Oekraïne: achttien journalisten gedood sinds begin Russische invasie

Dit blog is gesloten

Lees hier verderin het blog van dinsdag.

Oekraïne: achttien journalisten gedood sinds begin Russische invasie

Achttien journalisten zijn in Oekraïne om het leven gekomen sinds de Russische invasie eind februari begon. Dat meldt het Oekraïense ministerie van Cultuur en Informatie maandag in een bericht op Facebook. Nog eens dertien journalisten zouden gewond zijn geraakt, acht zouden zijn ontvoerd of gevangen zijn genomen en drie verslaggevers zouden nog steeds worden vermist. Het precieze aantal is voor NRC lastig te verifiëren.

In totaal zouden zeker 74 verslaggevers tijdens de oorlog zijn aangevallen, van wie 19 een andere nationaliteit hadden dan de Oekraïense. Het gaat om journalisten uit het Verenigd Koninkrijk (5), Tsjechië (2), de Verenigde Staten (2), Denemarken (2), de Verenigde Arabische Emiraten (2), Rusland (2), Ierland (1), Zwitserland (1), Frankrijk (1) en Litouwen (1). Ruim een derde van de aanvallen op journalisten gebeurde in en rondom hoofdstad Kiev.

Zo kwam de Oekraïense fotojournalist Maksim Levin vorige week om het leven bij een aanval in een voorstad van Kiev en werd half maart eveneens in de buurt van Kiev de Amerikaanse journalist en documentairemaker Brent Renaud gedood door Russische beschietingen.

Oekraïne verwacht meerdere Russische aanvallen op steden in oosten van het land

Oekraïne bereidt zich voor op nieuwe aanvallen van Rusland op de Oost-Oekraïense stad Charkov. Dat melden internationale persbureaus maandag, op basis van berichtgeving van het Oekraïense ministerie van Defensie. Het Russische leger zou Charkov proberen in te nemen, en de oostelijke frontlinie van Oekraïne proberen te omsingelen. Deze informatie is voor NRC niet te verifiëren. Eind vorige maand kondigde het Kremlin al aan dat de Russische aanval voortaan gericht zal zijn op het oosten van Oekraïne, hoewel er in de tussentijd ook elders in het land nog aanvallen plaatsvonden.

Sergei Gaïdaï, de gouverneur van de Oost-Oekraïense regio Loehansk, stelt maandag dat Russische militairen van plan zijn een „massale” aanval op het Oekraïense leger uit te voeren in die regio. Volgens hem bewegen Russische militairen vanuit meerdere richtingen naar Loehansk. Ook zegt hij dat de beschietingen in de regio „zwaarder en zwaarder” worden. Volgens een woordvoerder van het Oekraïense ministerie van Defensie wil Rusland ook de Oost-Oekraïense stad Severodonetsk aanvallen.

Ook de Verenigde Staten stelden maandag dat er een nieuw Russisch offensief zou worden voorbereid. Volgens Jake Sullivan, de veiligheidsadviseur van het Witte Huis, is Rusland van plan om „tienduizend militairen” in te zetten in Oost-Oekraïne, en zou het ook in het zuiden een offensief voorbereiden. Dat zei hij tijdens een persconferentie, zonder te vertellen waarop de beweringen zijn gebaseerd. Sullivan benadrukte dat Rusland met nog steeds veel meer militairen vecht dan Oekraïne.

Ondertussen zou in de zuidoostelijke stad Marioepol een nieuwe, zelfverklaarde ‘burgemeester’ aan de slag zijn. Hij zou worden gesteund door het Kremlin en erop uit zijn om de stad verder in Russische handen te krijgen. Dat meldt de gemeenteraad, die de aanstelling niet steunt. Rusland heeft de controle over een groot deel van Marioepol, maar volgens het Oekraïense ministerie van Defensie niet over de hele stad. Informatie over situatie in Marioepol is door NRC niet onafhankelijk te verifiëren.

Duitsland zet 40 Russische diplomaten uit

Duitsland zet veertig Russische diplomaten het land uit in reactie op de gruweldaden in de Oekraïense plaats Boetsja. Dat heeft buitenlandminister Annalena Baerbock maandag bekendgemaakt, melden Duitse media. Volgens Baerbock kan van de diplomaten „worden aangenomen dat zij banden hebben met de Russische inlichtingendiensten”.

