauw gestreepte vlag wordt gehesen. Tientallen mensen staan eromheen. Er wordt gezongen en gewapperd met kleine vlaggetjes.

Helemaal vooraan staat een man met blonde, golvende haren en een maatkostuum met een dubbele rij knopen. ‘De minister’, noemt hij zichzelf. Ronald Heister is de initiator van deze gemeenschap van ‘autonome mensen’. Leden ervan claimen zich formeel te hebben losgemaakt van de Nederlandse overheid. Ze leven verder als ‘vrijgeborenen’, die niet hoeven te voldoen aan regels en die geen boetes of belastingen hoeven te betalen. Om dit kenbaar te maken, hebben ze de Belastingdienst geïnformeerd over hun afscheiding van Nederland. Sommigen hangen een ambassadebordje aan hun woning, om aan te geven dat Nederlandse regels niet voor hen gelden. Ook hebben velen van hen een ‘diplomatiek paspoort’ in huis, waarmee zij menen onschendbaar te zijn. Aanhangers van de beweging hebben nog iets gemeen: ze zijn allemaal in theorie miljonair. De leden geloven dat de Belastingdienst voor iedere Nederlander een vermogen van anderhalf miljoen euro beheert.

De ‘autonome’ beweging telt in Nederland duizenden aanhangers. Bijna achtduizend mensen lieten zich zodanig inspireren dat ze daadwerkelijk een juridische brief aan de Belastingdienst stuurden om zichzelf autonoom te verklaren en hun vermogen op te eisen.

Ze worden daartoe aangezet door een groep online hulpcoaches, die er zelf aan verdient. De meest prominente is Ronald Heister, PR-adviseur met een kantoor aan de Amsterdamse Herengracht. In online video’s roept hij volgers op hun geboortetrust aan te vragen. „In uw geboortetrust zit veel geld. Heel veel geld. En dat geld is van u”, zegt Heister in zo’n video. Door jezelf autonoom te verklaren, zou je nooit meer boetes hoeven te betalen. Bovendien hoef je je niet meer te houden aan regels en wetten – je zou niet meer vallen onder het Nederlands recht. Dat is handig tijdens een pandemie vol beperkingen. Heister: „Het fijne van diplomatieke onschendbaarheid is dat je daarmee ook niet valt onder de regels van vaccinaties en geen last hebt van reisbeperkingen.”

Zijn oproepen maken veel reacties los. In groepen op Telegram, Facebook en op de site van Heisters bedrijf vragen mensen hoe ze zo snel mogelijk autonoom kunnen worden. Wat zijn de consequenties? Behoud ik mijn uitkering? Kan ik het ook aanvragen voor mijn zevenjarige zoontje? Via zijn bedrijf Bossmaker voorziet Heister iedereen van advies. Daar moet wel voor betaald worden. Voor honderd euro ontvangen geïnteresseerden de benodigde documenten om hun ‘geboorte-trust’ veilig te stellen.

Het gaat erom dat je je een vrij mens vóélt

Liesbet Muijlwijk alternatief genezer

Geheimhoudingsclausule

Maar daarmee is de zaak nog niet geregeld, ondervond een vijftigjarige zelfstandig ondernemer die zichzelf inschreef als lid. „Ik hoorde dat daarmee mijn hypotheekschulden zouden verdwijnen, dat klonk interessant”. Hij wil er alleen anoniem over vertellen, omdat Bossmaker alle leden een geheimhoudingsclausule laat tekenen.

Na de aanmelding wordt hij verwezen naar een chatgroep met gelijkgestemden en een ‘Bossmaker buddy’, een virtuele assistent. Die beantwoordt vragen over de brieven die moeten worden verstuurd. Al gauw komen er allerlei kosten bij. „Je moet natuurlijk ook je vrouw en kinderen helpen. Die moeten ook lid worden voor 100 euro”, vertelt de ondernemer. „En als je meer hulp nodig hebt – die brieven zijn ontzettend ingewikkeld –, moet je een los consult boeken.” Kosten: ruim 400 euro.

Dan komen de ‘paspoorten’ er nog bij. De ondernemer kocht ze voor het hele gezin. Ronald Heister rekent 149 euro per stuk. Daarvoor kreeg hij wel een ‘diplomatiek’ paspoort, „gebonden in gelamineerd linnen”.

De ondernemer hoort nooit meer wat van zijn ‘geboortetrust’. De hypotheekschuld is nog even hoog. Het was weggegooid geld, zegt hij.

In een interview met YouTuber Peter Bierhof erkent Heister dat er nooit geld wordt uitgekeerd. Hij kent niemand die zijn ‘geboortetrust’ ooit heeft ontvangen. Waarom belooft hij leden dan wel gouden bergen? Die vraag wil hij, net als andere vragen, niet beantwoorden, laat hij weten via zijn advocaat. Het zou gaan om „vertrouwelijke informatie”. Wel dreigt hij met juridische stappen als hij genoemd wordt in een artikel.

