‘Kinderen in Ter Apel worden verwaarloosd’

De situatie voor kinderen in aanmeldcentrum Ter Apel is onaanvaardbaar. Dat zegt Kinderombudsman Margrite Kalverboer tegen NRC. Minderjarige vluchtelingen worden in het aanmeldcentrum „mentaal verwaarloosd”, zegt Kalverboer. Kinderen zonder ouders verblijven er langere tijd zonder enige vorm van dagbesteding, hulp of aandacht. Volgens de Kinderombudsman verlaten de vluchtelingenkinderen het centrum met meer trauma’s dan ze erin komen.

De Kinderombudsman bracht deze week een bezoek aan Ter Apel, nadat afgelopen weekend de Groningse burgemeester Koen Schuiling al waarschuwde voor de leefomstandigheden in het aanmeldcentrum. „Een beschaafd land onwaardig”, noemde hij het lot van asielzoekers en statushouders in Ter Apel.

Kalverboer informeerde specifiek naar de situatie van asielkinderen. In Ter Apel verblijven 113 minderjarigen zonder familie. Voor hen is niets geregeld, zegt Kalverboer. „Geen onderwijs, geen activiteiten, geen hulp: niets. Ze krijgen te eten – en dat is het. Begeleiders vertelden mij dat zij kinderen ’s ochtends niet eens meer wakker maken, omdat er toch niets te doen is.”

Officieel horen asielzoekers binnen zes dagen vanuit Ter Apel naar een opvanglocatie te gaan. Deze termijn wordt echter nooit gehaald, zegt Kalverboer, waardoor zij weken of maanden in Ter Apel zitten. Ze sprak zes minderjarigen over hun leven in het centrum. „Een jongen van 16 jaar die in zijn eentje is gevlucht uit Afghanistan, zit daar nu al drie weken. Helemaal alleen, met enorm veel stress. Hij vertelde dat hij vooral een telefoon en horloge mist. Want als hij ’s nachts wakker ligt, heeft hij geen idee hoe laat het is. Hij was totaal gedesoriënteerd.” Twee 17-jarige meisjes, zonder familie uit Syrië gevlucht, vertelden hoe eenzaam en wanhopig ze zich voelden. „Zij zaten daar al weken niks te doen, niet wetend wanneer ze eindelijk ergens worden opgevangen. Dit zijn getraumatiseerde kinderen, die kun je niet zomaar aan hun lot overlaten.”

Deze jongeren hebben aandacht en contact nodig, zegt Kalverboer. „Ze komen uit een situatie van acute stress. Vervolgens stel je ze bloot aan totale verwaarlozing. Wat denk je dat er dan gebeurt? Je verergert hun problemen. Daar is de overheid verantwoordelijk voor.”

Wettelijke termijn

De problematiek is volgens Kalverboer bekend bij alle instanties. „Dat vind ik hier juist zo verbijsterend aan. Als ik dit bespreek met het ministerie van Justitie en Veiligheid, zegt men: dit weten wij al, wij vinden het óók niet goed. Ook de IND en het COA weten ervan, en vinden het heel erg. Maar niemand dóét iets.”

Ze stelt twee oplossingen voor. Óf het verblijf in Ter Apel wordt teruggebracht naar de wettelijke termijn van zes dagen. Gebeurt dat niet, dan moet de opvang in Ter Apel volgens haar fors worden uitgebreid, met dagbesteding, scholing en hulpverlening. „Want het huidige beleid maakt deze kinderen stapelgek.”

Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) herkent de signalen. „Wij vinden ook dat alleenstaande minderjarige vreemdelingen te lang in Ter Apel moeten verblijven en dat we door een ondergrens zakken qua begeleiding”, zegt de woordvoerder. „Dat komt doordat elders in Nederland te weinig opvangplekken zijn.” Het COA neemt maatregelen om de schade te beperken. Zo worden er sinds donderdag nieuwe coaches ingezet om de minderjarigen mentaal te ondersteunen.