Team Navalny beschuldigt Gergjev in documentaire van corruptie

De bekende Russische dirigent Valery Gergjev, een vertrouweling van president Vladimir Poetin, heeft jarenlang grote sommen geld van zijn eigen liefdadigheidsfonds gebruikt voor persoonlijke uitgaven. Dat blijkt uit onderzoek dat het team van de Russische oppositiepoliticus Aleksej Navalny, die al anderhalf jaar vastzit in een Russisch strafkamp, dinsdag naar buiten bracht.

De ruim drie kwartier durende documentaire over Gergjev, die inmiddels meer dan anderhalf miljoen keer is bekeken op YouTube, is op de website van Navalny’s anticorruptiefonds FBK voorzien van een uitgebreide lijst aan bronnen en documenten – van kadasteruittreksels tot banktransacties. FBK publiceerde begin vorig jaar ook al een twee uur durende documentaire over een gigantisch paleis aan de Zwarte Zee, met eigen zwembad, casino en theater, dat toebehoort aan Poetin. Die documentaire zorgde destijds voor veel woede bij de Russische bevolking, en tot (kleinschalige) protesten.

De nieuwe onthullingen gaan in op het vastgoed en de eigendommen van Gergjev, directeur van het Mariinsky Theater in Sint-Petersburg en een van de bekendste dirigenten ter wereld. Begin maart verbrak het Münchner Philharmoniker, vanwege de oorlog in Oekraïne, de banden met chef-dirigent Gergjev. Ook het Rotterdams Philharmonisch Orkest, waarvan Gergjev tussen 1995 en 2008 chef-dirigent was, verbrak al het contact met de 68-jarige Rus.

Lees ook: Orkesten wereldwijd verbreken banden met Gergjev

Gergjevs liefdadigheidsinstelling The Valery Gergiev Charity Foundation werd in 2003 opgericht door Gergjev met als doel het bevorderen van de muziek van Russische componisten en het steunen van getalenteerde jeugd. De donoren zijn verschillende Russische overheidsorganisaties, de Russische spoorwegen, VTB Bank, Sberbank en Russische oligarchen.

Het team van Navalny heeft bankafschriften en -transacties van de stichting onderzocht en ontdekte dat Gergjev grote sommen geld van de stichting gebruikte voor persoonlijke uitgaven. Zo zou hij de huur van een datsja in Repino, een voorstadje van Sint-Petersburg, met geld van de stichting betalen. Ook zou hij een stuk land hebben gekocht met geld van de stichting en appartementen in Sint-Petersburg en Moskou. Daarnaast zou hij tussen 2018 en 2020 ongeveer 300 miljoen roebel (zo’n 3,4 miljoen euro) van de stichting hebben overgemaakt naar zijn persoonlijke rekening.

Vastgoed

Behalve de persoonlijke uitgaven op naam van de stichting onthult FBK dat Gergjev honderden miljoenen aan vastgoed in het buitenland niet heeft opgegeven in Rusland. Dat is wel verplicht, omdat hij de directeur is van een staatsinstelling, het Mariinsky Theater. Zo begon het onderzoek bij een appartement in Manhattan dat Gergjev in 2004 kocht voor 2,4 miljoen dollar (2,2 miljoen euro). Dat appartement had hij niet opgegeven bij zijn belastingaangifte in Rusland, wat volgens de Russische wet verboden is.

Ook vond Navalny’s team voor honderden miljoenen aan vastgoed in verschillende Italiaanse steden, waaronder Rimini, Venetië en Milaan. Alleen al in Milaan zou de dirigent zo’n 800.000 vierkante meter aan vastgoed bezitten. In Rimini zou het gaan om zo’n 288.000 vierkante meter aan vastgoed, percelen, een autocamping en een pretpark. In Venetië is Gergjev de eigenaar van het Palazzo Barbarigo aan het Canal Grande, compleet met een mozaïek aan de voorgevel dat gewijd is aan de geschiedenis van de Italiaanse stad.

Een deel van zijn Italiaanse vastgoed zou Gergjev te danken hebben aan de Japanse harpiste Yoko Nagae, die door haar huwelijk met een Italiaanse graaf diens fortuin van zo’n 190 miljoen euro erfde. Dat geld gebruikte Nagae onder meer voor het ondersteunen van de klassieke muziek. Zo schonk ze geld aan het Mariinsky Theater en raakte ze bevriend met Gergjev. De gravin overleed in 2015. Ze liet haar as door Gergjev uitstrooien over het Baikalmeer en liet hem een erfenis na.

Verder organiseerde Gergjev, die aan zijn periode als chef-dirigent bij het Rotterdams Philharmonisch een Nederlands paspoort overhield, in 2014 een benefietconcert in Rotterdam ter nagedachtenis aan de slachtoffers van vlucht MH17, die boven de Oekraïense Donbas-regio uit de lucht werd geschoten. Gergjev zei daar: „Mijn hart, gedachten en condoleances zijn nu bij degenen die rouwen om het verlies van familieleden en vrienden. Na 25 jaar in Rotterdam te hebben gewerkt, voel ik me diep verbonden met het Nederlandse volk en deel ik met hen de overweldigende pijn van deze tragedie.”

Bij de oprechtheid van die verklaring zet het team van Navalny vraagtekens. Hypocriet is het woord dat gebruikt wordt, omdat Poetin – van wie Gergjev geen afstand wil nemen – en het Russische leger volgens FBK verantwoordelijk zijn voor het neerhalen van het passagiersvliegtuig met 298 inzittenden, onder wie 193 Nederlanders.