Meer respect voor animatiefilms graag

Omdat er geen enkele animator het Oscarpodium opdenderde om presentatrice Halle Bailey een klap te verkopen bij de Oscarceremonie, bleef het voor het brede publiek onopgemerkt. Toch was de verontwaardiging in de Amerikaanse animatiewereld over de wijze waarop ‘hun’ Oscar’ is uitgereikt groot. Alles schreeuwde tot ontzetting van animatoren dat hun werk gelijk staat aan commercieel vermaak voor kinderen.

De appelblauwzeegroene jurk van Bailey tijdens het overhandigen van de prijs – het Vlaamse equivalent van het woord turkoois – was een knipoog naar haar rol als Ariel de Zeemeermin. Bailey introduceerde de prijs met twee andere Disneyprinsessen: Lily James en Naomi Scott. „Animatiefilms maken deel uit van onze meest vormende filmervaringen als kind. Zo veel kinderen kijken deze films opnieuw en opnieuw… en opnieuw.” Presentatrice Amy Schumer grapte eerder dat ze geen van de genomineerde films had kunnen bekijken: „Ik heb een kleuter, dus heb ik Encanto 190 keer gezien.”

Afgelopen week schreven de animatieregisseurs Phil Lord en Chris Miller (The LEGO Movie) in vakblad Variety een opiniestuk over de kwestie. Het duo stelt dat er weliswaar „belangrijkere dingen gaande zijn in de wereld”, maar dat het van „onverschilligheid” getuigt om voor een Oscar genomineerde films te framen als een „commercieel kinderproduct dat ouders met tegenzin ondergaan”.

Zulke schijnbaar onschuldige grapjes zijn volgens Lord en Miller voor animators dagelijkse kost. Ze gaan terug op het cliché dat het medium animatiefilm alleen geschikt zou zijn voor kinderfilms en mogelijk tegendraadse komedies zoals Southpark. In werkelijkheid bestaat er veel animatie die expliciet mikt op volwassenen, van oorlogsdocumentaire Waltz with Bashir tot de surrealistische thriller J’ai perdu mon corps. Het duo wijst erop dat animatie de kurk was waarop de gehele filmindustrie bleef drijven tijdens de pandemie: animators werkten door en de meest gestreamde films waren animatie.

Lord en Miller lijken er vrede mee te hebben dat de Oscar voor beste animatiefilm naar de familiefilm Encanto ging. De film over buitenbeentje Mirabel die haar plek zoekt in een familie met magische krachten is klassiek Disney-vakwerk. Maar ze hadden graag meer aandacht gezien voor andere genomineerden, zoals Flee; het verhaal van de uit Afghanistan gevluchte Amin. Minder overdonderend qua animatie, maar des te meer qua inhoud.

Lees ook een interview met regisseur Jonas Poher Rasmussen over ‘Flee’

Het duo stelt als oplossing voor om vanaf nu alleen liefhebbers en bewonderaars van animatie ‘hun’ Oscar te laten uitreiken, zoals de verklaarde animatie-fan Bong Joon Ho.

Misschien zouden animators nog wat steviger moeten inzetten. Waarom niet luid van The Academy eisen dat presentatoren verplicht worden om op z’n minst alle genomineerde films in hun categorie te bekijken? Dat zou wellicht kunnen inspireren tot meer scherpe én actuele grappen. Bijvoorbeeld over het contrast tussen het waargebeurde Flee, waarin de hoofdpersoon en zijn familie na hun vlucht jarenlang in mensonterende omstandigheden leven en de wel erg gedisneyficeerde oplossing van de vluchtelingencrisis in Encanto. Als de familie van Mirabel moet vluchten uit hun thuisland belanden ze via een ‘magische kaars’ plots in een veilig oord.