De diplomaten zijn officieel ongewenst verklaard en hebben vijf dagen de tijd om Duitsland te verlaten. Baerbock noemde de werkzaamheden van het ambassadepersoneel „een bedreiging voor degenen die bij ons bescherming zoeken”, verwijzend naar Oekraïense vluchtelingen in het land. „We tolereren dit niet langer”.

Baerbock noemde de beelden die afgelopen weekend opdoken uit Boetsja „getuigen van de ongelooflijke brutaliteit van het Russische leiderschap”. Volgens haar moet de wereld bang zijn dat soortgelijke taferelen hebben afgespeeld of zullen afspelen op andere plekken die door Russische militairen in Oekraïne worden bezet, of bezet zijn geweest.

Nederland zette vorige week woensdag zeventien Russische diplomaten uit op verdenking van spionage. Nog diezelfde dag namen België, Tsjechië en Ierland een soortgelijk besluit.

In beeld: vluchtende gezinnen in Donbas en Zelensky bezoekt Boetsja

Oud-minister Stef Blok nieuwe sanctiecoördinator

Oud-minister Stef Blok (VVD) wordt de nationaal coördinator die de uitvoering van de sancties tegen Rusland moet leiden. Dat schrijft minister Wopke Hoekstra maandag in een brief aan de Tweede Kamer. Blok was in het Kabinet-Rutte III achtereenvolgens minister van Buitenlandse Zaken en minister van Economische Zaken en Klimaat.

Vrijdag maakte het kabinet bekend dat er een sanctiecoördinator moet komen. Die moet volgens minister Hoekstra zorgen voor afstemming tussen alle betrokken departementen en hen „aanspreken en aanjagen”.

De bekendmaking volgt op kritiek in de Tweede Kamer richting Hoekstra, die de internationaal afgesproken sancties te traag zou hebben doorgevoerd. Vooral de fracties van PvdA, GroenLinks, D66, SP, Volt en Omtzigt toonden zich uiterst ontevreden over de inspanningen van het kabinet tot nu toe. „Genant en onacceptabel”, zo oordeelde GroenLinks-leider Jesse Klaver over de uitleg van de minister.

Bijna 23.000 Oekraïners in opvang, aantal nieuwe bedden amper toegenomen

Op maandag verblijven bijna 23.000 Oekraïners in een opvang van de Nederlandse overheid, zo’n 2.000 meer dan afgelopen donderdag. Dat blijkt uit de meest recente cijferupdate van het ministerie van Justitie en Veiligheid. Het aantal beschikbare bedden is amper toegenomen, van 31.820 naar 31.862.

In de afgelopen dagen is een inhaalslag gemaakt in het aantal Oekraïense vluchtelingen dat geregistreerd staat in de gemeente waar zij zijn opgevangen. In totaal gaat het nu om 21.764 vluchtelingen die in de gemeentelijke administratie zijn opgenomen. Het kan hierbij ook gaan om mensen die niet in een opvang, maar elders verblijven.

Nederlandse gemeenten bereiden zich voor om op korte termijn 50.000 Oekraïense vluchtelingen op te vangen in „veelal eenvoudige opvangplaatsen”. Daarnaast wordt rekening gehouden met een mogelijk grotere groep vluchtelingen, die mogelijk ook langer in Nederland zouden kunnen verblijven.

Merkel staat nog steeds achter verzet tegen Oekraïens NAVO-lidmaatschap in 2008

Angela Merkel staat nog steeds achter haar verzet tegen een NAVO-lidmaatschap van Oekraïne in 2008. Dat heeft een woordvoerder van de voormalige Duitse bondskanselier volgens verschillende Duitse media maandag aan persbureau DPA laten weten. Wel steunt Merkel „alle inspanningen” tegen „de barbaarsheid van de oorlog van Rusland tegen Oekraïne”.

Zondagavond kreeg Merkel samen met de Franse oud-president Nicolas Sarkozy een uitnodiging van de Oekraïense president Volodymyr Zelensky om te komen kijken in Boetsja. Daar werden tientallen lichamen van burgers op straat aangetroffen nadat Russische militairen zich hadden teruggetrokken. „Kom kijken waartoe de concessies aan Rusland hebben geleid”, zei Zelensky in een speech.