Lees ook: Complotdenkers: hun onzin ontmaskeren, of met ze in gesprek? (opinie)

Succesvol pr-adviseur

Nog niet zo lang geleden gold Ronald Heister als een zeer succesvol pr-adviseur. Rond 2008 komt hij veel in de publiciteit als hij namens de Britse tycoon Richard Branson ruimtereizen aanbiedt voor de -allerrijksten. Hij schuift onder meer aan in De Wereld Draait Door om over deze „mindblowing experience” te vertellen. Op internet zijn foto’s te vinden van Heister poserend met Richard Branson, André van Duin en andere beroemdheden.

Al mag Heister de zaken ook graag een beetje aandikken. Zo toont hij online een koninklijke ‘onderscheiding’, verstrekt door koningin Beatrix. Het blijkt te gaan om een medaille die zo’n 12.000 mensen kregen uitgereikt ter gelegenheid van het huwelijk tussen kroonprins Willem-Alexander en prinses Máxima. Ook zou hij volgens zijn website de pr doen voor de Russische energiegigant Gazprom. Dat klopt volgens een woordvoerder van het bedrijf niet. Heister organiseerde slechts eenmalig een bijeenkomst in het kantoor van Gazprom, zegt Bernard van Polanen, toenmalig directeur van Gazprom in Amsterdam.

Ook Hans van Breukelen, voormalig keeper van het Nederlands elftal, zegt dat Heister zijn naam misbruikt. Heister werkte rond 2018 aan de oprichting van een stichting die de Europese cultuur moest revitaliseren. Van Breukelen wordt in documenten van deze ‘Virtus Foundation’ gepresenteerd als ‘hoofd Sport’, maar de oud-keeper zegt van niets te weten. „Ik heb die man één keer ontmoet, in Hotel Breukelen. Hij wilde de pr van mijn boek doen, maar daar is het nooit van gekomen”, zegt Van Breukelen. Heister maakte op internet nog wel een evenement aan met de oud-keeper waarin hij ook „Donald Trump” tot de klanten van zijn pr-bureau rekent. De avond met Van Breukelen heeft nooit plaatsgevonden.

Heisters in 2016 opgerichte bureau pr4all, dat ook de kleine ondernemer publiciteit belooft, gaat in 2019 failliet. Op dat moment verkeert hij steeds meer in kringen van reactionaire katholieken die gelieerd zijn aan Forum voor Democratie. Voor de oerconservatieve katholieke stichting Civitas Christiana organiseert Heister in dat jaar het congres Cultuur onder vuur. Sprekers gaan tijdens de bijeenkomst in Haarlem tekeer tegen de twee „nepreligies”: islam en „klimaatgekte”. In datzelfde jaar gaat Heister samenwerken met complotzender en uitgeverij De Blauwe Tijger, van het katholieke Forum-lid Tom Zwitser. Op die zender lanceert Heister zijn nieuwe bedrijf, Bossmaker, dat de geboortetrustpapieren gaat verkopen. Ook bij de nieuwe publieke omroep Ongehoord Nederland mag hij reclame maken voor zijn bedrijf.

Inchecken met diplomatiek paspoort

Hoewel er nooit een cent is uitgekeerd, voelen lang niet alle aanvragers van de geboortetrust zich bedrogen.

Zoals Trudi Verstegen, die via een andere aanbieder een ‘diplomatiek paspoort’ bestelde. „Ik heb er al mee ingecheckt bij een hotel. Dus het werkt wel”, zegt ze.

Verstegen beheert enkele complotkanalen op internet. Ondanks dat ze nog niets heeft ontvangen uit haar ‘geboortetrust’, denkt ze nog altijd wel dat dit bestaat. Mede door een jarenlang gevecht om haar kinderen terug te krijgen, is ze ervan overtuigd dat de Nederlandse staat een „satanische orde” is die haar „naar de klote” zou willen helpen. Logisch, dat die haar trust weigert uit te keren.

Ook alternatief genezer Liesbet Muijlwijk rekent er niet op dat ze ooit nog geld ontvangt uit het geboortetrust, dat ze via Bossmaker opvroeg. Maar dat vindt ze niet erg. „Het gaat erom dat je je een vrij mens vóélt. Dat is het belangrijkste.”

Aan leden die op de website van Bossmaker klagen dat ze nog altijd niets hebben teruggezien van hun investeringen, werd het tot vrijdagochtend zo uitgelegd: „De afwikkeling van uw Geboortetrust is een lang proces.” Die pagina is inmiddels offline gehaald.