Knetterambitieuze satire op ‘wit privilege’

Op het moment dat Eveline ‘met mes’ heeft gezegd verandert alles. Ja, daar sta je dan met je goeie fatsoen. Succesvolle quizmaster wil iets zinvols met haar leven doen, koopt een videocamera om een documentaire over ‘echte mensen’ te maken. En dan wordt dat ding door de eerste de beste echte mensen die ze denkt tegen te komen gestolen. Althans dat zou je zo kunnen zien. Maar politie en verzekeringsmaatschappij willen er niet aan. Totdat ze dus dat ‘met mes’ eruit flapt.

Alleen al dit verhaal over geprivilegieerde veertigers die volkomen van de wereld zijn losgezongen (maar wel de dienst uitmaken in die vermaledijde media en de rest van de maatschappij) zou een goeie plot voor een spotfilm opleveren. Maar regisseur Sam de Jong is knetterambitieus in zijn derde film. Dus is er naast het verhaal van Eveline ook nog het verhaal van tiener Yousef, die hoognodig een nieuwe zonnebril moet hebben maar geen geld heeft, en dan landt er op een dag die videocamera op zijn pad.

Met mes is net als De Jongs Amsterdam-Noord-sprookje Prins (2015) en het in de VS gedraaide sociaal-realistische drama in hiphopstijl Goldie (2019) een visueel spektakel. Of het nu aan die hippe zonnebrillen ligt of aan iets anders, maar de wereld van Met mes ziet eruit als iets tussen een hallucinatie van lichtkunstenaar James Turrell, een retro-jarentachtignachtmerrie en iets wat alleen met futuristische designerdrugs te ervaren valt. Met fluorescerende grasvelden, paarse straten, struikjes waarin je als in een Harry Potter-film kunt verschijnselen en verdwijnselen en socialemediabliepjes op de geluidsband. O ja, badminton is ook weer helemaal hip.

Natuurlijk is de hipglinsterende mediasatire ook een onderzoek naar De Jongs eigen kunstenaarschap. De camera is een machtig wapen, misschien nog wel scherper en gevaarlijker dan een vermeend mes. Zeker als je met een overdaad en ironie en stijl de toeschouwers op afstand houdt, en tegelijkertijd geëngageerde verhalen over jouw eigen generatie wilt vertellen. Over racisme en stigmatisering in dit geval. En tegelijkertijd ook een utopie wilt schetsen waarin millennials, met zonnebril of niet, anders en beter kunnen leven dan de generaties voor hen.

Missie geslaagd.