Bij Hans Teeuwen hoort zijn publiek wat het wil horen. Maar wat zegt hij nou werkelijk?

Misschien is het omdat de ‘vroege’ Hans Teeuwen inmiddels is weggezakt of omdat we hem huislijker hebben leren kennen in minimalistisch absurde socialemediafilmpjes. Het kan de betere balans zijn die hij heeft gevonden tussen schreeuw- en scheethumor om oppervlakkig te lijken, en allegorische analyses om uit te dagen. Of toch de Nestorische ervaring waarmee hij de zaal van luid lachend tot muisstil lijkt te hypnotiseren. Teeuwens nieuwe voorstelling Nou lekker dan is leuk, lekker energiek en verrassend optimistisch. Mits je gescheld en gescheet waardeert of erdoorheen kan luisteren natuurlijk. Het blijft Hans Teeuwen.

Wat je uit de goeie herinneringen aan Teeuwen niet terugkrijgt, is de rust waarmee hij vroeger personages uitbouwde. Ter vervanging krijg je meer Teeuwen en zijn zogenaamde avonturen en overdenkingen zelf. Zijn absurdisme is minder totaal, maar gedoseerd in behapbaardere brokjes, vaak als zijsprong. Neem het verhaal over de bozegeestverschijning van zijn ome Twan die ooit wat misdaan werd op vakantie. Het hoofdverhaal doet het goed in de zaal, maar het beeld waar je nog weken over doorfantaseert is de terloops genoemde vakantiebestemming van ome Twan: „Hij ging een week naar de Efteling.”

Lees ook: Hans Teeuwen: ‘Culturele sector wordt gebruikt om mensen over te halen zich te laten vaccineren’

Teeuwen heeft, onder andere als QR-codecriticus, een conservatief-rechts imago. Maar door Nou lekker dan kun je je afvragen hoe terecht dat is. Ja, een conservatieveling kan heerlijk diens mening horen in Teeuwens relaas over genderneutrale toiletten in die typisch Teeuwen-ironische toon. Toch zit die toon vooral in een zijdelingse grap (hoe hij graag vrouwen hoort plassen). Wie het wíl horen, kan de ironie doortrekken als hij daarna vraagt: „Maar waarom niet? We zijn medemenselijk, toch?” Maar zegt hij dat nog wel ironisch, of galmt het eerdere toontje alleen maar na in je eigen hoofd?

Hypocrisie

Zo zijn er legio voorbeelden. Elke progressieveling die zich laat afschrikken door racistische of seksistische grappen, doet zichzelf tekort. Het is maar oppervlaktewerk, sensatie. Bij Teeuwen is het de kunst je niet op de kast te laten jagen, want daar boven hoor je de terloops gezegde, vaak verrassend milde conclusies niet. Meer dan rechts of links gaat hij voor een soort radicaal, niets ontziend midden. Waar hij wérkelijk de schurft aan heeft, is hypocrisie. Sterk is het stuk waarin hij een fotografe vernedert omdat ze onder het mom van ‘bewustwording’ foto’s met vluchtelingen exposeert terwijl ze zich op de openingsavond duidelijk het meest bekommert over haar jurk. De vernedering is hard-Teeuwens, maar verborgen in zijn tirade neemt hij het wel degelijk serieus op voor de vluchtelingen: „die hun huis hebben achtergelaten om veiligheid te vinden”.

Twee tellen later spaart hij ook zijn hypocriete publiek niet. Natuurlijk is het lachen gieren brullen om elke heteroseksgrap, maar vóél eens de ongemakkelijke sfeeromslag als Teeuwen in zijn verhaal plots geil een ‘krachtige man’ vastpakt. Teeuwen houdt van zijn publiek, maar dit is een heerlijke oorveeg.

Uiteindelijk lijkt Teeuwens boodschap: je hoort wat je wil horen, en degene naar wie je luistert, voorziet je met liefde in je behoefte. Hijzelf verhaalt het voorbeeld: door alle socialemedia-aandacht is hij verslaafd geraakt aan likes. En dus doet hij alleen nog maar dingen die likes opleveren, of dat nou ‘maatschappijkritisch schreeuwen’ of ‘oprechtheid veinzen’ is. En met al zijn ironische acteerkracht wordt hij plots een klein, grootogige figuur die vol pathos zegt: „Als ik oprechtheid kan veinzen, ben ik spekkoper.” En verdomd, het werkt. De zaal hangt doodstil aan zijn lippen. Zélfs als hij, nog even pathetisch, zegt: „Sommige mensen trappen er gewoon in, terwijl ik het nét heb gezegd.” Het is een tweede oorveeg van jewelste en een angstaanjagend sterke metagrap die uitlegt waarom medium Gonnie even later harde scheten laat als ze contact legt met ome Twan: ook Teeuwen voorziet met liefde in de behoefte van zijn publiek.

Lees ook: Hans Teeuwen uitstekend in vorm tijdens historisch optreden op Lowlands