Merkel voerde op een NAVO-top in Boekarest in 2008 een groep Europese landen aan die de toetreding van voormalige Sovjetstaten vertraagde, waaronder Oekraïne. Nederland hoorde daar toen ook bij. Als bondskanselier was Merkel ook voorvechter van twee gaspijplijnen tussen Rusland en Duitsland, waarvan de tweede nu stilligt. Critici vonden toen ook al dat de gasimport Rusland te veel in de kaart speelde.

Lees ook: Duits ongemak over ‘naïeve’ gasdeals Rusland

‘Wat er in Boetsja lijkt te zijn gebeurd is een misdaad tegen de menselijkheid’

De massamoord in het Oekraïense Boetsja voldoet aan een aantal criteria van genocide, zegt hoogleraar genocidestudies Ugur Ümit Üngör. „Genocide is geen lichtknopje dat je aan- of uitzet. Het is niet zo dat één extra misdaad erbij iets een genocide maakt. Je kijkt naar een aantal factoren: worden er systematisch burgers vermoord en verkracht, vinden er deportaties van bevolkingsgroepen plaats, verdwijnen er intellectuelen en politici? Op al die antwoorden lijkt in deze oorlog het antwoord ‘ja’ te zijn.”

Lees het hele interview met Ugur Ümit Üngör: ‘Wat er in Boetsja lijkt te zijn gebeurd is een misdaad tegen de menselijkheid’

Zelensky spreekt Grammys toe: ‘Vul de stilte met jullie muziek’

Tijdens de uitreiking van de Grammy Awards in Las Vegas heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky het publiek via een videoverbinding toegesproken. Hij riep iedereen op „de waarheid over de oorlog” te vertellen op sociale media en televisie. Hij sprak over de verwoesting van steden, gedode kinderen en „ouders die in schuilkelders wakker worden, blij in leven te zijn”.

Net als in de verschillende nationale parlementen die hij toesprak, koos Zelensky een thematische link met zijn publiek. „De oorlog laat ons niet kiezen wie overleeft en wie in eeuwige stilte achterblijft”. Hij vertelde over de realiteit van Oekraïense muzikanten: „Onze muzikanten dragen kogelvrije vesten in plaats van smokings.” Zelensky sloot af met nog een oproep: „We vechten tegen Rusland, dat met zijn bommen een verschrikkelijke stilte brengt, doodse stilte. Vul de stilte met jullie muziek.”

Overzicht: ‘Tsjernihiv voor 70 procent verwoest en Veiligheidsraad zal zich over Boetsja buigen’

Dit zijn de belangrijkste ontwikkelingen van zondagavond en de nacht van zondag op maandag:

• Tsjernihiv is voor 70 procent verwoest door Russische aanvallen. Dat heeft de burgemeester van de in het noorden van Oekraïne gelegen stad volgens persbureau DPA op televisie gezegd. Die informatie is voor NRC op dit moment niet te verifiëren. In Tsjernihiv staan meerdere middeleeuwse kerken en kloosters en voor de oorlog woonden er bijna 300.000 mensen.
• Bijna 2.700 mensen zijn zondag geëvacueerd uit de zwaar belegerde stad Marioepol en uit de regio Loehansk. Dat heeft de Oekraïense vicepremier Iryna Veresjtsjoek bekendgemaakt, meldt persbureau Reuters. Burgers in Marioepol zouden met bussen van het Rode Kruis uit de stad zijn gehaald.
• De Veiligheidsraad van de Verenigde Naties zal zich volgens de Oekraïense president Volodymyr Zelensky dinsdag buigen over de situatie in Boetsja en in andere belegerde Oekraïense steden. In Boetsja en andere voorsteden van Kiev zijn volgens Zelensky honderden mensen, onder wie ook burgers, doodgeschoten door Russische strijdkrachten. Rusland ontkent dit.
• Robert Dulmers, een oorlogsverslaggever van het Nederlands Dagblad, is zondag in Oekraïne opgepakt en vervolgens het land uitgezet. Dulmers had diezelfde ochtend beelden gemaakt van een door een raketaanval getroffen olieopslag in de zuidelijke havenstad Odessa en deze op Twitter geplaatst.

Welkom in dit blog

In dit blog doet NRC maandag verslag van de oorlog in Oekraïne.

Lees hier het blog van zondag terug