Bono

In tijden van onmacht kan poëzie afleiden, troosten en bemoedigen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Het lied van de achttien dooden van Jan Campert door het verzet verspreid, na 9/11 deelde men massaal een vers van W.H. Auden, September 1st, 1939. En afgelopen week ging een titelloos gedicht over de oorlog in Oekraïne, geschreven door U2-frontman Bono, viral.

Helaas niet vanwege de kwaliteit. Het betreft een wat uitgerekte limerick (de dichtvorm die gewoonlijk voor loldichten wordt gebruikt maar hier als mal diende voor een bloedserieus vers) waarin Zelensky wordt vergeleken met Saint Patrick. Zoals deze heilige de slangen uit Ierland verdreef, zo zal de Oekraïense president – volgens Bono althans – de Russische troepen uit zijn land verjagen. Een joodse politicus en een katholieke heilige met elkaar gelijkstellen, leverde op Twitter de nodige verontwaardiging op, en regels als ‘Ireland’s sorrow and pain/is now the Ukraine’ deden het internet al helemaal exploderen, omdat ‘the Ukraine’ verwijst naar de Russische provincie Oekraïne (wat het in de ogen van Poetin is) in plaats van naar de soevereine staat Oekraïne, zonder lidwoord dus. Ongeïnformeerdheid en betrokkenheid gaan lastig samen. Een twitteraar schreef dat hij door dit rijmpje opeens verlangde naar dyslexie.

Ik probeerde het gedicht onbevangen te lezen, te vergeten dat het door Bono was geschreven (de man die het dragen van brillen met gekleurde glazen voor de rest van de mensheid had verpest) maar het bleef een zwak rijm. Ondertussen riep men online om sancties tegen de zanger. Ik begon me af te vragen waarom er zo heftig werd gereageerd. Omdat er voor Bono niets op het spel stond? Dit gedicht simpelweg een ‘how can i make this about me’ was met een gammel ritme? Betrof het appropriation? Of werd men gewoon kwaad omdat Bono veel geld heeft en zijn fortuin deels vergaarde door even slinks belasting te ontduiken als de bovenste lagen van het Kremlin?

En dat terwijl we Bono juist dankbaar moeten zijn. Heel even waren velen, inclusief ondergetekende, niet meer bezig met zorgen over de energierekening, stijgende voedselprijzen en kernbommen, maar gewoon met een mislukte limerick. Even deed geopolitiek er niet meer zoveel toe. Even was er een gietkanaal voor alle frustratie, kon men zijn onmacht en onzekerheid een momentje koelen op iemand anders dan Poetin. Even was er afleiding van alle afschuwelijke beelden, even was de mensheid één in haar afkeer, leedvermaak en opwinding. Alle Menschen werden Brüder. Even wist de poëzie te verbinden. En dat allemaal dankzij Bono.